"Steine Rühmen" na skraju lasu. To był najbardziej tajemniczy pomnik w Kujawsko-Pomorskiem

Wokół tego miejsca narosły różne legendy - obelisk w toruńskim lesie rozpalał wyobraźnię wielu osób. Ba, wiązano go z wolnomularstwem, okultyzmem. Krążyły opinie, że powstał ku chwale jeńców francuskich wznoszących Twierdzę Toruń. Mówiono, iż upamiętnia katastrofę lotnicząj, w której zginął pilot. Jaka jest prawda o pomniku Steine Rühmen - „kamienie głoszą chwałę”?

Kilka lat temu rozwikłania tej zagadki podjęła się prof. dr hab. Magdalena Niedzielska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Z powodzeniem.

W 1915 roku w Toruniu postawiono trzy pomniki, których powstanie było bezpośrednio związane z wydarzeniami I wojny światowej, wskazała profesor Niedzielska. Jedynym, który się zachował, jest właśnie tajemniczy, leśny obelisk.

Jego odsłonięcie, w towarzystwie orkiestry wojskowej i burmistrza Stachowitza, nastąpiło w 1915 roku.

Liczący prawie 6 metrów monument o przekroju około metra, wykonany z kamieni polnych, stanął zapewne na przełomie października i listopada 1915. Górną część stanowił liczący 2,25 m wysokości cementowy bęben, wykonany w toruńskiej wytwórni Irmera, transportowany na miejsce, wobec braku koni, przez 25 robotników. To na nim właśnie znalazł się ów intrygujący napis: STEINE RUEHMEN; 50-centymetrowe litery zaczynały się i kończyły wizerunkiem Krzyża Żelaznego i były pokryte żółtą farbą. Pomnik ten uzupełniony został murkami tworzącymi otwarty czworobok, a na ich obu końcach umieszczone zostały dwie misy – znicze na ogień", czytamy w artykule prof. Niedzielskiej (w Roczniku Toruńskim).

Monument był wyrazem hołdu dla żołnierzy armii niemieckiej, którzy w 1914 roku rozgromili rosyjskie wojska w bitwie pod Tannenbergiem. Tym samym, Toruń jako miasto-twierdza, nie był bezpośrednio zagrożony, leżąc w pewnej odległości od linii frontu wschodniego.

Inicjatorem powstania pomnika był generał von Ditfurth - zastępca komendanta Twierdzy Toruń. Profesor doszła też do tego, kto go zaprojektował. Mowa o Kurcie Kästnerze, żołnierzu rezerwy. Budowniczymi byli kamieniarze i murarze pochodzący z Berlina. Żołnierze pułku pozostawili swoje imiona na przytwierdzonych tabliczkach.

Źródło informacji: artykuł „Nieznane wojenne pomniki Torunia z roku 1915” Magdaleny Niedzielskiej (Rocznik Toruński)