Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu obejmuje swoim zasięgiem teren o powierzchni 456 tys. hektarów. Większa część tego obszaru położona jest w granicach województwa kujawsko-pomorskiego, część na terenie województwa pomorskiego, zaś niewielkie fragmenty – na terenie województwa warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego i mazowieckiego.
Główne kompleksy leśne zlokalizowane są wzdłuż większych rzek regionu – Wisły, Noteci, Brdy, Wdy i Drwęcy. Wśród nich wielkością i bogactwem przyrodniczym wyróżniają się Bory Tucholskie, lasy Pojezierza Brodnickiego, Puszcza Bydgoska i Lasy Gostynińsko-Włocławskie. Ponieważ w regionie dominują gleby piaszczyste i niezbyt wilgotne siedliska, w drzewostanie króluje sosna.
Coraz więcej drzew w regionie
Lasy w regionie kujawsko-pomorskim są w dobrej kondycji. Z roku na rok, pomimo dokonanych w ostatnim czasie wylesień pod drogi szybkiego ruchu i pomimo coraz mniejszej podaży nowych gruntów do zalesień, lasów wciąż przybywa. Od zakończenia II Wojny Światowej ich powierzchnia w naszym województwie zwiększyła się o ponad 100 tys. ha. Podobna prawidłowość dotyczy lasów całej Polski. W ciągu 70 lat lesistość w naszym kraju wzrosła z niespełna 21 do 29,6%.
W regionie zwiększyła się nie tylko powierzchnia lasów, ale także ilość zgromadzonego na pniu drewna. Jego zapas w lasach zarządzanych przez nadleśnictwa RDLP w Toruniu przekracza obecnie 118 mln m3. Rocznie ta wartość przyrasta ponad 3,8 mln m3, a użytkuje się nieco ponad 2,35 mln m3. Oznacza to, że pozyskanie drewna nie przekracza 62% przyrostu. Pozostała część odkłada się na pniu i rokrocznie powiększa zasoby leśne regionu. Dzięki rosnącym zasobom drzewnym naszych lasów, pozyskanie surowca może być stopniowo zwiększane, bez uszczerbku dla środowiska przyrodniczego.
Ochrona przyrody w kujawsko-pomorskim
Lasy gospodarcze, czyli te o dominującej funkcji produkcyjnej (pozyskanie surowca drzewnego), stanowią jednak tylko połowę leśnej powierzchni RDLP w Toruniu. Pozostała część została uznana za tzw. lasy ochronne, wśród których znajdują się m.in. lasy wodochronne i glebochronne, lasy wokół miast i uzdrowisk oraz te zniszczone przez przemysł, a przede wszystkim rezerwaty i obszary cenne przyrodniczo, takie jak ostoje zwierząt czy stanowiska rzadkich roślin. O wyjątkowych walorach lasów Pomorza i Kujaw świadczy właśnie objęcie ich znacznej części różnymi formami ochrony.
To tu w 1996 roku został wyodrębniony Park Narodowy „Bory Tucholskie”, w którym swoje schronienie znajduje szereg chronionych gatunków grzybów, roślin i zwierząt. Unikatową rangę rozległego kompleksu doceniło w 2010 r. UNESCO, ustanawiając na tym obszarze dziesiąty, największy w Polsce rezerwat biosfery. Obejmuje on aż dziewięć nadleśnictw RDLP w Toruniu oraz część terenów, które znajdują się w granicach dyrekcji gdańskiej i szczecineckiej.
Wycieczka do Borów Tucholskich
Bory Tucholskie to największy w Polsce obszar specjalnej ochrony ptaków. Tutaj też znajduje się najstarszy w kraju fragment chronionej przyrody – rezerwat Cisy Staropolskie, w którym podziwiać możemy wiekowe drzewa gatunku, który niemal wyginął z naszych lasów. W celu zachowania go, zainicjowano na terenie lasów kujawsko-pomorskich „Program ochrony i restytucji cisa pospolitego na obszarze RDLP w Toruniu”.
Ale nie możemy zapominać, że nasze lasy to nie tylko Bory Tucholskie. Na terenie RDLP w Toruniu znajdują się aż 102 rezerwaty przyrody, rekordowa w kraju liczba użytków ekologicznych (ponad 2200), 47 obszarów Natura 2000, niemal 900 pomników przyrody, a także 11 parków krajobrazowych, 33 obszary chronionego krajobrazu, 10 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych oraz jedno stanowisko dokumentacyjne.
Szlaki turystyczne w lasach regionu
To, że dany las jest objęty ochroną, wcale nie oznacza, że nie możemy wybrać się do niego na spacer. Wręcz przeciwnie! Lasy Państwowe w Polsce są publiczne i – z nielicznymi wyjątkami – udostępniane na potrzeby społeczeństwa. Od szeregu lat nadleśnictwa Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu poszerzają swoją ofertę turystyczną, edukacyjną i wypoczynkową udostępniając aktywnie lasy dla ludności.
W kujawsko-pomorskich lasach wyznaczono ponad 150 szlaków pieszych o łącznej długości 1260 km, 80 tras rowerowych o długości ponad 850 km, a do tego liczne szlaki konne, kajakowe, ścieżki nordic-walking, miejsca biwakowania, pola namiotowe i kempingowe. Nadleśnictwa zadbały o wyposażenie atrakcyjnych punktów i miejsc w wiaty, ławki lub stojaki na rowery. W związku z tym, iż rozpalanie ognia w lasach jest dozwolone wyłącznie w miejscach do tego wyznaczonych, leśnicy wytypowali szereg miejsc na ognisko, gdzie w sposób bezpieczny można wspólnie spędzić czas i zjeść coś ciepłego.
Czy do lasu można wjechać samochodem?
Ze względu na ochronę przyrody tylko na części leśnych dróg dopuszcza się ruch pojazdami silnikowymi. Trakty te łączą się z drogami publicznymi w sieć, która z jednej strony pozwala bezpiecznie dotrzeć do lasu, a z drugiej – nie ingeruje nadmiernie w środowisko. Na terenie nadleśnictw nadzorowanych przez RDLP w Toruniu leśnicy przygotowali 440 miejsc postoju pojazdów oraz 8 parkingów leśnych, chętnie wykorzystywanych nie tylko przez grzybiarzy, ale i wczasowiczów decydujących się na wypady za miasto.
W regionie rośnie też popularność turystyki kwalifikowanej. Budowane są dostrzegalnie służące obserwacjom ptaków, wieże widokowe, przystanie kajakowe, pomosty i kładki. Powstają powierzchnie do uprawiania orienteeringu pod nazwą „Zielony Punkt Kontrolny”, a także ścieżki geocachingowe, gdzie z pomocą urządzeń GPS można poznawać lokalne atrakcje. W gestii niektórych nadleśnictw znajdują się plaże przy jeziorach, a większość jednostek oferuje pokoje gościnne, gdzie można spędzić wakacje.
Więcej informacji dotyczących oferty turystycznej nadleśnictw znajdziemy na stronie internetowej www.czaswlas.pl oraz bezpośrednio na stronach 27 nadleśnictw działających w regionie Pomorza i Kujaw.
Zachęcamy też do zapoznania się z publikacją pt. Nasze Lasy, w której znajdziemy informacje na temat:
- czy z psem możemy spacerować po lesie?
- dlaczego leśnicy starają się zatrzymać wodę w lesie?
- jak się odnaleźć, gdy zgubimy się na grzybach?
Materiał do pobrania na stronie www.torun.lasy.gov.pl.
