Świece żarowe

Współczesne silniki wysokoprężne wykorzystują świece żarowe znacznie częściej i w szerszym zakresie niż ich przodkowie. Tradycyjnie podstawową funkcją świecy żarowej jest wstępne podniesienie temperatury komory spalania przed rozruchem zimnego silnika. Współczesne silniki korzystają ze świec dłużej, także w okresie pracy na biegu jałowym, na wolnych obrotach. Wtedy świece wspomagają utrzymanie optymalnej temperatury nie ze względu na łatwiejszy rozruch, ale po to, by utrzymać optymalne warunki spalania mieszanki i ułatwić redukcję emisji zanieczyszczeń.

Współczesne świece żarowe są wykonywane w dwóch zasadniczych wariantach: jako elementy ceramiczne i całkowicie metalowe. Konstrukcja metalowa ma długą historię, jest dobrze dopracowana i wytrzymała. W nowszych silnikach producenci wykorzystują jednak coraz częściej świece ceramiczne. Charakteryzują się one bardzo dobrymi parametrami pracy i doskonałą żywotnością, jednak są podatne na uszkodzenia mechaniczne podczas montażu i demontażu. Wymagają też specjalnego traktowania, w tym dokręcania z momentem obrotowym innym niż świece metalowe.

Zmienia się kształt świec, a wielu producentów stosuje świece o bardzo smukłej konstrukcji – długie, lecz o stosunkowo małej średnicy, sięgające głęboko i wymagające szczególnie delikatnego traktowania przy wykręcaniu. Inna niż dawniej jest też temperatura pracy świec: do 1350°C, przy czym temperaturę roboczą muszą one osiągnąć w czasie nie dłuższym niż 3–4 sekundy od włączenia zasilania. To sprawia, że elementy grzejne i połączenia pomiędzy poszczególnymi częściami świecy muszą spełniać szczególnie wysokie standardy.

W niektórych modelach silników świece żarowe mają dodatkowe zastosowanie: są wyposażane w czujnik ciśnienia. Dzięki temu świeca może dostarczać sterownikowi silnika informacje o rzeczywistym ciśnieniu w komorze spalania. To umożliwia precyzyjną kontrolę parametrów pracy silnika i ułatwia redukcję zanieczyszczeń, zmniejszenie spalania i wydłużenie czasu eksploatacji pomiędzy awariami. Świece z czujnikiem z reguły są delikatniejsze, bardziej podatne na uszkodzenia i droższe. Wymiana świecy jest konieczna nie tylko w przypadku awarii elementu grzejnego. Uszkodzenie delikatnego czujnika ciśnienia także dyskwalifikuje świecę.

Problemy ze świecami
Uszkodzenie świecy żarowej samo w sobie jest umiarkowaną przykrością. Relatywnie niewielki koszt zakupu (do kilkuset złotych za sztukę w przypadku świec z czujnikiem ciśnienia) i dość długi spodziewany czas pracy między awariami sprawiają, że właściciele pojazdów często błędnie oceniają skalę problemu. Odwożą auto do serwisu i przeżywają niewielki wstrząs, kiedy słyszą, że całkowity koszt wymiany jednej świecy może przekroczyć kilkaset zł. W samochodzie wyposażonym w sześciocylindrowy silnik pozornie błaha usterka może oznaczać dotkliwy wydatek.
Wysoki koszt usługi wynika z pracochłonności oraz ryzyka komplikacji, które dodatkowo wydłużają czas naprawy i zmuszają do wykorzystania specjalnych narzędzi i technik naprawczych, które nie są dostępne w każdym warsztacie. Najgorszym możliwym scenariuszem jest urwanie części świecy podczas wykręcania. Powstaje wtedy problem z usunięciem zakleszczonego fragmentu oraz (w razie potrzeby) naprawą gwintu gniazda świecy.

W skrajnie niekorzystnej sytuacji wymiana świecy jest możliwa dopiero po zdemontowaniu głowicy silnika, a to oznacza (szczególnie w przypadku nowoczesnych samochodów o skomplikowanej konstrukcji) poważne koszty.

Perspektywa komplikacji nikogo nie cieszy, ale klient powinien poznać wszystkie zagrożenia związane z naprawą, zanim złoży zlecenie. To zabezpieczy warsztat przed ewentualnymi roszczeniami klienta w przypadku, jeśli wymiana świecy będzie droższa i bardziej pracochłonna, niż pierwotnie zakładano. Ryzyko komplikacji można zmniejszyć, inwestując w zestaw specjalistycznych narzędzi do usuwania zerwanych świec oraz profesjonalne szkolenia. Istnieje grupa warsztatów, która specjalizuje się w rozwiązywaniu takich problemów i nieźle sobie radzi, wykorzystując niszę rynkową. Czy warto dołączyć do tej grupy? To już kwestia indywidualnej decyzji i solidnego biznesplanu.

Zapobieganie problemom
Skoro wymiana zerwanych świec bywa kłopotliwa, warto dołożyć wszelkich starań, żeby ryzyko powikłań ograniczyć do minimum. To oznacza właściwe przygotowanie do wykręcania świec, m.in. oczyszczenie miejsca pracy, wybór dobrze dopasowanych narzędzi wysokiej jakości i dużą ostrożność przy pracy z tymi elementami. Jeśli uda się wykręcić świecę bez komplikacji, warto poświęcić kilka minut na oczyszczenie gniazda świecy oraz sprawdzenie gwintu.

Do dokręcania świecy należy bezwzględnie używać kluczy dynamometrycznych ustawionych zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu (albo umieszczonymi na opakowaniu świecy). Przekroczenie dopuszczalnego momentu grozi odkształceniem świecy prowadzącym do jej zniszczenia w trakcie montażu, skróceniem czasu życia oraz utrudnieniami przy kolejnym demontażu.

Poprawny montaż nowej świecy powinien przebiegać następująco: do oczyszczonego i sprawdzonego gniazda wkręcamy świecę palcami aż do momentu, w którym jej część oprze się o gniazdo. Jeśli wyczujemy opór, który uniemożliwia wkręcenie świecy ręcznie, należy przerwać pracę, wykręcić świecę oraz rozpoznać i usunąć przyczynę problemu. Następnie używamy dobrze ustawionego, sprawdzonego klucza dynamometrycznego do dociągnięcia świecy. Dopiero wtedy możemy powiedzieć, że zrobiliśmy wszystko, aby zapewnić optymalne warunki pracy świecy i nie spowodować komplikacji przy okazji kolejnej wymiany.
Piotr Kołaczek

Szeroka oferta narzędzi i wyposażenia warsztatowego marki Starline dostępna jest m.in. w sklepie internetowym ELIT Polska: https://sklep.elitpolska.pl/