Koniec z niszczeniem zabytków na Bydgoskim Przedmieściu

W tej chwili do rejestru zabytków jest wpisanych zaledwie 20 obiektów z Bydgoskiego Przedmieścia. Zostały one zbudowane pod koniec XIX w. lub na początku XX w., kiedy powstawała dzielnica. Co ciekawe, na osiedlu jest łącznie 478 zabytkowych budowli - dla porównania Starówka może się pochwalić 466 obiektami. Większość z nich jednak nie podlega żadnej ochronie. Powód? Pięć lat temu straciły ważność miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uchwalone przed 1995 r., które nakazywały uzgadnianie remontów w zabytkach ze służbami konserwatorskimi. Tymczasem wiele z nich niszczeje.

Bydgoskie popada w ruinę
Część secesyjnych lub modernistycznych elewacji zostało zakrytych grubą warstwą styropianu, przez co straciły - w wielu przypadkach bezpowrotnie - oryginalną formę i cenne detale architektoniczne. Niektórzy właściciele przedwojennych willi, np. przy ul. Słowackiego, wymienili zabytkowe ogrodzenia na nowoczesne. Warto przypomnieć, że wiele cennych obiektów nie przetrwało do naszych czasów np. willa Grossera przy Krasińskiego 15, która spłonęła w 2006 r. Z roku na rok kamienice popadają w ruinę np. secesyjny budynek przy Mickiewicza 20, w którym w okresie międzywojennym mieścił się Konsulat Królestwa Belgii. Niemal na każdej ulicy znajdziemy obiekty, z których sypią się tynki, gdzie strach wejść na klatkę schodową czy podwórko. Wielu właścicieli na własną rękę "odnawia" zabytki. Jednym z przykładów jest secesyjna kamienica przy Klonowica 30. Jej boczna elewacja z cenną sztukaterią będzie docieplona. Nagminne są też przypadki wymiany drewnianych okien z cennymi zdobieniami na plastikowe. Na Bydgoskim w ostatnich latach pojawiło się wiele nowych budynków i plomb. Niektóre z nich były wciskane w zabytkowe kwartały na siłę i nie pasują do nich nie tylko architekturą, ale również wysokością.

Wkrótce może się to zmienić. Wojewódzki konserwator w ubiegłym tygodniu wszczął postępowanie administracyjne w sprawie wpisania do rejestru zabytków historycznego układu urbanistycznego Bydgoskiego Przedmieścia i Rybaków.
- Toruń to nie tylko Starówka, ale także przedmieścia, gdzie jest wiele cennych obiektów, które należy chronić - mówił kilka miesięcy temu Sambor Gawiński, wojewódzki konserwator zabytków, rozpoczynając prace nad wpisem.

Obejmie on tereny zabudowane do 1945 r. - z wyłączeniem współczesnej zabudowy - położone między: al. Jana Pawła II, Bulwarem Filadelfijskim, ul. Rybaki, błoniami nadwiślańskimi, parkiem, Szosą Bydgoską, Mickiewicza, Reja, Gagarina, Balonową, Laskiem Bielańskim, Bema i Kraszewskiego. "Wpis (…) ma ma na celu prowadzenie skutecznej polityki konserwatorskiej w odniesieniu do tego obszaru (…)" - czytamy w zawiadomieniu wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Co oznacza on dla właścicieli i zarządców zabytków? Ochronie będą podlegać: budynki (m.in. wystrój elewacji, kolorystyka, faktura), ale także konfiguracja terenu (skarpy, nasypy i wa-ły), granice działek zabudowy, układ ulic z granicami i liniami zabudowy, historyczne nawierzchnie ulic, placów i chodników, tereny zieleni (parki, ogrody, aleje), ogrody przy posesjach (ich granice, kompozycje wewnętrzne, szata roślinna, zadrzewienia), a także mała architektura (ogrodzenia oświetlenie, ławki, pomniki, figury, słupy ogrodzeniowe).

Każdy remont trzeba zgłosić
Przebudowy i remonty budynków, a także inwestycje drogowe i nośniki reklam trzeba będzie uzgadniać z wojewódzkimi i miejskimi służbami konserwatorskimi. Zgodnie z przepisami za niszczenie zabytku grozi kara od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.

Do połowy czerwca ich właściciele mogą składać zapytania, wnioski oraz uwagi dotyczące wpisu do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków.

Można w tej sprawie też dzwonić (tel. 056 621 06 92) lub pisać pod adres e-mail WUOZ: [email protected]. Jeśli wpłyną uwagi, wojewódzki konserwator zabytków przeprowadzi konsultacje społeczne.