Kupujemy mniej cukru, szukamy zamienników. Ale cukier brązowy nie zdrowsze jest zdrowszy niż biały

- Biały cukier kupuję już tylko do pieczenia, do słodzenia herbaty wybieram wyłącznie trzcinowy - mówi klientka marketu w powiecie bydgoskim.

Jej koleżanka sięga po erytrytol. - Ma znacznie mniej kalorii niż cukier biały czy brązowy - wyjaśnia. - No i ma wpływ na poziom glukozy we krwi, a ja muszę uważać na poziom cukru. Kiedyś kupowałam ksylitol, ale mój organizm lepiej się czuje po erytrytolu. Tego tradycyjnego - białego czy brązowego - nie kupuję od dawna.

Okazuje się, że nie są to przypadki odosobnione, ponieważ - jak wynika z danych Urzędu Statystycznego w Bydgoszczy - przeciętne miesięczne spożycie cukru na osobę w województwie kujawsko-pomorskim systematycznie spada. W 2014 roku wynosiło ono 1,19 kg (podobnie jak średnia w Polsce), ale już w 2015 roku spadło do 0,97 kg (w kraju było 1,09 kg). I chociaż w 2017 i 2018 roku nieco przewyższyliśmy średnią krajową, to od 2019 roku spadek spożycia cukru w Kujawsko-Pomorskiem był większy niż w kraju.

W 2023 roku przeciętne miesięczne spożycie cukru na osobę w województwie kujawsko-pomorskim wyniosło 0,59 kg (w Polsce to 0,70 kg).

Ten spadek zauważalny jest nie tylko w sprzedaży cukru w handlu detalicznym. - Dwa lata temu, gdy pojawiła się panika na rynku cukru, to można było sprzedać kilogram nawet po 9 złotych - mówi współwłaścicielka bydgoskiego sklepu spożywczego oraz baru. - Teraz w marketach można kupić w promocji kilogram za dwa złote i nawet taki tani nie jest już wabikiem na klientów jak kiedyś. Coraz więcej ludzi ogranicza stosowanie cukru. W naszym barze klienci częściej sięgają po zamienniki. Pytają o erytrytol (czyli erytrol) albo ksylitol, a to nie są tanie towary.

I zauważa, że często nawet ci bardziej świadomi klienci nie zdają sobie sprawy, ile cukru albo słodzików jest np. w ketchupie: - A wszystko powinno się liczyć, żeby dbać o dietę.

Czy są zamienniki cukru warte polecenia?

Daria Szcześniak z Kujawsko-Pomorskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Bydgoszczy uważa: - Zasada, że brązowe jest zdrowsze od białego nie sprawdza się w przypadku cukru. Cukier brązowy i biały działają tak samo, ponieważ zawierają sacharozę.

Zwraca uwagę, że jednym z tańszych zamienników cukru jest syrop glukozowo – fruktozowy, który powszechnie jest dodawany do wielu produktów m.in. ketchupów, zup, dżemów czy jogurtów: - Nie jest polecany ze względu na wiele negatywnych wpływów na nasze zdrowie m.in. przyczynia się do rozwoju szeregu chorób m.in. otyłości, cukrzycy typu II, dny moczanowej czy niektórych nowotworów - wyjaśnia Daria Szcześniak. - Obecnie na rynku jest dostępnych wiele zamienników cukrów, które mają słodki smak, ale nie dostarczają nadmiernych kalorii m.in. ksylitol, erytrol, stewia czy inulina. Należy jednak pamiętać, że słodziki powinny być tylko wsparciem w diecie. Powinniśmy jednak stawiać na zdrowsze warianty – świeże i suszone owoce, koktajle czy smoothie owocowe.

Daria Szcześniak podkreśla, że dieta stanowi istotny element profilaktyki, a także leczenia większości chorób. A przecież słodzone napoje, ciastka, cukierki, pieczywo cukiernicze przyczyniają się do gwałtownego wzrostu poziomu glukozy we krwi.

- Wszyscy marzymy o posiłkach smacznych, zbilansowanych i szybkich w przygotowaniu - dodaje ekspertka z bydgoskiego NFZ. - Pomocne mogą być bezpłatne plany żywieniowe na portalu Diety NFZ (www.dietynfz.pl ). Portal oferuje jadłospisy oparte na diecie DASH. Jej korzystny wpływ na zdrowie można zaobserwować już po kilku tygodniach stosowania m.in. dieta DASH pomaga zredukować masę ciała, obniżyć ciśnienie tętnicze oraz zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu II oraz chorób układu sercowo – naczyniowego.

Ksylitol to naturalny słodzik, który jest pozyskiwany np. z kory brzozy. Erytrol (erytrytol) otrzymywany jest poprzez fermentację glukozy, naturalnie występuje w niektórych owocach. Przeciwnicy tych słodzików zwracają uwagę, że pojawiły się wyniki badań amerykańskich naukowców świadczące o tym, że spożywanie tych zamienników cukru może zwiększać ryzyko zakrzepów, zawałów i udarów.

Istotna jest także cena. Kilogram erytrytolu kosztuje co najmniej ok. 20 zł (bio - powyżej 30 zł), ksylitol jest nawet nieco droższy. Zatem tradycyjny cukier (pozyskiwany z buraków lub trzciny cukrowej) długo jeszcze pozostanie numerem jeden na rynku żywności.