Udane projekty retencyjne w lasach regionu. Woda z kopalni w Wapiennie popłynęła do pałuckich lasów - do Kaczych Dołów

Podstawowym źródłem zasilania małych zbiorników retencyjnych w lasach Kujaw i Pomorza są opady atmosferyczne i śródleśne strugi.

Leśnicy z naszego regionu już od ponad 20 lat realizują program małej retencji, ale ostatni ruch w tej materii jest wyjątkowy, wręcz spektakularny – zdecydowanie poprawi nawodnienie lasów wschodniej części Pałuk. To także innowacyjny w skali kraju projekt, wskazówka dla innych, że pewne przedsięwzięcia można prowadzić z dużym rozmachem.

Oto woda popłynęła szeroką strugą z Zakładu Górniczego Kujawy w Wapiennie (gm. Barcin) do odległych o kilka kilometrów tzw. Kaczych Dołów pod Szczepankowem (Leśnictwo Szczepanowo). To – jak sami leśnicy zaznaczają - spełnienie ich marzeń i miłośników przyrody, ponieważ system małej retencji ma spowodować, że do lasów wróci ptactwo wodne i inne gatunki fauny oraz flory.

,,Program nawadniania obszaru leśnictw Szczepanowo i Niedźwiedzi Kierz z wykorzystaniem wody kopalni kruszywa Wapienno", bo tak brzmi jego pełna nazwa, jest jednym z kluczowych realizowanych przez Lasy Państwowe w ramach adaptacji do zmian klimatu. Podstawowym, celem jest wzmocnienie odporności lasów na zagrożenia, w tym zapobieganie skutkom susz i pożarów, ale także odwrotnie – powodzi, bo i takie zagrażają lasom w czasie nawalnych opadów deszczu.

- Dotąd, aby zwiększyć możliwości retencyjne, budowaliśmy na ciekach zastawki i progi, i tak tworzyliśmy podpiętrzenia płynących wód, a nawet różnej wielkości zbiorniki. Teraz, wspólnie z firmą Lafarge, weszliśmy na wyższy poziomo. Dzięki tej współpracy zyskamy rocznie 750 tysięcy metrów sześciennych wody – mówi nam Honorata Galczewska, rzecznik prasowy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu.

Jej zdaniem ta woda zdecydowanie poprawi warunki w pałuckich lasach, które od lat – tak jak całe Kujawy i Wielkopolska – borykają się z niedoborem wody, z opadaniem wód gruntowych. Teraz jest szansa, że do wodopojów wrócą zwierzęta, że wytworzy się sprzyjający wegetacji roślin bardziej wilgotny mikroklimat.

Sztuczne zbiorniki retencyjne na terenie Nadleśnictwa Gołąbki zbudowano już na przełomie lat 70. i 80. XX wieku, ale stopniowo wysychały, bo opady nie były w stanie ich wypełnić.

Teraz woda popłynęła pod ziemią rurociągami z PCV o średnicy 350 mm (700 m przez teren zakładu i 2900 m przez las) i otwartymi kanałami bezpośrednio z wyrobiska wapiennego w Wapiennie. Woda zbiera się w nim na skutek opadów i przesiąkania ze szczelin w skałach, i jest efektem ubocznym, zupełnie niepotrzebnym w procesie technologicznym (wydobywczym). Dotąd była wypompowywana i odprowadzona właściwie bezproduktywnie do Noteci.

Ścieżkę ułożenia rurociągów wytyczono przeważnie po istniejących duktach Leśnictwa Szczepanowo, aby ograniczyć konieczność karczowania chaszczy i drzew.

Pomysłodawcą całego przedsięwzięcia jest Jacek Piskorski - leśniczy ze Szczepanowa.