Taki opis pasuje przynajmniej do kilku zamków krzyżackich, a jednak ten - skądinąd niewielki - pełnił funkcję szczególną: strzegł państwa zakonnego w południowej strefie Pomorza Gdańskiego. W razie potrzeby załoga otrzymywała wsparcie ze znacznie większych zamków w Świeciu i Tucholi. Mowa o strażnicy krzyżackiej w Nowym Jasińcu (niem. Jaschinnitz, Jaschnitz).
Gród pomorski i kujawski
Historia zamkowego wzgórka sięga zamierzchłych czasów, gdy plemiona pomorskie walczyły z Polanami i innymi grupami etnicznymi, które w przyszłości utworzyły państwo polskie. Tu, z rozkazu władców Pomorza założono gród. W latach 1243-79 przejęli go książęta kujawscy.
Z kamienia i cegły
Legenda o dzwonach
Z Nowym Jasińcem wiąże się legenda o zatopionych w jeziorze dzwonach z kaplicy zamkowej. Przy niskim stanie wody na środku tego akwenu wynurza się mała wyspa, pokryta gruzowiskiem. Być może w średniowieczu stała tu murowana dzwonnica, a po jej zawaleniu, dzwony wpadły do wody.
Na początku XIV w. państwo zakonne sięgnęło na południu Pomorza Gdańskiego, opierając się o strugę, której później nadano nazwę Granicznej. Struga wpadała do Brdy, a dziś do Zalewu Koronowskiego. Dopiero w 1372 r. Krzyżacy zaczęli wznosić budowlę z kamienia i cegieł. Wzgórze zamkowe otoczono fosą zasilaną wodą z jeziora. Na sąsiednie, znacznie rozleglejsze wzgórze, prowadził most zwodzony (dziś w jego miejscu istnieje grobla ziemna). Na tym właśnie wzgórzu powstało obwiedzione murami przedzamcze, po którym nie ma już śladu (to zwykłe pole).
Z rąk do rąk
Kiedy hula tu zimowy wiatr, budowla jest doskonale widoczna ze wszystkich stron. Wiosną ukryje się pod szczelnym kokonem zieleni.
Od 1410 r. strażnica kilkakrotnie przechodziła z rąk do rąk. W 1433 r. zniszczyli ją czescy husyci. Na mocy II pokoju toruńskiego w 1466 r. Nowy Jasiniec przypadł Koronie i stał się siedzibą starostów niegrodowych.
- Z Jeziora Zamkowego wyłowiono mnóstwo grotów strzał i bełtów kusz, co świadczy o zaciekłości walk pod murami warowni - wyjaśnia Grzegorz Myk, kierownik Punktu Informacji Turystycznej w Koronowie. - Średniowieczne militaria, których rangę określiłbym jako europejską, wyłowili członkowie Klubu Archeologii Podwodnej "Tryton" w Bydgoszczy.
Z kaplicy w ruinę
W XVI w. Kościeleccy przebudowali warownię na renesansową rezydencję. Po 1772 r., kiedy Pomorze znalazło się w zaborze pruskim, zamieniono ją w kaplicę ewangelicką. To ostatnia funkcja budowli. Od 1846 r. - po wybudowaniu kościoła ewangelickiego w pobliskim Serocku - zaczęła popadać w ruinę. Dziś, nowy prywatny właściciel, rozpoczął remont zameczku.
Inne atrakcje
Pochodząca z XIX wieku kuźnia. Znajdziecie ją tuż przy głównej drodze.
Nowy Jasiniec ma też inne atrakcje. Gaj Wyczółkowskiego znajduje się tuż za wsią na zalesionym wzgórzu. To uroczysko upodobał sobie sam Leon Wyczółkowski, uwieczniając na swych grafikach wiekowe dęby i lipy. We wsi zachowała się kuźnia z XIX w. oraz budynek dawnej karczmy - oba obiekty należą do prywatnych właścicieli.
Informacja, dojazd
Punkt Informacji Turystycznej w Koronowie: pl. Zwycięstwa 22/2, tel. 052/ 3- 824- 653.
Nowy Jasiniec leży 30 km na północ od Bydgoszczy, 27 km na południowy zachód od Świecia. Najbliższą miejscowością, położoną 9 km na południowy zachód od Nowego Jasińca jest Koronowo. Z Bydgoszczy jedziemy drogą nr 25, przed Koronowem należy skręcić w prawo - na drogę nr 56 w kierunku Włók. Tuż za mostem nad Zalewem Koronowskim w Wilczym Gardle skręcamy w lewo na Serock. Stąd jest tylko 4 km do celu.
[email protected]
