Kujawsko-Pomorskie. Gospodarze stawiają na samowystarczalność

- Polski rolnik stawia na samowystarczalność, więc niechętnie robi zakupy wspólnie z sąsiadem - uważa Ryszard Kierzek, gospodarz z Janowca Wielkopolskiego i prezes Kujawsko-Pomorskiej Izby Rolniczej.

Nie lubią do spółki
Z najnowszych danych Powszechnego Spisu Rolnego 2010 wynika, że aż 93,6 proc. traktorów to wyłączna własność użytkowników gospodarstwa rolnego. Pozostałe stanowią współwłasność lub są wykorzystywane przez kilku gospodarzy.

W Kujawsko-Pomorskiem aż 50 728 gospodarstw indywidualnych miało traktory (w 2010 roku). Poza tym nasze województwo (obok podlaskiego, wielkopolskiego i opolskiego) należy do grupy tych, gdzie na każde gospodarstwo przypada ponad jeden ciągnik.

Niektórzy przeinwestowali
- Poziom nasycenia naszego rynku tymi pojazdami jest zaskakująco duży - uważa dr Wojciech Knieć, socjolog wsi z UMK w Toruniu. - Mechanizację gospodarstw nakręciła pomoc z Unii Europejskiej, ale niektórzy rolnicy przeinwestowali. Nie myśleli wcześniej na przykład o kosztach utrzymania maszyn, tego, czy są one im rzeczywiście potrzebne. Co prawda Unia wprowadziła pewne zabezpieczenia, by uniknąć nieuzasadnionych zakupów, ale nie wszystkich rolników to uchroniło przed przeinwestowaniem.
W naszym regionie najwięcej traktorów znajdowało się w czasie przygotowywania ostatniego spisu w gospodarstwach o powierzchni 10-15 hektarów (9 984) i 7-10 ha (8 328). Jednak sporo jest także małych podmiotów, w których są ciągniki. Spis pokazał, że w Kujawsko-Pomorskiem, w grupie tych o powierzchni 1-2 ha znalazło się aż 1 878 gospodarstw oraz 6 344 o powierzchni 2-5 ha.

- Szczególnie właściciele małych i średnich gospodarstw niepotrzebnie inwestowali w drogi sprzęt - dodaje dr Knieć. - Na Zachodzie gospodarze często korzystają ze wspólnych maszyn. Szkoda, że u nas jest to wciąż tak niepopularne. Przecież tak byłoby znacznie taniej!

- To prawda, że tak byłoby taniej, ale wspólne użytkowanie maszyn przez na przykład grupę sąsiadów może być trudne do rozliczenia kosztów - uważa Ryszard Kierzek. - Poza tym polscy rolnicy wciąż boją się spółdzielni. To efekt tego, co było kiedyś. Dziś niektórzy wracają do spółdzielczości, pracy w grupach producenckich, ale efekty są różne. Zapewne także dlatego w rolnictwie rozwijają się usługi.

Stawiają na usługi
I rzeczywiście, coraz więcej gospodarzy (także w województwie kujawsko-pomorskim) korzysta na przykład z pomocy unijnej na zakup ciągników i maszyn, które potem służą im do świadczenia usług. - I w takim kierunku to raczej będzie dalej szło - dodaje Kierzek. - Tym bardziej, że maszyny są coraz droższe, a na zakup tych bardziej specjalistycznych stać coraz mniej osób.

- Dla wielu rolników sprawą prestiżową jest zakup przede wszystkim ciągników i kombajnów - dodaje dr Knieć. - Dlatego niektórzy nie zawsze kierują się rzeczywistymi potrzebami gospodarstwa.

Mniej pola do obrobienia
Podczas wcześniejszego spisu rolnego, który przeprowadzono w 2002 roku, okazało się, że jeden ciągnik przypadał na 12,6 ha użytków rolnych. Osiem lat później ta powierzchnia spadła do 10,6 ha.
Przez ten czas niewiele się jednak zmieniło, jeśli chodzi o strukturę mocy traktorów. Także w 2010 roku dominowały pojazdy słabsze (od 15 do 25 KW i od 25 do 40 KW), które stanowiły łącznie aż 65,3 proc. (w 2002 roku - 59,1 proc.).

Poza ciągnikami, w okresie między spisami, w polskich gospodarstwach przybyło najwięcej agregatów uprawowych (o 170,6 proc.), kombajnów zbożowych (o 23,6 proc.) oraz pras zbierających (o 34,7 proc.).