Nowa moda na pochówki pojawia się w Polsce. Ci zmarli życzyli sobie anonimowości

Do niedawna pogrzeby anonimowe dotyczyły osób, których tożsamości nie udało się ustalić. Najczęściej tych znajdujących się poza społecznym marginesem, ale również obcokrajowców, którzy nie mieli w Polsce nikogo.

Jeśli nikt nie zgłasza się jako organizator pogrzebu, obowiązek pochówku ciąży na gminie gminy. Samorządy chowają na swój koszt również osoby zmarłe w nieznanych okolicznościach albo te, których rodzina nie podjęła się pochówku.

W takich przypadkach stosuje się bardzo uproszczoną procedurę. Jeśli nie można ustalić tożsamości zmarłego, ciało przechowywane jest zwykle kilka tygodni na okoliczność ewentualnego zgłoszenie się krewnych. Jeśli nikt się nie zgłosi, przeprowadza się pogrzeb na koszt gminy, skromny, bez ceremonii, z prochami umieszczonymi grobie oznaczonym zwykle jedynie numerem. Zmarli są chowani w najtańszych trumnach lub urnach, dzięki temu koszt zamyka się w granicach 2-3 tys. złotych, czyli kilka razy mniej niż zwyczajny pogrzeb.

W niektórych parafiach organizowane są nabożeństwa za anonimowych zmarłych, a na cmentarzach pojawiają się symboliczne miejsca, w których można zapalić znicz za tych, którzy nie mieli bliskich.

Nazwisko na grobie? Niekoniecznie

A co z osobami, które nie chcą, aby ich nazwisko widniało na nagrobku? Owszem, są takie i jest ich coraz więcej. Chodzi przede wszystkim o osoby samotne, które nie chcą aby ich grób w listopadzie odróżniał się od innych, otoczonych opieka rodziny.

Pojawiają się również groby, na których znajduje się tylko imię lub pseudonim.

- RODO nie dotyczy osób zmarłych, ale to, jaki napis znajdzie się na grobie zależy wyłącznie od osoby organizującej pogrzeb – wyjaśnia Jolanta Wolańska, administrująca Cmentarzem Komunalnym w toruńskim Urbitorze. – Od decyzji tych osób zależy również to, czy informacja o grobie znajdzie się w internetowej bazie danych o grobach, która jest dostępna dla wszystkich.

Anonimowe, a ściślej „ciche pochówki” są coraz częściej wybierane w Niemczech. Ostatnie dekady, w których popularny stał się minimalizm, wzrosła anonimowość i rośnie liczba osób wrażliwych na ekologię, sprzyjały temu zjawisku. Nie bez znaczenia jest też inny czynnik - „stille Beisetzungen” pozwalają ograniczyć koszty i formalności związane z pogrzebem.

W tego rodzaju pochówkach rezygnuje się z tradycyjnych elementów ceremonii pogrzebowej, takich jak nagrobek, czy obecność bliskich na cmentarzu.

Najczęściej anonimowy pogrzeb zazwyczaj odbywa się w formie kremacji, po której urna z prochami zmarłego jest składana w zbiorowej mogile. Miejsce nie jest w żaden sposób oznaczane. Możliwy jest także anonimowy pochówek ziemny, ale w tym przypadku miejsce jest oznaczane w rejestrze cmentarnym. Coraz popularniejszy jest pochówek w morzu - urna jest wrzucana do wód Morza Północnego lub Bałtyku. Rodzina nie otrzymuje informacji o dokładnych współrzędnych.

Istnieje również opcja pochówku półanonimowego, którą stosuje np. Berlin. W tym przypadku bliscy mogą być obecni podczas składania urny do ziemi i wiedzą, gdzie dokładnie znajduje się miejsce pochówku, ale grobu nie oznacza się nagrobkiem ani tabliczką.

Koszty „cichych” pochówków w Niemczech są znacznie niższe niż tradycyjnych ceremonii pogrzebowych. W zależności od regionu i formy pochówku mogą wynosić od 500 do 3 000 euro.

Choć w przypadku anonimowych pochówków rezygnuje się z obecności rodziny podczas składania urny lub trumny, możliwe jest zorganizowanie wcześniejszej ceremonii pożegnalnej. Może ona odbyć się przed kremacją lub w specjalnie przygotowanym miejscu z urną.

Anonimowe pogrzeby są nie tylko rozwiązaniem praktycznym, ale także odzwierciedleniem zmieniających się postaw społecznych w Niemczech. Indywidualizacja życia, zmniejszenie liczby wielopokoleniowych rodzin i rosnące koszty tradycyjnych ceremonii sprawiają, że coraz więcej osób decyduje się na minimalistyczne formy pochówku. Choć „ciche” pochówki kuszą prostota i odciążeniem rodzin kosztami, to jednak brak oznaczenia miejsca spoczynku i ograniczona możliwość osobistego pożegnania bywają dla części bliskich trudne pod względem emocjonalnym.