Pracę zbiorową pod redakcją naukową prof. Mariana Biskupa, wydało Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. To efekt pięciu lat starań i badań naukowych w archiwach w Polsce i Niemczech. Jak mówi dr Grzegorz Dominiak, jeden ze współautorów, lata 1939-45 to okres krótki, lecz bardzo znaczący dla dziejów miasta. Tragiczna, wojenna historia Bydgoszczy wygląda bowiem inaczej niż w wielu miastach Polski.
Mapy, plakaty, zdjęcia
Czytelnik znajdzie w publikacji opisy wzbudzających wiele kontrowersji i dyskusji wydarzeń, czyli tzw. Bromberger Blutsonntag oraz wiele innych faktów. Książka jest zaopatrzona w dziewięć map, pokazujących głównie działania wojenne w 1939 roku, a także ofensywę wojsk radzieckich i polskich w 1945 r. Jest też ciekawostka - reprodukcja mapy w języku niemieckim.
Wśród 90 ilustracji znajdziemy reprodukcje oryginalnych zdjęć dokumentujących obecność władz niemieckich w Bydgoszczy, a także barwne kopie ówczesnych plakatów, odezw i ogłoszeń (czasem tragicznych np. o rozstrzelaniu 10 polskich "nacjonalistów").
Autorzy chcieli ukazać dzieje Bydgoszczy w latach 1939-45 nie tylko przez pryzmat wojny, ale i zwykłego, codziennego życia. Dowiemy się więc, jak w czasie okupacji wyglądała opieka medyczna, komunikacja i oświata, a także w jaki sposób Niemcy zwalczali polską kulturę. Wiedzę tę można skonfrontować z informacjami o życiu codziennym ludności niemieckiej, która miała swoje organizacje i towarzystwa, uroczystości, życie sportowe, filmowe i teatralne.
O Krwawej Niedzieli
Autorem rozdziałów dotyczących Krwawej Niedzieli jest dr Janusz Kutta. Szef Archiwum Państwowego w naszym mieście twierdzi, że 3 i 4 września miała miejsce dywersja niemiecka i uzasadnia to stwierdzenie na kartkach książki. Pisze, iż po Bydgoszczy kręcili się agenci niemieccy wszelakiej maści, od Gestapo po Abwehrę, którzy penetrowali miasto. Zaangażowani w to byli nawet hitlerowscy przywódcy z Himmlerem i Goena czele.
Wśród nazwisk autorów "Historii..." figurują, oprócz już wymienionych, także między innymi: Włodzimierz Jastrzębski, Edmund Zarzycki, Marek Romaniuk, Ryszard Sudziński, Zdzisław Biegański, Bogdan Chrzanowski i Tadeusz Jaszowski.
Książka ta to prawdziwy rarytas - nie tylko dla tych, którzy pamiętają tamte lata, ale i dla każdego, kto interesuje się historią naszego miasta. Do sprzedaży trafi niewiele, bo około 450 jej egzemplarzy. Kolejny tom będzie dotyczył historii Bydgoszczy lat powojennych. Całość dzieła ma objąć łącznie 5 tomów - dotąd wydano 3.
**
