Jak zostać rodziną zastępczą? Takie są kryteria i wynagrodzenie za stworzenie rodziny

Jest to forma opieki nad małoletnim dzieckiem, którego biologiczni rodzice są nieznani, nie żyją lub zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej (albo mają ją ograniczoną).

- Najlepszym środowiskiem życia i wychowania dziecka jest rodzina. Istnieją jednak sytuacje niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców. Wówczas istotną rolę spełnia piecza zastępcza. Ma ona charakter czasowy. Kwestie pieczy zastępczej reguluje ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej – informuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej odbywa się poprzez orzeczenie sądu, za zgodą rodziców zastępczych. Pierwszeństwo mają osoby spokrewnione lub spowinowacone z dzieckiem, jeśli dają gwarancję poprawy sytuacji dziecka. Gdy bliscy nie mogą pełnić funkcji rodziny zastępczej, sąd rodzinny wskazuje małżeństwo lub osobę, która przejmie opiekę nad dzieckiem. Sąd może też wydać postanowienie o przekazaniu organizatorowi pieczy zastępczej (PCPR lub MOPS) kompetencji w sprawie podjęcia decyzji o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej.

Opiekę nad małoletnim można powierzyć zarówno małżeństwu, jak i osobie samotnej.
Opiekunowie muszą spełniać następujące warunki:

• dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej
• nigdy nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej (nie mieli jej też ograniczonej)
• wypełniają obowiązek alimentacyjny
• nie mają ograniczonej zdolności do czynności prawnych
• są zdolni do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem (mają zaświadczenie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej)
• przebywają na terytorium Polski
• zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiając dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb (rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego, właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, wypoczynku i organizacji czasu wolnego)
• nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe
• w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi mieć stałe źródło dochodów

• spokrewniona (wstępni lub rodzeństwo dzieci)
• niespokrewniona niezawodowa
• niespokrewniona zawodowa – może pełnić funkcję pogotowia rodzinnego (opieka maksymalnie nad 3 dzieci jednocześnie, trwa do 4 miesięcy, w określonych przypadkach 8 miesięcy) lub rodziny specjalistycznej (dla dzieci niepełnosprawnych, małoletnich matek z dziećmi, dzieci na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich).

Funkcję rodziny zastępczej wg danych na koniec 2022 roku pełniło 18 409 małżeństw i 17 030 samotnych osób. Pod ich opieką znajdowało się 56 240 dzieci. Niestety, liczba małoletnich potrzebujących opieki zastępczej rośnie.

- W porównaniu z 2021 r. liczba dzieci przebywających w pieczy zastępczej zwiększyła się o 0,7% - informuje GUS.

Większość dzieci przebywających w rodzinach zastępczych jest u osób z nimi spokrewnionych (64,1%). W rodzinach zastępczych niezawodowych przebywa 30,1% wychowanków, a w rodzinach zawodowych – 5,8%.

Choć opieka w rodzinach zastępczych uważana jest za lepszą od umieszczaniu dzieci w placówkach, to ze względu na brak rodzin chętnych do takiej opieki, liczba dzieci w ośrodkach opiekuńczo-wychowawczych wzrosła o 4 proc. w 2022 r. w porównaniu z rokiem poprzednim.

Rodzinie zastępczej na każde dziecko przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania w wysokości:

• 899 zł miesięcznie - w rodzinie zastępczej spokrewnionej;
• 1361 zł miesięcznie - w rodzinie zastępczej zawodowej i niezawodowej
• 274 zł miesięczny dodatek na dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności
• 239 zł miesięczny dodatek dla rodziny zawodowej na dziecko wymagające resocjalizacji
• dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka raz w roku;
• świadczenie na pokrycie: niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka - jednorazowo,
• wydatki związane z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki - jednorazowo lub okresowo
• 4.100 zł miesięcznie dla rodziny zastępczej zawodowej
• 5.084 zł miesięcznie dla rodziny zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego

Można też liczyć na alimenty na dziecko. Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej "Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie, po zasięgnięciu opinii koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, może wytoczyć na rzecz dziecka przebywającego w pieczy zastępczej powództwo o zasądzenie świadczeń alimentacyjnych".

- Dodatek w wysokości świadczenia wychowawczego przysługuje na każde dziecko do 18. r. ż. umieszczone w pieczy zastępczej - wyjaśnia Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

By zostać rodziną zastępczą konieczne jest odbycie odpowiedniego szkolenia. Szczegóły w naszej galerii.