- To prawdziwy król zbrodni - twierdzą. Prawdopodobnie decyduje o tym, czy pacjentka przeżyje, czy nie.
Naukowcy od dawna chcieli wyjaśnić, co sprawia, że w pewnym momencie komórki raka piersi stają się jeszcze bardziej złośliwe, odłączają się od pierwotnego guza i przenoszą się z krwią do innych narządów.
- Naszym zdaniem kluczową rolę odgrywa białko SATB1. To prawdziwy król zbrodni - tak w najnowszym numerze czasopisma "Nature" opisują swoje odkrycie naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Potwierdziła to seria badań i eksperymentów.
Uczeni kierowani przez Terumi Kohwi-Shigematsu przeanalizowali 2 tys. próbek tkanek pobranych od kobiet leczonych na raka piersi. Okazało się, że pacjentki, u których białka SATB1 było najwięcej, żyły najkrócej. Tym zaś, które białka nie miały, często udawało się wygrać z chorobą.
Naukowcy z Berkeley badali też układ komórek budujących gruczoł piersiowy. Zdrowe komórki tworzą tam uporządkowane koliste struktury. Komórki przerzutujące wręcz przeciwnie - układają się w sposób chaotyczny. Jednak gdy badacze wyeliminowali z nich SATB1, one również "grzecznie" stanęły w kółku.
Najciekawsze i zarazem najważniejsze były doświadczenia na zwierzętach.
Podczas jednego z nich w ogony myszy wszczepiono ludzkie komórki agresywnej odmiany raka piersi. Po dziewięciu tygodniach w płucach gryzoni pojawiły się przerzuty. Gdy jednak innym myszom wszczepiono te same komórki, ale ze zmniejszoną ilością SATB1, przerzutów było znacznie mniej lub nawet wcale nie nastąpiły. A kiedy komórki pozbawiono prawie całego feralnego białka, nie były w stanie wywołać raka nawet po wszczepieniu bezpośrednio do sutka.
- Wszystkie wyniki wskazują, że białko SATB1 decyduje o tym, czy dojdzie do przerzutów - mówi Kohwi-Shigematsu. W jaki sposób? Jako "król zbrodni" nie brudzi sobie rąk - ma do tego pomocników. - SATB1 kontroluje pracę prawie tysiąca genów. Pobudza te, które przyczyniają się do rozwoju raka piersi, a hamuje te, które mają przed nim chronić - wyjaśnia Kohwi-Shigematsu.
Czy odkrycie naukowców z USA to przełom w walce z rakiem piersi?
- Jeżeli uda się je potwierdzić w warunkach klinicznych, będzie to duże osiągnięcie - komentuje dla "Gazety" prof. Maciej Krzakowski, krajowy konsultant w dziedzinie onkologii klinicznej. - Dziś w onkologii często musimy działać trochę na oślep. Opisane przez Amerykanów białko mogłoby przede wszystkim stać się ważnym czynnikiem prognostycznym. Wiedza o tym, że znajduje się ono w komórkach jakiejś pacjentki, byłaby wskazaniem do bardziej intensywnej terapii uzupełniającej w okresie pooperacyjnym. A to mogłoby zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby - podsumowuje prof. Krzakowski.
