Majowe nabożeństwo ku czci Matki Bożej, nazywane obecnie "majówką", zapoczątkowane w XVIII w. w Rzymie, do Polski przeniesione zostało przez jezuitów w XIX w. Na wsiach i miastach ziemi mogileńskiej, zwyczaj nadal jest żywy.
Radosne śpiewy pod przydrożną figurą
Wpływa na to szczególny charakter tych nabożeństw. Są one wyrazem pobożności, przesyconej żarliwą i szczerą modlitwą. Nabożeństwa majowe odbywają się w kościołach z wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Na wsi, wierni gromadzą się przy krzyżach, figurach i kapliczkach z wizerunkiem Chrystusa, Matki Boskiej i innych świętych.
Chwalcie łąki umajone
- W naszej wsi, oprócz nabożeństwa majowego w kościele, matki różańcowe śpiewają przy krzyżu ustrojonym wstążkami i kwiatami - mówi Barbara Wiącek z Ostrowa. Starsi mieszkańcy wsi wspominają, że na "majówki" chodziło się wieczorem, między godziną dziewiętnastą a dwudziestą, po skończonej pracy w polu i w gospodarstwie. Idąc na nabożeństwo ubierano się "trochę lepiej niż koło domu". Modlitwa i śpiew były odpoczynkiem po trudach dnia.
Przychodziły, podobnie jak dzisiaj, głównie kobiety i dzieci. Mężczyźni, a właściwie kawalerowie, pojawiali się dopiero po skończonym nabożeństwie, by odprowadzać młodsze panny do domów.
W maju dźwięk dzwonów niesie się po wiosennych, zielonych łąkach i ukwieconych polach. Pod figurami rozbrzmiewa przepiękny śpiew, ku czci Matki Boskiej "Chwalcie łąki umajone, góry, doliny zielone ", "Po górach dolinach", "Królowej anielskiej śpiewajmy". Słychać głośno odmawianą Litanię Loretańską i "Pod Twoją obronę".
Nabożeństwo zazwyczaj prowadzi osoba, znająca pieśni i najlepiej śpiewająca. Intonuje śpiew, który podejmują uczestnicy.
- W naszej wsi taką osobą jest pani Róża Bartecka, mieszkająca blisko krzyża i prowadząca nabożeństwa od wielu lat - kontynuuje Barbara Wiącek.
- Słychać majowe śpiewy w Witkowie, Młynach, prowadzone przez panią Mirosławską. Żywa jest tradycja majówek w Ciencisku, gdzie pieśni ku czci Maryi intonują pani Łyskowska i Łucja Woźniakowa - przekazuje Marian Przybylski, regionalista ze Strzelna.
- W Padniewku mieszkam od lat 50. i przez cały ten czas, każdego roku w maju, rozbrzmiewają pieśni maryjne. Codziennie o godzinie 19 odbywa się nabożeństwo majowe przy figurze Matki Boskiej Częstochowskiej, które na zmianę prowadzą Anna Staszak i Maria Halak - mówi Jan Zieliński, sołtys. Odbywają się majówki w Budach przy krzyżu, Kożuszkowie, Kuśnierzu przy figurze Matki Boskiej, w Nowej Wsi.
