Ochrona przed ubezwłasnowolnianiem

A tak właśnie robi ZUS, wypłacając rentę socjalną.

Wczorajsze orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie powinno zakończyć wiele sporów, jakie z ZUS wiodą rodzice osób niepełnosprawnych umysłowo.

Bo nie piszą
Ujął się za nimi rzecznik praw obywatelskich. Problem dotyczy osób, które nie potrafią lub nie mogą się same podpisać, nie można się z nimi swobodnie porozumieć, a nie mają ustanowionego opiekuna prawnego. Zajmują się nimi rodzice czy krewni. Oni, na podstawie pełnomocnictwa notarialnego odbierają wszystkie przekazy pieniężne dla dorosłego dziecka, ale nie rentę z ZUS.

Gdy renty socjalne wypłacały ośrodki pomocy społecznej, problemu nie było. Kiedy wypłaty przejął ZUS, na podstawie rozporządzenia z lutego 1983 roku domaga się od rodzin, by dostarczyły postanowienie sądu o ustaleniu opiekuna sądowego lub potwierdzenie złożenia wniosku o ustanowienie opiekuna.

Zbyt poważne ograniczenie
Rzecznik praw obywatelskich uważa, że przepisy, na które powołuje się ZUS, są niezgodne z konstytucją. Ubezwłasnowolnienie to poważne ograniczenie czyichś praw. To, że ktoś nie może czy nie umie się podpisać, albo nie można się z nim swobodnie porozumieć, nie może być przyczyną pozbawienia go tych praw.

Wczoraj sędziowie Trybunału przyznali rzecznikowi rację. Uznali, że zmuszanie wszystkich rodziców do ubezwłasnowolniania niepełnosprawnych umysłowo, pełnoletnich dzieci jest niezgodne z konstytucją. To jest tak poważna sprawa, że nie może się odbywać dla wygody urzędników, którzy mają obowiązek organizować i przekazywać pomoc w różnych formach, stwierdzili sędziowie.

Rozwiązanie tymczasowe
Trybunał uznał, że skutkiem orzeczenia powinna być zmiana przepisów. Dopóki to nie nastąpi, sędziowie wskazali rozwiązanie, jakie przez ten czas może obowiązywać. Rentę socjalną dla osoby, która ma trudności z jej odbiorem, można by wypłacać faktycznemu opiekunowi na podstawie oświadczenia "potwierdzonego przez właściwy organ administracji państwowej stopnia podstawowego".
Wyrok jest ostateczny.