Jaka była pierwsza inauguracja na UMK?

Jeszcze przed zakończeniem II wojny światowej do Torunia przyjechała pierwsza grupa byłych pracowników Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. 5 stycznia 1946 r. odbyła się pierwsza inauguracja na UMK.

- 12 II 1945 r. w "Słowie Pomorskim" ukazała się notatka delegata rządu, Henryka Świątkowskiego, pt. "Toruń musi mieć uniwersytet";
- 27 III 1945 r. władze Torunia wysłały do rządu polskiego memoriał w sprawie utworzenia uniwersytetu;
- 09 IV 1945 r. do Torunia przybyła pierwsza grupa byłych pracowników Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, wraz z dr. Stefanem Burhardtem byłym dyrektorem Biblioteki im. Wróblewskich w Wilnie;

Zobacz też: Studenci UMK rozpoczęli nowy rok akademicki [wideo]

Siedziba Katedr Geografii przy ul. Mickiewicza 61, 1946 r.
(fot. ze zbiorów Aliny Daukszy-Wiśniewskiej (BUMK))

Prof. Konrad Górski wyjechał z Wilna w kolejnym transporcie - 28 kwietnia 1945 r. Przybył w ok. 100 osobowej grupie wilnian.

W 1975 r. profesor tak to wspominał: "Toruń znałem przed wojną. Wiedziałem, że to śliczne miasto, perła historycznych zabytków, mające w sobie ten smak. Miasto o wielkiej tradycji (...). Zanim pociąg dotarł wreszcie do Torunia, to był 7 maja. Na spotkanie tego pociągu wyszła pewna młoda pani, Ewa Dobrowolska (wtedy nazywała się Troczyńska) i zaprowadziła mnie do Ogłozy. Był on wtedy takim właściwie w pewnym sensie przewodniczącym, czyli głównym człowiekiem, który pracował nad przygotowaniem tego uniwersytetu. Dowiedziałem się wtedy rzeczy, która mnie oczywiście zaskoczyła, że na razie to się jeszcze na ten uniwersytet "muchy nie gonią", że sprawa jest jeszcze zupełnie w proszku, że trzeba przekonywać zarówno miejscowe społeczeństwo o potrzebie uniwersytetu, jak również, że trzeba jeszcze czekać na decyzje władz i tak dalej".

- 13 VIII 1945 r. minister oświaty delegował prof. Ludwika Kolankowskiego (który przybył do Torunia kilka dni później) do organizowania uniwersytetu w Toruniu, nadając mu jednocześnie kompetencje rektora;
- 24 VIII 1945 r. dekretem Rady Ministrów (zatwierdzonym 11 IX przez Krajową Radę Narodową) powołany został Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu z dwoma Wydziałami: Humanistycznym (wraz z Sekcją Sztuk Pięknych) i Matematyczno-Przyrodniczym;
- 20 IX 1945 r. prof. Ludwik Kolankowski formalnie objął obowiązki rektora;
- 03 X 1945 r. rozpoczęły się zapisy na studia. W roku akademickim 1945/46 zapisało się 1605 osób;
- 5 XI 1945 r. utworzono Wydział Prawno-Ekonomiczny UMK;
- 24 XI 1945 r. w Collegium Minus odbyły się pierwsze wykłady (profesorów Tadeusza Czeżowskiego i Stefana Srebrnego);
- 03 XII 1945 r. rozpoczęły się zajęcia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym;
- 13 XII 1945 r. minister oświaty polecił prof. Ludwikowi Kolankowskiemu zorganizowanie Wydziału Sztuk Pięknych;
- 05 I 1946 r. odbyła się uroczysta inauguracja pierwszego roku akademickiego na UMK w auli Collegium Maius. Wykłady inauguracyjne wygłosili prof. Kazimierz Hartleb ("Mikołaj Kopernik na tle renesansu") oraz prof. Władysław Dziewulski ("Rozwój astronomii od Kopernika do chwili obecnej"); indeksy z nr 1 otrzymali: Marian Kryszewski (Wydz. Mat.-Przyrodniczy), Barbara Karolczak (Wydz. Prawno-Ekonomiczny), Jan Adamczak (Wydz. Humanistyczny), Janina Makowska (Wydz. Sztuk Pięknych).

Uroczystość inauguracji roku akademickiego poprzedziło odprawienie mszy pontyfikalnej w Kościele Najświętszej Marii Panny;

"Niewielu było studentów, którzy mając 18 lat przyszli na Uniwersytet - wspominał prof. Karol Górski. - Inni czekali przez całą wojną na to. Kończyli czasami maturę, albo w okresie wojny, albo i przed wojną. Ci zaczynali studia jako już ludzie zupełnie dorośli (...). To była generacja wspaniała. Ci ludzie się uczyli nadzwyczajnie, pracowali fenomenalnie. Do nich należy dziś Franciszek Pepłowski. Hutnikiewicz został sprowadzony jako asystent przez prof. Kucharskiego, chyba na jesieni 1946 r. Znajdował się na prowincji, chyba w Wałczu, i stamtąd trzeba było go sprowadzić".

polski historyk i teoretyk literatury, specjalizujący się w historii literatury polskiej. Jedna z legend UMK, był pierwszym dziekanem jego Wydziału Humanistycznego. Zmarł w 1990 r. w Toruniu.

Cytaty pochodzą z książki "Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Wspomnienia pracowników" pod red. Andrzeja Tomczaka, Wydawnictwo UMK, Toruń 1995 r.

Korzystałam też z albumu "Uniwersytet Mikołaja Kopernika w fotografiach 1945-2010" Anny Supruniuk i Mirosława A. Supruniuka, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2011.