Przypomnijmy, chodzi o skandal, jaki wybuchł wokół prezentowanego podczas Festiwalu Prapremier chorwackiego spektaklu "Nasza przemoc i Wasza przemoc" Olivera Frljića.
W kontrowersyjnej propozycji widać między innymi kobietę, która z waginy wyciąga flagę Polski oraz Chrystusa, który po zejściu z krzyża zrobionego z kanistrów na benzynę gwałci muzułmankę.
Do prokuratury trafiły już trzy zawiadomienia na temat znieważenia flagi narodowej i obrazy uczuć religijnych. Złożyli je toruńska posłanka PiS Anna Sobecka, troje bydgoskich radnych oraz wojewoda kujawsko-pomorski.
Przeczytaj koniecznie: Halo, czy to prokuratura? Proszę na scenę. Sztuka czy skandal? [wideo]
Najostrzej jednak zareagował marszałek województwa Piotr Całbecki. W swoim oświadczeniu napisał:
"Teatr Polski w Bydgoszczy aplikował o status partnera w projekcie dotyczącym wsparcia imprez kulturalnych, na organizację Festiwalu Prapremier. W związku z żenującym poziomem festiwalu i godzeniem w fundamentalne wartości Narodu Polskiego, ubliżaniem godności człowieka, sianiem nienawiści międzywyznaniowej i pogardy dla chrześcijan w jednym ze spektakli, na mój wniosek, na najbliższym posiedzeniu Zarządu Województwa Kujawsko – Pomorskiego omawiana będzie sprawa wykluczenia Teatru z grona partnerów projektu, co zamyka drogę do otrzymania dofinansowania. Granice wolność sztuki zostały przekroczone".
Przeczytaj też: Marszałek Całbecki o Festiwalu Prapremier: - Żenujący poziom, sianie nienawiści
Bydgoski teatr nie wydał jeszcze oficjalnego oświadczenia w tej sprawie, jednak jeden z dyrektorów instytucji, Bartek Frąckowiak na swoim facebookowym profilu napisał, co myśli. - To najbrutalniejsza próba cenzury ekonomicznej i najbardziej arogancka groźba skierowana wobec instytucji publicznej od 1989 roku. Bez precedensu, nigdy urzędnik takiego szczebla nie pozwolił sobie na taki komentarz. Marszałek Całbecki zniesławił najwybitniejszych twórców europejskiego i polskiego teatru i tańca, goszczących na Festiwalu Prapremier 2016 w Bydgoszczy oraz kuratorów Festiwalu.
Swoje zdanie, również na Facebooku wyraził radny wojewódzki Roman Jasiakiewicz. W liście otwartym do marszałka pisze: "Jestem pod wrażeniem Pana Oświadczenia z dnia 28 września 2016 r. Wyrasta Pan na Głównego Cenzora Województwa. Dumnie Pan oświadcza, że żenujący jest poziom festiwalu, że ubliża on godności człowieka, sieje nienawiść by na koniec stwierdzić, że granice wolności sztuki zostały przekroczone. Trzeba przyznać ,że jako samorządowy urzędnik prezentuje Pan wyjątkowy tupet ,,zapominając przy tym, że wydaje Pan N A S Z E pieniądze."
Dodaje jeszcze: "Nie przyszło mi jednak do głowy odbierać twórcom / szczególnie doświadczonym wojną na Bałkanach / prawa do ich postrzegania świata i wyrażania ich scenicznych emocji".
Czy marszałek Całbecki widział choć jeden spektakl tegorocznych Prapremier - nie wiemy.
Oświadczenie władz Miasta Bydgoszczy
Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, prowadzony przez dyr. Pawła Wodzińskiego i dyr. Bartka Frąckowiaka, jest w pełni autonomiczną jednostką, jeśli chodzi o dobór repertuaru. Władze miasta nie ingerują w wybór spektakli, które prezentowane są w teatrze podczas Festiwalu Prapremier, ani w bieżący repertuar instytucji. Odpowiedzialność za te treści spoczywa na dyrekcji teatru.
Postępowanie dotyczące ewentualnego znieważenia symboli narodowych oraz uczuć religijnych podczas spektaklu powinno stać się przedmiotem analizy uprawnionych do tego organów. Osobiste odczucia nie mogą natomiast być podstawą do merytorycznej oceny całej działalności instytucji kultury.
W związku z oświadczeniem Pana Piotra Całbeckiego, Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego, zapowiadającym wykluczenie Teatru Polskiego w Bydgoszczy z grona partnerów województwa, w projekcie dotyczącym wsparcia imprez kulturalnych o charakterze międzynarodowym, uważamy, że stanowisko to jest krzywdzące.
Spektakl „Nasza przemoc i wasza przemoc”, w reżyserii chorwackiego twórcy, był zaledwie jednym z kilkunastu prezentowanych w ramach Festiwalu Prapremier. Sam Festiwal odbywa się już po raz 14. i cieszy wielkim uznaniem krytyków i publiczności. Wyrażona przez Pana Marszałka ocena, iż „poziom festiwalu jest żenujący” tym samym jest dalece nieuprawniona. Nie należy, na podstawie jednego spektaklu, przekreślać dorobku organizowanego nieprzerwanie od 2002 r. festiwalu i twórczości wielu grup teatralnych, reżyserów i artystów, którzy przez lata prezentowali się w ramach tego wydarzenia. Pozbawienie instytucji przyznanego wcześniej wsparcia finansowego z budżetu województwa jest krzywdzące i oparte na osobistych ocenach.
Apelujemy do Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego o niepodejmowanie pochopnych i krzywdzących dla artystów decyzji. Przypominamy także, że obowiązująca w Polsce konstytucja gwarantując wolność artystycznej wypowiedzi, daje też prawo do swobody korzystania z dóbr kultury.
Iwona Waszkiewicz
zastępca prezydenta Bydgoszczy odpowiedzialna za kulturę
