Menonickie Przyłubie i Otorowo

Mowa o menonitach, zwanych przez naszych rodaków Olędrami. To skrót od Holendrów, bo właśnie z tego kraju już od końca XVI wieku osadnicy do Polski przybywali.

Gdy jedziesz samochodem drogą wojewódzką nr 394 z Solca Kujawskiego i mijasz tablicę "Przyłubie", spójrz w lewo. Wkrótce ujrzysz położony na niewielkim pagórku, ogrodzony nową siatką cmentarz. To miejsce ostatniego spoczynku gospodarzy tych ziem: menonitów i ewangelików.

Ci drudzy (w większości Niemcy) z biegiem czasu mieszali się z pierwotną społecznością menonicką. Niewielki cmentarz założono wszak w II połowie XIX stulecia.

Przyłubski cmentarz znajduje się w tzw. strefie przykrawędziowej lewego brzegu (południowego) Pradoliny Toruńsko - Eberswaldzkiej. Nad zdewastowanymi po ostatniej wojnie grobami - nad tym, co z nich pozostało - opiekę sprawuje Urząd Miasta i Gminy w Solcu Kujawskim. I dobrze, bo cmentarz ogrodzono i ustawiono stosowną tablicę informacyjną.

Jak czytam na stronie www.przylubie.blogspot.com, historia Przyłubia zaczęła się w roku 1359, gdy król Kazimierz Wielki wydał przywilej urządzenia wsi na prawie niemieckim. W roku 1594 bracia Feliks i Maciej Przyłubscy sprowadzili osadników olęderskich. Wtedy też można mówić o szybkim rozwoju Przyłubia. U schyłku XVIII wieku (zabór pruski) w Przyłubiu działały tu m.in. młyn, gorzelnia i karczma. Niemcy nazwali miejscowość Weichselthal. Polacy mieszkali w osadzie położonej w okolicach dzisiejszej ul. Tartacznej w Solcu Kujawskim. Była też osada Kępa (Kempen) znajdująca się na nieistniejących już wiślanych wyspach.

Do dziś we wsi zachowały się trzy pomenonickie domy o konstrukcji szachulcowej oraz sieć melioracyjna.

Spójrzmy teraz na wieś Otorowo leżącą po zachodniej stronie Solca Kujawskiego. I tam historię tworzyli Olędrzy.

Wieś wzmiankowana była po raz pierwszy w roku 1280 jako należąca do starostwa bydgoskiego. Mieszkały tu rodziny niemieckie. W latach 1604-1605 sprowadzono menonitów.
W pobliżu Strugi Otorowskiej pozostał po nich spichlerz z przełomu XVIII?i XIX wieku, zwany Czarną Warszawą. Dziś jest to budynek mieszkalny. Ciekawa to konstrukcja, ustawiona na kamiennej podmurówce, zrębowa i sumikowo-łątkowa.

We wsi znajduje się także dawny dom młynarza z początku XIX stulecia, wyposażony w kominek z XVIII wieku. Ceglany budynek jest otynkowany.

W pobliżu szosy wznosi się XIX-wieczny magazyn. Dolną kondygnację wykonano z cegły, górną w technologii szkieletowej z wypełnieniem ceglanym. Obok wznosi się większy ceglany budynek - to młyn z roku 1943.

We wsi znajduje się poza tym cmentarz menonicki, potem ewangelicki.