Panie Profesorze, po co nam Światowy Dzień Płuc - przypada 25 września, skoro np. 1 sierpnia obchodzimy Światowy Dzień Raka Płuca, 12 listopada Światowy Dzień Zapalenia Płuc czy 20 listopada, Światowy Dzień Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP)?
W moim przekonaniu Światowy Dzień Płuc, to dzień zdrowych płuc, w którym wszyscy powinniśmy docenić to, jak ważne jest, aby nasze płuca były zdrowe. Tylko zdrowe płuca warunkują nam dobrą sprawność fizyczną i właściwe funkcjonowanie w codziennym życiu. Nie bez znaczenia jest stwierdzenie, że ktoś oddycha pełną piersią... Myślę, że jest to także dzień, który przypomina nam o tym, jak łatwo możemy swoje płuca zniszczyć.
To co przede wszystkim robić, aby tak się nie stało?
Należy, i to od wczesnych lat życia postawić na aktywność ruchową, która gwarantuje tak istotną dla płuc wentylację i daje gwarancję, że będą one należycie funkcjonować. Trzeba natomiast unikać palenia wszelkich wyrobów tytoniowych, a także e-papierosów, bo substancje, które z nich wdychamy są bardzo szkodliwe – szczególnie dla płuc. Ten fakt powinniśmy przede wszystkim uświadamiać młodzieży, aby nie sięgała po tego typu używki, bo czynią one ogromne spustoszenie w organizmie – głównie w płucach. Łatwo jest rozpocząć palenie tytoniu, znacznie trudniej potem ten nałóg porzucić. Powinniśmy też unikać biernego palenia, czyli przebywania w tych środowiskach, gdzie ludzie palą. Palenie tytoniu powinno być szczególnie napiętnowane, jeśli ma miejsce wśród kobiet w ciąży, dzieci czy młodzieży. O ile jest to możliwe powinniśmy jak najmniej przebywać w zanieczyszczonym środowisku, szczególnie takim, które zawiera cząsteczki pyłu zawieszonego PM 2,5. Składają się one z nienasyconych węglowodorów aromatycznych, z metali ciężkich i mocno rakotwórczych nitrozamin. Wdychane, przenikają z łatwością do pęcherzyków płucnych, a także do krwi. Unikajmy więc zadymionych okolic oraz nie używajmy (jeśli to możliwe) przestarzałych pieców opalanych węglem.
W regionie jakie mamy powietrze?
W ogólnym bilansie kraju, nasze województwo – pod względem jakości powietrza - wypada całkiem dobrze. Natomiast wiadomo, że w miastach takich jak Bydgoszcz, Inowrocław, Toruń czy Włocławek to zanieczyszczenie jest bardziej spotęgowane na co ma wpływ kumulacja skupisk ludzkich i tzw. zanieczyszczenia bytowo-komunalne, transportowe czy komunikacyjne.
Wskazuje się, że celem Światowego Dnia Płuc jest przeciwdziałanie rosnącej liczbie zachorowań na choroby płuc jak POChP, astma czy zapalenie płuc. Jak rak płuca, mukowiscydoza czy gruźlica. Która z nich obecnie dominuje?
Z pewnością wzrasta liczba zachorowań na raka płuca, i to u kobiet. Tak dzieje się już od lat. A dlaczego? Myślę, że jest to następstwo pewnego rodzaju emancypacji pań, które chcą koniecznie dorównać mężczyznom – niestety, także i w tych złych nawykach. To jest też pewnego rodzaju ucieczka przed stresem, który jest efektem funkcjonowania kobiet w pracy (prowadzenie własnych firm), konieczności pogodzenia pracy zawodowej z trudnymi obowiązkami codziennego życia (np. opieką nad dziećmi). W takich napiętych sytuacjach zapalenie papierosa pozwala odczuć pewien błogostan, uspokojenie, relaks. W naszym regionie, na nowotwór płuca zapada rocznie około 1700 osób w tym około 1100 mężczyzn.
Ten wyraźny postęp w medycynie jak usprawnia leczenie chorób płuc?
Zdecydowanie pomaga. Mamy nowe generacje sprzętów do innowacyjnych zabiegów jak aparat da Vinci czy leków, które pozwalają przekształcać do tej pory śmiertelną chorobę, jaką był zaawansowany rak płuca, w chorobę przewlekłą. Dzięki tym lekom możemy utrzymywać pacjenta przy życiu - od 4 do nawet 8 lat. Przy czym funkcjonuje on prawidłowo, nie wymaga opieki dodatkowych osób. To jest niesamowity postęp! To samo dotyczy np. POChP. Natomiast niepokojący jest wzrost zachorowań na gruźlicę, szczególnie na tę wielolekooporną, co prawdopodobnie jest konsekwencją intensywniejszej migracji ludności, której jesteśmy świadkami i jednocześnie braku kontroli nad tym, co ta migracja - z punktu widzenia epidemicznego - może w naszym społeczeństwie wywoływać.
A transplantacja, na ile jest ratunkiem dla osoby, która boryka się z daną chorobą płuc?
W zwalczaniu chorób płuc, transplantacja jest zabiegiem o najwyższej złożoności dlatego też, wykonuje się ją w sytuacji, gdy nie możemy już innej formy leczenia zaoferować. Dla pacjenta jest to wówczas – mimo nowoczesnych form terapii - jedyna możliwość utrzymania go przy życiu. Ale, tak jak w każdej dziedzinie medycyny – także i w chorobach płuc - transplantolodzy borykają się głównie z pozyskiwaniem dawców. Jest to duży problem, który wynika również z uwarunkowań społecznych, czy kulturowych…
Mamy różnorodne choroby płuc, ale czy w sferze objawów możemy postawić wspólny mianownik, który będzie nam sugerował, że coś się z naszymi płucami niedobrego dzieje?
Z pewnością, takim konkretnym objawem będzie pogorszenie tolerancji wysiłku fizycznego, bo jest to pierwszy ważny sygnał, że może rozpoczynać się istotna dysfunkcja układu oddechowego. Jeśli jest ono zauważalne – także w młodym wieku - to należy jak najszybciej skontrolować płuca i serce. Takim objawem będą też: kaszel, duszność, trudności z nabraniem powietrza, zadyszka podczas wchodzenia po schodach czy podczas wykonywania zwykłych czynności. Nawet podczas mówienia... Podsumowując: wszystkie objawy, które nie są do zaakceptowania w naszym codziennym życiu nie powinny być przez nas bagatelizowane, a jak najszybciej wyjaśnione przez lekarza. Czasem, jedynie prosta korekta farmakologiczna pozwoli nam wrócić do należytego funkcjonowania.
