Nad Wisłą są dwa Wyszogrody - jeden na Mazowszu, drugi na terenie bydgoskiego Fordonu. Ten drugi to dziś tylko malownicze grodzisko, pozostałość po kasztelanii strzegącej w średniowieczu przeprawy przez rzekę. Dziś, wraz z turystami z Regionalnego Oddziału PTTK "Szlak Brdy" w Bydgoszczy, zapraszam do mazowieckiego Wyszogrodu. Wycieczka odbyła się w ramach obchodów Roku Wisły.
Miasto z widokiem
Wyszogród reklamuje się hasłem "Miasto z widokiem". I słusznie, bo położenie na wysokim (30 m), urwistym, prawym brzegu, zapewnia dalekie i szerokie spojrzenie na Wisłę. Wprawne oko dojrzy też na przeciwległym brzegu ujście Bzury płynącej skrajem Puszczy Kampinoskiej.
Miejscowość łączy z naszym regionem nie tylko nazwa, nie tylko Wisła, ale też droga krajowa nr 62 Płock - Włocławek Kruszwica - Strzelno. Do Włocławka jest ok. 90 km. Łączy też fakt, że miejscowość leży w diecezji płockiej, której północno- zachodnia granica przebiega na rzece Drwęcy.
Wysoki Gród
Wyszogród to Wysoki Gród. Nazwa nawiązuje do położenia grodu na Górze Zamkowej. Dziś po świetności tego miejsca nie ma śladu, ale archeolodzy wciąż znajdują po ziemią okruchy przeszłości. Wynika z nich, że już w VII wieku był to ważny ośrodek kultowym Słowian. Gród wymienia pod datą 1065 tzw. Falsyfikat Mogileński (faktycznie sporządzony w XII stuleciu). Na początku XIII wieku stanął tu wzniesiony z drewna zamek, a za czasów króla Kazimierza Wielkiego częściowo murowany. Dziś jedynym obronnym elementem na Górze Zamkowej jest... betonowy poniemiecki schron typu Tobruk.
Sama miejscowość uzyskała prawa miejskie w roku 1398, a obdarzona wieloma przywilejami i korzystnym położeniem na wiślanych szlaku handlowym - szybko się rozwijała. Upadek ośrodka spowodował potop szwedzki (XVII w.) i zaraza na początku XVIII stulecia. Po upadku Rzeczypospolitej przypadł Rosji, a potem Prusom. Podczas okupacji niemieckiej całą żydowską ludność Wyszogrodu (stanowili 57 proc. mieszkańców) zamknięto w getcie, a potem wywieziono do obozów zagłady i wymordowano.
W Wyszogrodzie warto wejść na wspomnianą Zamkową Górę, zwiedzić dwa zabytkowe kościoły i Muzeum Wisły. Niestety nie ma już najdłuższego w Europie drewnianego mostu. Na wyszogrodzkim brzegu został tylko jego niewielki fragment, ocalony ku pamięci. Przeprawę o długości 1285 metrów wybudowali w latach 1916-17 (rękami jeńców wojennych). W roku 1999 konstrukcję rozebrano, oddając jednocześnie do użytku nową, żelbetową.
Zabytkowe kościoły
W miasteczku warto wejść do kościoła Franciszkanów pw. Najświętszej Panny Anielskiej, który wzniesiono na początku XV wieku. Do jego pierwotnej, późnogotyckiej formy, dodano w XVII stuleciu elementy baroku. Zachował się zabytkowy ołtarz z rzeźbą pelikana karmiącego młode.
Drugi kościół - pw. Świętej Trójcy - zbudowano XVIII wieku w stylu późnobarokowym. Wnętrze, w tym ołtarz, jest neobarkowe - z drugiej połowy XIX stulecia.
Muzeum Wisły
W Muzeum Wisły można prześledzić całą historię miasteczka i jego związków z rzeką, zobaczyć eksponaty. Opodal budynku znajduje się oszklony pawilon, w którym prezentowany jest wrak samolotu Pe-2, odnalezionego w roku 2015 w okolicach Kamiona (przeciwny brzeg Wisły).
