Wycieczki PTTK na ziemię chełmińską. Wędrować można w każdym wieku

W środę 12 lipca Komisja Turystyki Pieszej przy Oddziale Miejskim PTTK im. Mariana Sydowa w Toruniu zaprasza do udziału w wycieczce pieszej z cyklu „60 + z PTTK”.

Nazwa cyklu imprez w sposób oczywisty wskazuje, że jest dedykowana osobom powyżej sześćdziesiątego roku życia. Tematyka wycieczki: „Pierwsza rocznica wycieczek 60+ z PTTK – podsumowanie”.

Spotkanie uczestników o godz. 9.30 w Chełmży na dworcu PKP przy ul. Dworcowej. Wyjazd pociągu na miejsce spotkania ze stacji PKP Toruń Główny o godz. 9.03, Toruń Wschodni 9.09.

Długość przejścia wyniesie 5 km. Wycieczkę poprowadzi przodownik turystyki pieszej PTTK Dorota Dobrańska, przy wsparciu Gabrieli Czerwonki.

Jak informuje Henryk Miłoszewski, prezes OM PTTK w Toruniu - Grzywna w gminie Chełmża wzmiankowana była po raz pierwszy w roku 1285 jako Gryuena. W 1293 roku Krzyżacy przekazali ją biskupowi kujawskiemu Wisławowi. Pleban w Grzywnie został wymieniony już w 1300 roku, a parafia w 1445 roku. W XIV wieku wieś była podzielona na dwie części: biskupią i szlachecką.

Przynajmniej od roku 1667 przy wsi funkcjonował folwark wymieniany jako Brunau, będący samodzielną częścią dóbr królewskich. Każda z części wsi ma własne dzieje związane z właścicielami i ich działaniami.

W 1772 roku folwark włączono do pruskiej domeny, a dobra kościelne skonfiskowano.

3 dwory w 3 dawnych częściach miejscowości w: Grzywnie Szlacheckiej, Grzywnie Biskupiej oraz Grzywnie Domenie.
Przy dawnych siedzibach ziemskich zachowane są relikty parków dworskich.

Kościół parafialny pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, gotycki, zbudowany z fundacji biskupów kujawskich po 1293 roku. W ołtarzu głównym, barokowym, z początku XVIII wieku umieszczona jest centralnie rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem, późnogotycka, z początku XVI wieku. W zwieńczeniu ołtarza znajduje się płaskorzeźba św. Katarzyny, barokowa, z początku XVIII wieku.

Wewnątrz interesujące są ołtarze boczne z rzeźbami, również barokowe z XVIII wieku, chrzcielnica renesansowa z 2 połowy XVI wieku, ambona z przełomu XVIII/XIX wieku oraz kartusze, epitafium Konopackiego i płyty nagrobne.
Na cmentarzu przykościelnym znajdują się grobowce rodzinne Schedlin – Czarlińskich, właścicieli Brąchnówka i Zakrzewka z 1880 roku oraz Mellinów, dzierżawców i właścicieli Kuczwał.

Z kolei w sobotę 15 lipca OM PTTK w Toruniu zaprasza mieszkańców miasta i regionu do udziału w kolejnej wyprawie krajoznawczo – pieszej w ramach popularnego cyklu „Wędrówki rodzinne z PTTK”.

Spotkanie turystów o godz. 7.30 na dworcu PKP Toruń Wschodni, skąd o godz. 7.41 nastąpi wyjazd pociągiem do stacji Ostrowite (pierwsza za Jabłonowem Pomorskim).

Trasa wyprawy będzie prowadzić pieszym szlakiem turystycznym z Ostrowitego i wzdłuż jezior: Głowińskiego, Mieliwa, Sosna, Łąk oraz Niskiego Brodna, z zakończeniem w Brodnicy. Długość przejścia wyniesie około 28 km. Trasa wyprawy w połowie przebiega przez tereny leśne i wymaga odpowiedniego przygotowania. Wyprawę poprowadzi przodownik turystyki pieszej PTTK Jacek Orłowski.

Henryk Miłoszewski opisuje historię wsi Ostrowite… Wymieniona w źródłach historycznych w 1414 roku (wówczas wieś poniosła szkody wojenne). W latach 1423 – 1424 majątek rycerski należący do Piotra von Schildern w komturstwie pokrzywieńskim.
Na początku XV wieku wzmiankowany jest miejscowy pleban, a w 1445 roku parafia.
Wielki mistrz krzyżacki Paweł von Russdorf nadał część Ostrowitego Konradowi Grünberg. Drugą część Ostrowitego posiadał w tym czasie Kaspar Cyprian.

W okresie XVI i XVII wieku własność szlachecka. W 1764 roku właścicielami majątku byli Ostrowiccy. W 1868 roku dobra ziemskie obejmowały: dwór z zabudowaniami folwarcznymi, gorzelnię parową, cegielnię i piec wapienny. Właściciel majątku specjalizował się w hodowli bydła i owiec. Wieś zamieszkiwało łącznie 335 mieszkańców w 24 domach.
W latach 1920 – 1944 dobra ostrowickie były własnością Hansa von Blichera.

Gotycki kościół pw. św. Jakuba, zbudowany w 1 połowie XIV wieku. Do kościoła przylega cmentarz, z kilkoma XIX wiecznymi nagrobkami.

Pomiędzy wioską a stacją kolejową usytuowana jest dawna siedziba majątku ziemskiego wraz z dużym zespołem folwarcznym. Pałac wzniesiony w końcu XIX wieku, piętrowy. Przed pałacem kilka używanych kamieni młyńskich, wyeksponowanych w formie małej architektury.

W otoczeniu znajduje się park krajobrazowy z XIX wieku z 24 gatunkami drzew (m.in. platan).

Jezioro Ostrowite ma 29 ha oraz maksymalną głębokość 8,5 m. Jezioro Mieliwo o powierzchni 81 ha i maksymalnej głębokości 9 m oraz rezerwat przyrody. Rezerwat o powierzchni 11,73 ha został utworzony w 1958 roku na północno – zachodnim brzegu jeziora Mieliwo. Ochronie podlega fragment lasu grądowego bukowo – grabowego z okazami dębów i sosen. Na pniach tych ostatnich są jeszcze widoczne ślady po żywicowaniu tzw. sposobem amerykańskim. W runie leśnym turysta może znaleźć rośliny objęte całkowitą ochroną gatunkową: wawrzynek wilczełyko, gnieźnik leśny oraz lilię złotogłów.

Jezioro Głowińskie o powierzchni 130 ha i maksymalnej głębokości 18 m posiada silnie rozwiniętą linię brzegową.

W roku 1222 roku istniała wieś Glovino identyfikowana ze współczesnym Głowinem. Glovino to zaginiona wieś, którą w tym czasie przekazał książę Konrad Mazowiecki biskupowi pruskiemu Chrystianowi. Przedtem, pod koniec XII wieku, należała do komesa mazowieckiego Żyrona.

W okresie panowania krzyżackiego w latach 1423 – 1424 majątek rycerski leżał w komturstwie radzyńskim. Przy południowo – wschodnim brzegu jeziora, przy skrzyżowaniu dróg leśnych stoi XIX wieczny kamienny drogowskaz wskazujący kierunek m.in. do miejscowości Koń, Górale i Osetno.