Gminy odmawiają przyjmowania odpadów, które powinny trafiać na składowiska

Tzw. dyrektywa odpadowa zobowiązała państwa członkowskie do zwiększenia proporcji odpadów przygotowanych do ponownego użycia i poddanych recyklingowi w stosunku do całości odpadów komunalnych. Do 2025 r. wartość ta powinna wynosić minimum 55 procent, do 2030 r. - 60 procent, a do 2035 r. - 65 procent. Dodatkowo, państwa członkowskie zobowiązane są do ograniczenia masy składowanych odpadów do 2035 r. do 10 procent, z czego w latach 2025-2029 do 30 procent, a w latach 2030-2034 do 20 procent.

- Już w 2018 r. Komisja Europejska ostrzegała, że dotychczasowa polityka gospodarowania odpadami stwarza ryzyko, iż Polska nie osiągnie celu - przypomina Najwyższa Izba Kontroli i potwierdza to wynikami ostatniej kontroli, która objęła m. in. województwo kujawsko-pomorskie.

- W gminach Lipno i Rypin wyłączono możliwość przekazywania przez mieszkańców do PSZOK papy, styropianu budowlanego, szkła zbrojonego, hartowanego i wielowarstwowego, wełny mineralnej - wylicza NIK. - Podjęto taką decyzję, pomimo że gminy miały obowiązek zapewnić właścicielom nieruchomości możliwość pozbycia się wszystkich rodzajów odpadów komunalnych.

NIK tłumaczy, że rada gminy może wprowadzić ograniczenia ilości przekazywanych odpadów, ale nie może wprowadzić całkowitego zakazu ich przyjmowania. - Wójt wyjaśnił, że przygotowując treści zarządzeń zasugerowano się praktykami stosowanymi w innych samorządach. W konsekwencji doszło do wydania wadliwych zarządzeń, które w najbliższym czasie zostaną dostosowane do obowiązującego prawa - informuje NIK.

NIK skrytykowała też działania Urzędu Miejskiego w Mogilnie: - Zdecydował o przekazywaniu odpadów komunalnych do regionalnych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych znajdujących się ok. 30-40 km od Mogilna. Do RIPOK przekazywane były odpady z tworzyw sztucznych i zużyte opony. Pozostałe odpady z tworzyw sztucznych trafiały do trzech podmiotów znajdujących się od 23 do 42 km od Mogilna. Odpady ze szkła przekazywane były do podmiotu odległego o 120 km, a odpady papieru i tektury - do podmiotu znajdującego się w Niemczech (czyli ok. 285 km) oraz jednego podmiotu odległego o ok. 100 km od Mogilna.

- Brak instalacji przetwarzania odpadów komunalnych w gminach to istotny czynnik ograniczający racjonalną gospodarkę odpadami - podkreśla NIK.

Mogilno, podobnie jak Lipno i Rypin, też wprowadziło ograniczenia w przyjmowaniu odpadów.

- M. in. zakaz przyjmowania zużytych opon z innych pojazdów niż o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, podczas gdy zgodnie z ustawą kryterium stosowanym przy wprowadzaniu ograniczeń jest ilość opon a nie ich rodzaj - uzasadnia NIK. - Burmistrz wyjaśnił, że wynikało to z potrzeby uniemożliwienia odbierania przez PSZOK opon pochodzących z traktorów bądź z samochodów ciężarowych.

Mogilno zakazało też przyjmowania przez PSZOK papy. - Burmistrz wyjaśnił, iż potraktowano ten odpad jako groźny dla środowiska z uwagi na jego skład, tak jak azbest - informuje NIK i wyjaśnia: - Należy jednoznacznie rozróżnić papę od azbestu, bowiem w przypadku azbestu wprowadzone są odrębne uregulowania prawne dotyczące jego usuwania, a w przypadku papy takich uregulowań nie ma. Ponadto papa, zgodnie z rozporządzeniem ministra klimatu, nie została zaklasyfikowana jako odpad niebezpieczny.

NIK pochwaliła Urząd Miasta Rypin za stały wzrost odpadów zbieranych selektywnie:

- Urząd wykazał w 2018 r. - 24,1 proc., w 2019 r. - 28,1 proc., w 2020 r. - 36 proc., w 2021 r. - 41,5 proc., w 2022 r. - 41,5 proc.

Krytycznie oceniła Mogilno: - Do ponownego użycia i recyklingu w 2018 r. przeznaczono 45,1 proc. odpadów, w 2019 r. - 52,2 proc., w 2020 r.- 56,3 proc., w 2021 r. - 23,2 proc., a w 2022 r. - 19,9 proc., poniżej wymaganego poziomu. Burmistrz podał, że nieosiągnięcie wymaganego poziomu w 2022 r. wynikało z nieuznania części odpadów dostarczanych do RIPOK, jako nadające się do recyklingu.