Mieszkańcy naszego regionu odwiedzają to 24- tysięczne miasto przy okazji pobytu nad kaszubskimi jeziorami lub zatrzymując się na chwilę w drodze nad morze, jadąc drogą wojewódzką nr 214 (Warlubie - Łeba).
A zatrzymać się warto i od razu wejść na uroczą starówkę, zwiedzić zabytkowe kościoły, muzea Ziemi Kościerskiej i Akordeonu na Rynku, wypić kawę w jednej z wielu klimatycznych lokali gastronomicznych, kupić pamiątkę z Kaszub (choćby kubek z pobliskich Zakładów Porcelany Stołowej „Lubiana”). Poza centrum znajduje się kolejna atrakcja tego miasta - Muzeum Kolejnictwa.
Kościerzyna położona jest w otoczeniu trzech jezior, wysoko - około 150 m nad poziomem morza. W jej herbie widnieje niedźwiedź pod dębem, który symbolizuje najstarszą, legendarną opowieść o bestii siejącej strach w okolicach. Zabił ją dopiero uzbrojony w dzidę syn kowala.
Pierwsza wzmianka o miejscowości Costerina pochodzi z roku 1284 - z nadania jej i wielu innych wsi przez księcia pomorskiego Mściwoja II księżniczce Gertrudzie z Tczewa. Późniejsza historia wsi, a później miasta (XIV w.), związana była z krzyżackimi nadaniami. W czasach wojen polsko-krzyżackich ośrodek przechodził z rąk do rąk (także w gdańskie). Polska nastała tu w roku 1462, gdy wyparto oddziały krzyżackie, zaś 4 lata później na mocy II pokoju toruńskiego urządzono tu siedzibę starosty. W roku 1772 ziemie te przypadły Prusom (I rozbiór Polski).
Najcenniejszym zabytkiem Kościerzyny jest kościół Świętej Trójcy. Neobarokowa w swym zasadniczym stylu budowla (dopatrzeć się można też cech neogotyckich) wydaje się starsza niż w rzeczywistości - zbudowano ją w latach 1914- 1917. W 1970 r. biskup chełmiński Kazimierz Kowalski pozwolił na utworzeniu w niej sanktuaria maryjnego (dziś jest to diecezja pelplińska).
Znajdujący się w bocznej kaplicy obraz Matki Bożej Kościerskiej - Królowej Rodzin powstał po roku 1642 jako kopia rzymskiego obrazu NMP namalowanego wg tradycji przez św. Łukasza. Ok. roku 1610 w Rzymie przebywał bp włocławski (musiał to być Wawrzyniec Gębicki), którego władza kościelna rozciągała się na całe Pomorze Gdańskie. Podczas modlitwy miał wizję, w której Matka Boska prosiła go, aby w kopii rzymskiego obrazu zawiezionego do swojej diecezji szukał (w dobie ekspansji kalwinizmu) ocalenia dla wiernych.
Drugi w hierarchii zabytków jest neogotycki kościół Zmartwychwstania Pańskiego zbudowany w latach 1892-1894, do 1945 ewangelicki.
Starówka zachowała średniowieczny układ ulic, ale same kamienice wzniesione zostały w XIX wieku. Uwagę turystów przykuwa ustawiony na Rynku pomnik Remusa. To kaszubski wędrownik, bohater powieści Aleksandra Majkowskiego z 1938 roku pt. „Życie i przygody Remusa”.
Warto też zwiedzić Muzeum Kolejnictwa. Pierwszy pociąg dotarł do Kościerzyny w roku 1885 roku. W latach 20. XX wieku miasto uzyskało bezpośrednie połączenie z Bydgoszczą (dziś można dojechać z przesiadkami).
