W ziemi włoskiej spoczywają setki polskich żołnierzy, również z naszego regionu

Jesień 1943 r. Polskich artylerzystów odwiedził słynny amerykański dowódca, gen. George Smith Patton (po lewej). Towarzyszyli mu wysocy rangą oficerowie amerykańscy i brytyjscy. Trzeci od lewej to gen. Władysław Anders. Na zdjęciu jest również płk dr Ludwik Ząbkowski, który był dowódcą pana Henryka Skrzypińskiego
(fot. archiwum Henryka Skrzypińskiego)

- Na czterech polskich cmentarzach wojennych we Włoszech jest pochowanych ponad 4 tysiące żołnierzy 2. Korpusu Polskiego. Wśród nich lotnicy wspierający żołnierzy AK, walczących w powstaniu warszawskim, którzy do Polski startowali z bazy w Brindisi. Chciałbym też podkreślić, że za Polskę walczyli i ginęli także żołnierze wyznania mojżeszowego. Ich groby są również w Loretto - mówi bydgoszczanin Henryk Skrzypiński, także żołnierz II Korpusu Polskiego.

W lipcu 2012 roku pan Henryk uczestniczył w uroczystościach rocznicowych drugiej, po Monte Casino, zwycięskiej bitwy pod Ankoną. - To duże miasto i strategicznie ważny port morski zostały zdobyte wyłącznie pomysłowością gen. Andersa i polskimi siłami zbrojnymi - dodaje.

Słowa te potwierdza historyk, prof. Zbigniew Wawer, który od lat bada dzieje 2. Korpusu Polskiego. - Wyzwolenia w lipcu 1944 r. Ankony i wcześniej Loretto oraz innych miejscowości regionu Marche dokonali polscy żołnierze. To była nasza operacja, nie zaś udział w alianckim natarciu. Tu Polacy dowodzili i to z sukcesem. Plan natarcia na Ankonę opracował gen. Władysław Anders i jego sztab, któremu podporządkowane były jednostki brytyjskie i Włoski Korpus Wyzwolenia - mówi w rozmowie z PAP.

Na cmentarzu u stóp sanktuarium Matki Boskiej Loretańskiej spoczywa 1080 żołnierzy polskich (więcej niż na Monte Casino); wśród nich 38 zidentyfikowanych mieszkańców Pomorza i Kujaw.

Rząd białych krzyży... Na cmentarzu niedaleko Ankony spoczywa 1080 polskich żołnierzy, w tym 36, którzy pochodzili z naszego regionu

Podczas uroczystości na loretańskim cmentarzu pan Henryk odszukał i sfotografował mogiły ośmiu towarzyszy broni z naszego regionu. Są to:
- ppor. Ludwig Serafinowicz, lat 35, mieszkaniec Mogilna, oficer w dowództwie 2. Grupy Artylerii;
- sierż. Antoni Puchalski, lat 43, mieszkaniec Inowrocławia, żołnierz 15. Batalionu;
- sierż. Michał Olszak, lat 41, mieszkaniec Padniewka k. Mogilna, żołnierz 16. Batalionu;
- sierż. Edmund Binkowski, lat 19, mieszkaniec Drzycimia k. Świecia, żołnierz 13. Batalionu;
- plut. Tadeusz Chmielewski, lat 29, mieszkaniec Koronowa, żołnierz 1. Batalionu;
- kpr. Stanisław Zbieranek, lat 27, mieszkaniec Sulinowa k. Żnina, żołnierz 15. Batalionu;
- plut. Stefan Andrzejewski, lat 35, mieszkaniec Topolna k. Świecia, żołnierz 4. Pułku Pancernego;
- panc. Alfons Podgórski, lat 23, mieszkaniec Pruszcza, k. Świecia, żołnierz 9. Szwadronu Czołgów.

Oprócz zdjęć z tegorocznych uroczystości pan Henryk udostępnił nam także czarno-białe fotografie, przedstawiające żołnierzy gen. Andersa - bydgoszczan z 10. Pułku Artylerii Ciężkiej.

- Tak byliśmy umundurowani w porze letniej. Napis "BYDGOSZCZ" na zderzaku ciągnika artyleryjskiego nie budzi wątpliwości. Dodam, że zdjęcie żołnierzy na ciągniku znalazł bydgoski plastyk Roman Puchowski. Często widywałem ten pojazd wśród innych na drogach Italii. Byłem także żołnierzem tej wielkiej jednostki w służbie zwiadu 2. Grupy Artylerii. Dowódcą moim był późniejszy gen. dr. Ludwik Ząbkowski, którego widzimy na zdjęciu w towarzystwie gen. Andersa, słynnego gen. Pattona w otoczeniu wyższych oficerów amerykańskich i brytyjskich podczas wizyty wśród polskich artylerzystów (jesień 1943 r.)

Fot. Henryk Skrzypiński,
Zdjęcie gen.Andersa i gen. Pattona pochodzi z albumu pamiątkowego "2. Grupa Artylerii"