Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Zapomniany żydowski cmentarz przy Pułaskiego zostanie odnowiony

Katarzyna Fus
- Na cmentarzu zostanie odtworzony dawny układ ścieżek - mówi Kazimierz Pryska, kierownik robót
- Na cmentarzu zostanie odtworzony dawny układ ścieżek - mówi Kazimierz Pryska, kierownik robót fot. Anna Wojciulewicz
- To świetnie, że ktoś w końcu pomyślał o odnowieniu tego miejsca - uważa Jacek Heń. Na ulicy Pułaskiego trwają już prace, które mają przywrócić świetność żydowskiej nekropolii dawno zapomnianej przez torunian.

Większość zapytanych przez nas mieszkańców miasta nie wiedziało, gdzie w Toruniu znajduje się cmentarz żydowski. Na szczęście przy Pułaskiego, zwłaszcza starsi mieszkańcy mają świadomość, że obok ich domów jest miejsce pochówku.

Cieszą się, że zdewastowane cmentarzysko wreszcie zostanie uporządkowane. Zadowoleni są także ci, którzy o istnieniu nekropolii dowiedzieli się niedawno.

- Mieszkam na tej ulicy 11 lat - mówi pan Jacek. - Dotąd to miejsce było zaniedbane i nawet nie wiadomo było, że był tutaj cmentarz.

Nic dziwnego, że mieszkańcy nie mają o nim wiedzy, bo cmentarz został zlikwidowany w latach 60. ubiegłego wieku. Na jego miejscu powstał plac zabaw i boisko. Teraz obiekty zostały przeniesione w inne miejsce, bo władze Torunia zdecydowały się odnowić cmentarz i przywrócić pamięć o pochowanych tu torunianach pochodzenia żydowskiego.

Na razie ścieżki i mury

Tydzień temu firma Hydro-Eko, która wygrała przetarg na odnowę nekropolii, rozpoczęła prace remontowe. W tym roku w ramach zamówienia firma ma zająć się renowacją jedynych pozostałości architektonicznych na tym terenie, czyli słupów bramnych.
Poza tym odtworzony zostanie historyczny układ ścieżek na cmentarzu. Wyremontowane zostaną również pozostałości muru.

- Całość prac podzieliliśmy na trzy etapy - mówi Szczepan Burak, dyrektor wydziału środowiska i zieleni. - W tym roku mieliśmy na remont 200 tys. zł. Dirmie zapłacimy 164 tys. zł, a resztę przeznaczymy na inne prace.

Oprócz tego, wzdłuż cmentarza zostanie przygotowany żywopłot, usunięte zostaną zbędne schody, uporządkowana zostanie zieleń.

W przyszłym roku, jeśli zadanie zostanie ujęte w budżecie, remont będzie kontynuowany. Zgodnie z koncepcją zagospodarowania na cmentarzu ma pojawić się m.in. oświetlenie, tablice informacyjne i elementy małej architektury.

Uroczystość w listopadzie

Żydowska nekropolia oprócz wartości historycznej będzie mogła pochwalić się inną atrakcją. Na jej terenie znajduje się dorodna lipa, która jest pomnikiem przyrody i nazwana została imieniem rabina Kalishera.

- Właśnie na tym cmentarzu rabin został pochowany - mówi Szczepan Burak. - Był wybitną i znaną postacią w środowisku żydowskim. Szkoda jednak, że na tym terenie nie zachowały się żadne nagrobki. Gdyby udało się je odnaleźć, wtedy cmentarz rzeczywiście stałby się miejscem pamięci.

Renowacja nekropolii jest kolejnym elementem przypomnienia, że Żydzi w Toruniu mieszkali od czasów średniowiecznych. Na Starówce przypomina o tym wmurowana tablica upamiętniająca istnienie synagogi przy ul. Szczytnej. Na Podgórzu franciszkanie właśnie rozpoczęli kształcenie kilkudziesięciu osób w Wyższej Szkole Filologii Hebrajskiej.

W listopadzie czeka nas zaś uroczyste odsłonięcie głazu z tablicą pamiątkową na cmentarzu przy ul. Pułaskiego. Choć data nie została jeszcze ustalona, miasto planuje zaprosić na nią najwybitniejsze postaci środowiska żydowskiego.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na pomorska.pl Gazeta Pomorska