Nowe techniki genomowe w opinii ekspertów. "Innowacja, która przyniesie wiele korzyści"

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności ocenił potencjalne kwestie bezpieczeństwa nowych technik genomowych (NGT). Uznał, że rośliny uzyskane w drodze NTG nie stwarzają nowych zagrożeń i mogą powodować mniej niezamierzonych skutków w porównaniu z hodowlą konwencjonalną. Odniósł się do tego Parlament Europejski. W lutym br. (stosunkiem głosów 307 do 263 przy 41 wstrzymujących się), przyjął stanowisko do negocjacji z państwami członkowskimi w sprawie nowych technik genomowych (NGT).

- Są to techniki, które zmieniają materiał genetyczny organizmu – informuje biuro prasowe Parlamentu Europejskiego. - Umożliwia to opracowanie ulepszonych odmian roślin, które są odporne na zmieniający się klimat, szkodniki i dają wyższe plony lub wymagają mniejszej ilości nawozów i pestycydów. Kilka produktów NGT jest już dostępnych na rynku poza Unią, np. na Filipinach banany, które nie brązowieją, co może zmniejszyć marnotrawstwo żywności i emisję CO2.

Obecnie wszystkie rośliny uzyskane przez NGT podlegają tym samym zasadom, co organizmy zmodyfikowane genetycznie (GMO).

- Posłowie zgadzają się z propozycją, by wprowadzić dwie różne kategorie i dwa zestawy zasad dla roślin NGT – informuje PE. - Rośliny NGT uważane za równoważne roślinom konwencjonalnymi (rośliny NGT 1) byłyby zwolnione z wymogów prawodawstwa dotyczącego GMO, podczas gdy inne rośliny NGT (rośliny NGT 2) nadal musiałyby spełniać surowsze wymogi. Posłowie chcą utrzymać obowiązkowe etykietowanie produktów zawierających zarówno rośliny NTG1 jak i NTG2.

Jednak w produkcji ekologicznej wszystkie rośliny NGT mają być zakazane. - Ponieważ ich zgodność wymaga dalszej analizy – uzasadniają posłowie PE. Chcą też, aby Komisja przedstawiła sprawozdanie na temat tego, jak konsumenci i producenci postrzegają nowe techniki, siedem lat po ich wejściu w życie.

Parlament jest teraz gotowy do rozpoczęcia negocjacji z państwami członkowskimi w sprawie ostatecznej wersji rozporządzenia. Po głosowaniu sprawozdawczyni Jessica Polfjärd powiedziała: - Mam nadzieję, że państwa członkowskie wkrótce przyjmą swoje stanowisko, abyśmy mogli przyjąć nowe przepisy przed wyborami europejskimi i zapewnić rolnikom narzędzia potrzebne do zielonej transformacji.

Jaki stosunek do NTG mają polscy producenci rolni?

Krzysztof Nykiel, prezes Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego i wiceprezes Europejskiego Związku Producentów Buraka:

- Ważne, aby Parlament Europejski wysłuchał głosu nauki i głosował za potrzebami rolników. Innowacje zawsze były bardzo ważne dla sektora buraków. NGT obejmuje szeroki zakres korzyści, zwłaszcza w uprawie buraków cukrowych, w tym odporność na choroby i szkodniki, ograniczenie stosowania środków ochrony roślin oraz poprawę wydajności. Zmiany te wpisują się w podejście naszego sektora do bardziej zrównoważonego systemu rolno-spożywczego. Zapewniając ścieżkę regulacyjną dla NGT, niniejszy wniosek nie tylko wspiera innowacje, ale także pomaga zapewnić suwerenność Europy. Zauważamy jednak, że Parlament Europejski głosował za przepisami, które mogą prowadzić do dodatkowych obciążeń administracyjnych. Żałujemy również, że niektóre kwestie ponownie uległy polaryzacji, co doprowadziło do wprowadzenia nienaukowych przepisów, takich jak wykluczenie z tych technik odmian tolerujących herbicydy. Przypominamy, że w przyrodzie istnieje tolerancja na herbicydy i że uprawa buraków cukrowych tolerujących herbicydy może pomóc w znacznym zmniejszeniu zużycia środków produkcji.

Marcin Gryn, wiceprezes Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych:

- Środowisko rolnicze z entuzjazmem przyjęło informację, że PE wspiera rozwój NGT w Europie. Wprowadzenie NGT to innowacja w procesie hodowli, która przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa żywnościowego (w ujęciu ilościowym), ale także bezpieczeństwa żywności (pod względem jakościowym). Ponadto rolnicy mają nadzieję, że dzięki wdrożeniu NGT uda się obniżyć koszty produkcji przy zachowaniu odpowiedniej produktywności i jakości produktów rolnych, co jest szczególnie istotne zarówno w kontekście kryzysu gospodarczego, jak i dynamicznych zmian klimatycznych. Efektywniejsze procesy hodowlane pozwolą na szybsze i dokładniejsze dostosowanie potrzeb roślin do panujących warunków środowiskowych. Miło mi słyszeć, że zapadła przyszłościowa decyzja dla rozwoju polskiego i europejskiego rolnictwa, a nasz kraj może stać się miejscem wdrażania innowacji w rolnictwie.

Dr. Mariette Andersson, PhD, Szwedzki Uniwersytet Nauk Rolniczych (SLU), Starszy Wykładowca w Katedrze Hodowli Roślin: - Nasze badania nad NGT oferują innowacyjne rozwiązania poprzez tworzenie roślin z precyzyjnymi modyfikacjami genetycznymi, takimi jak ziemniaki odporne na brązowienie, poprzez proces podobny do naturalnych mutacji. Ta metoda odróżnia się od tradycyjnych technik GMO, nie zmienia obcego DNA, ściśle współgrając z naturą. NGT są obiecujące także dla upraw takich jak pszenica i ziemniaki, oferując cechy takie jak obniżone poziomy akrylamidu i tolerancję na zarazę ziemniaka, co jest kluczowe dla przyszłości zrównoważonego rolnictwa w Europie w obliczu ewoluujących ram prawnych dla kategoryzacji NGT.