Niech tablica pamięci drukarzy wróci na Gdańską

Co roku, 1 listopada, Stanisław Raczyński z rodziną spotykali się przed tablicą, by oddać cześć zamordowanym. - Wsród nich jest mój ojciec - mówi nasz Czytelnik.
(fot. Fot. Wojciech Wieszok)

20 maja br. na elewacji kamienicy przy ul. Gdańskiej 10 miała zostać zawieszona tablica upamiętniająca bydgoskich drukarzy, księgarzy, bibliotekarzy i dziennikarzy zamordowanych przez hitlerowców z czasie II wojny światowej. Jednak nie zgodziła się na to wspólnota mieszkaniowa, o czym poinformowała w ostatniej chwili.

- Apelujemy do mieszkańców tego budynku, by zmienili zdanie. Wierzę, że potrafią oddać hołd pomordowanym - mówi Wojciech Sobolewski, przewodniczący Miejskiego Komitetu Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa w Bydgoszczy.

Uroczystość odsłonięcia tablicy miała się rozpocząć w samo południe. - Wszystko było gotowe. Dzień wcześniej odebraliśmy tablicę od kamieniarza, który ją "odświeżył", bowiem przez ponad dwa lata znajdowała się na podwórku przy Biurze Miejskiego Konserwatora Zabytków, przy Jezuickiej 2. Za pośrednictwem "Pomorskiej" zawiadomiliśmy bydgoszczan, że tablica wraca na swoje miejsce. Tymczasem w ostatniej chwili dowiedzieliśmy się, że wspólnota mieszkaniowa z Gdańskiej 10 nie zgadza się na to. Niestety, nie wiadomo, dlaczego. Mam jednak nadzieję, że mieszkańcy tego budynku zmienią zdanie - mówi Wojciech Sobolewski.

Historia tablicy
W sobotę, 5 września 1964 roku, pod arkadami Zakładów Graficznych KEN, od strony zieleńca przy ul. Gdańskiej, odsłonięto mosiężną tablicę "poświęconą pamięci bydgoszczan - ludzi polskiego słowa drukowanego - ofiar faszyzmu zamordowanych w czasie okupacji hitlerowskiej w latach 1939-1945". Nie przez przypadek wybrano tę datę - właśnie przypadała 25. rocznica najazdu hitlerowskiego na Polskę. Tablicę ufundowały stowarzyszenia: dziennikarzy, księgarzy i bibliotekarzy polskich, związek zawodowy pracowników poligrafii oraz Zakłady Graficzne PZWS i RSW "Prasa" i Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Na początku 2005 roku, ze względu na zły stan techniczny, tablicę mosiężną zastąpiono granitową. W grudniu 2005 roku, w związku z budową centrum handlowego, zdemontowano ją.

Przewodniczącemu Miejskiego Komitetu Ochrony Pamięci, Walki i Męczeństwa wtórują rodziny drukarzy, dziennikarzy, bibliotekarzy, których nazwiska również znalazły się na tablicy.

Stanisław Raczyński, syn Franciszka Raczyńskiego, opowiada: - Całą rodziną wzięliśmy udział w odsłonięciu tablicy, 5 września 1964 roku. Odtąd stała się ona bardzo ważna w naszym życiu. Co roku, pierwszego listopada, spotykaliśmy się przed nią. Składaliśmy wieniec, zapalaliśmy światełka. Mam nadzieję, że tablica zostanie zawieszona na elewacji kamienicy przy Gdańskiej 10. Liczę na życzliwość jej mieszkańców - mówi nasz Czytelnik.

Taka wola lokatorów
Dlaczego wspólnota mieszkaniowa z Gdańskiej 10 nie zgadza się, by na elewacji ich kamienicy pojawiła się tablica upamiętniająca zamordowanych ludzi słowa?

Tomasz Zwik z zarządu wspólnoty mieszkaniowej wyjaśnia, że podczas zebrania, które odbyło się kilka miesięcy temu, wszyscy lokatorzy podjęli uchwałę o odpłatnym udostępnieniu elewacji kamienicy. - Ustaliliśmy, jakie opłaty muszą ponieść wszyscy zainteresowani zamieszczeniem reklamy na naszym budynku. Pod tą uchwałę kwalifikuje się również tablica pamiątkowa. Nie możemy zgodzić się, by za darmo zawieszono ją na kamienicy. Musimy trzymać się reguł, które wszyscy przyjęliśmy. Jednak nie mówimy "nie" Miejskiemu Komitetowi Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa i rodzinom pomordowanych drukarzy. Jeśli nadal są zainteresowani zawieszeniem tablicy, muszą się z nami skontaktować. Podamy wysokość opłaty, którą muszą uiścić - wyjaśnia Tomasz Zwik.

Wojciech Sobolewski i Stanisław Raczyński pokazują tablicę, którą odnowił kamieniarz. Na elewacji kamienicy przy ul. Gdańskiej 10 miała zostać zawieszona 20 maja br. Niestety, tak się nie stało.
(fot. Fot. Wojciech Wieszok)

Ich pamięć czci tablica
Władysław Bażański, Władysław Burdziąg, Kazimierz Butowski, Józef Czuba, Alfons Domżalski, Piotr Dymek, Konrad Fiedler, Stanisław Friede, Adam Grossman, Jerzy Kania, Władysław Kaszyński, Jan Klein, Roman Kobierski, Zygfryd Kowalkowski, Stanisław Kuman, Henryk Kuminek, Józef Lesiewski, Wacław Małek, Maria Modlińska, Stanisław Nowakowski, Bernard Nuszkowski, Michał Nycz, Bogdan Pawłowski, Edward Pawłowski, Józef Piwowarski, Franciszek Raczyński, Leon Sobociński, Antoni Świątkowski, Edmund Tetzlaff, Teodor Wierzbowski jr, Stanisław Zaremba, Leon Zieliński