- Gdy 20 lat temu ostatni powstaniec wielkopolski odszedł na wieczną wartę, mieliśmy ogromne obawy o to, czy pamięć o powstaniu będzie kultywowana. Dziś można być spokojnym. Pamięć o Powstaniu Wielkopolskim jest wiecznie żywa i dowodem tego jest ta właśnie uroczystość - podkreślił Tadeusz Musiał, prezes Zarządu Głównego Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego.
I Wojewódzkie Obchody Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego rozpoczęła msza święta w Bazylice Mniejszej Imienia Najświętszej Maryi Panny. W jej trakcie proboszcz Dariusz Żochowski przypomniał przybyłym, że znajdują się w najstarszym inowrocławskim kościele, pamiętającym osiem wieków historii miasta. Dodał też, że świątynię otacza cmentarz, który pamięta najstarsze dzieje miasta.
- Tutaj spoczywają ci, którzy byli dla naszego miasta włodarzami. A przede wszystkim spoczywają uczestnicy zrywów narodowych - konfederacji barskiej, Wiosny Ludów, powstań kościuszkowskiego i styczniowego - mówił ksiądz Żochowski.
Przypomniał też, że w piątek, 10 stycznia 1919 roku, na najstarszej w mieście nekropolii pochowano we wspólnej mogile 13, spośród 50 powstańców wielkopolskich, którzy polegli w walce o Inowrocław. W pogrzebie uczestniczyło około 2 tys. żołnierzy i 10 tys. mieszkańców ziemi kujawskiej. W następnych dniach chowano tu kolejnych powstańców, którzy ginęli w walce, miedzy innymi o Złotniki Kujawskie. Ostatni powstaniec wielkopolski był pochowany na cmentarzu przy bazylice w 1937 roku.
- W 2013 roku przeżywaliśmy tutaj uroczystość pożegnania dowódcy powstańców. Swoją ostatnią drogę odbywał kapitan Paweł Cyms. Z Bystrej, przez Inowrocław do Panteonu Bohaterów w Gnieźnie - dodał proboszcz.
Tuż po mszy odbyła się patriotyczna manifestacja pod sąsiadującym z kościołem pomnikiem Powstańców Wielkopolskich. Był apel poległych, salwa honorowa i składanie kwiatów przez delegacje.
I Wojewódzkie Obchody Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego kontynuowano pod i w Teatrze Miejskim w Inowrocławiu. Przybyli mieli okazję obejrzeć powstańcze walki w wykonaniu grup rekonstrukcyjnych Stowarzyszenia Historycznego "Iskra" oraz Grupy Rekonstrukcji Historycznej "Garnizon Bydgoszcz".
- Nie były to sceny z powstańczej walki o jakiś konkretny obiekty na terenie Inowrocławia. Zaprezentowaliśmy zdobywanie niemieckiego posterunku. Takich potyczek podczas Powstania Wielkopolskiego było wiele - wspomniał Tomasz Sibora, współorganizator inscenizacji.
W teatrze odbyła się dyskusja o historii. Był to raczej egzamin wiedzy o zrywie z 1918 i 1919 roku, jakiemu poddani zostali głowni organizatorzy obchodów Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego - wojewoda Michał Sztybel, wicemarszałek Dariusz Kurzawa i prezydent Inowrocławia Arkadiusz Fajok. Trzeba przyznać, że panowie dali radę.
- Ważne jest, że utrwalamy pamięć o powstaniu, które było nie tylko wielkopolskie, ale też kujawskie, jak również obejmowało Pałuki i Krajnę. To powstanie jest też ważne dla mnie. Osobiście. Mój pradziadek był powstańcem wielkopolskim. Wyzwalał Strzelno i Inowrocław. Dziękuję wojewodzie, bo dawno nie mieliśmy takich obchodów Powstania Wielkopolskiego. Bo województwo kujawsko-pomorskie to nie tylko Bydgoszcz, Toruń i Włocławek. To Inowrocław, Szubuin, Mogilno, Żnin, Kruszwica i wiele mniejszych ośrodków o wspaniałej historii. Ważne abyśmy tę historię odkrywali - podkreślił Dariusz Kurzawa.
Zaś prezydent Arkadiusz Fajok dodał: - Inowrocław pamięta o Powstaniu Wielkopolskim. Zachęcam do odwiedzania miejsc, które upamiętniają te czasy. Są to: pobliska poczta, koszary przy ulicy Dworcowej, dworzec kolejowy. Przydałaby się jeszcze stała wystawa upamiętniająca powstanie.
W trakcie uroczystości osoby kultywujące pamięć o Powstaniu Wielkopolskim odznaczono medalami "Wierni Tradycji".
Wśród uhonorowanych byli:
dr Sławomir Łaniecki z Bydgoszczy, prezes Zarządu Kujawsko-Pomorskiego Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego,
Katarzyna Grubczyńska z Bydgoszczy,
Tomasz Grubczyński z Bydgoszczy,
Benigna Olszewska z Szubina,
Artur Przemorski z Wolwarku pod Szubinem,
Joanna Wrzosek-Iglewska ze Żnina.
Uroczystość zakończył koncert Orkiestry Wojskowej z Bydgoszczy.
