Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego z upływem każdego miesiąca pracy w wymiarze proporcjonalnym odpowiadającym 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi po przepracowaniu roku. Z reguły urlop cząstkowy jest obliczany od wymiaru 20 dni urlopu. Za 1 miesiąc pracy pracownik nabywa prawo do 1/12 z 20 dni urlopu, czyli do 1,66 dnia. Jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy, a więc po miesiącu pracy urlop wynosi 13 godzin i 20 minut.
Kiedy pracownik nabywa prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego
W ten sposób pracownik uzyskuje prawo do urlopu w roku kalendarzowym, w którym podjął pierwszą pracę. Po upływie każdego miesiąca może on wykorzystać nabytą część urlopu. Zasadnicza różnica między pierwszym a kolejnymi urlopami wypoczynkowymi polega na zasadach ich nabywania.
Pierwszy urlop jest nabywany "z dołu" w wymiarze cząstkowym odpowiadającym każdemu miesiącowi pracy, natomiast kolejne urlopy wypoczynkowe nabywane są "z góry" w pełnym wymiarze 20 albo 26 dni lub wymiarze proporcjonalnym odpowiadającym okresowi zatrudnienia w danym roku kalendarzowym. Pracownik nabywa prawo do kolejnego urlopu z dniem 1 stycznia albo w pierwszym dniu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym.
Uwaga! Pracownik nabywa prawo do 1/12 z 20 dni urlopu, czyli do 1,66 dnia. Pracodawca może jednak, z korzyścią dla pracownika, zaokrąglić w górę ustalony wymiar urlopu do pełnych godzin lub do pełnych dni pamiętając jednak, aby wymiar urlopu pracownika w roku kalendarzowym nie przekroczył przysługującego mu wymiaru.
Kiedy przedawnia się urlop wypoczynkowy?
Urlop musi być udzielony pracownikowi w naturze. Nie może on sobie w zamian zażyczyć np. pieniędzy czy bonów na święta. Może się jednak zdarzyć, że pracownik nie wykorzysta urlopu w danym roku kalendarzowym. W takiej sytuacji niewykorzystane dni przechodzą na przyszły rok i z początkiem nowego roku stają się urlopem zaległym. Należy go wykorzystać do 30 września tego roku, na który "przeszedł". Zatem przykładowo pracownik posiadający zaległy urlop wypoczynkowy z 2020 roku, powinien go wykorzystać najpóźniej do 30 września 2021 roku.
Nie przegap
Jeśli jednak pracodawca nie udzieli pracownikowi urlopu do 30 września następnego roku, to ten urlop nie przepadnie. Roszczenie pracownika o udzielenie zaległego urlopu przedawnia się dopiero z upływem 3 lat od dnia, w którym stało się wymagalne.
