Odzyskiwanie wierzytelności od znajomych – poradnik

Spisanie choćby krótkiego dokumentu pożyczki jest w mojej ocenie najkorzystniejszą formą zawarcia umowy. W życiu codziennym pożyczki udzielamy np. rodzinie, gdzie często formalizowanie tego typu spraw nie jest dobrze widziane. Dla zabezpieczenia interesu udzielającego pożyczki, pisemna forma umowy jest zdecydowanie najskuteczniejszym sposobem.

Art. 720 § 2 kodeksu cywilnego stanowi, że umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga formy dokumentowej. Forma dokumentowa określona, w art. 772 k.c. jest oświadczeniem woli, nie wymagającym podpisu własnoręcznego lub elektronicznego. Konieczne jest tylko utrwalenie oświadczenia woli na nośniku informacji w taki sposób, by możliwa była identyfikacja osoby je składającej. Dla zachowania formą dokumentowej właściwa będzie np. wiadomość e-mail czy sms. Należy podkreślić, że jest to forma dokumentowa zastrzeżona jest jedynie dla celów dowodowych (ad probationem), a ustawa nie zabrania zawarcia tej umowy w formie ustnej.

W praktyce niestety często zdarza się , że pożyczki udzielane są nieformalnie, bez żadnego dokumentu i w formie ustnej. Forma ta, choć wydaje się najmniej skomplikowana, jest jedynie z pozoru dogodna – szczególnie dla pożyczkodawcy. W tej sytuacji trudno jest przedstawić dowody na zawarcie takiej umowy.

Podkreślić należy, iż w przypadku pożyczek niezachowanie formy dokumentowej nie powoduje nieważności całej czynności. Oznacza ono jednak komplikacje w zakresie dowodowym – nie dopuszcza się (bez zgody obu stron) dowodów z przesłuchania stron lub ze świadków na fakt dokonania czynności.

Jeśli spisano umowę pożyczki, to powinniście Państwo postępować zgodnie z jej postanowieniami. W przypadku gdy w umowie nie wyszczególniliście Państwo kierunku działań w sytuacji braku spłaty zadłużenia w określonym czasie, zastosowanie będą miały przepisy ogólne kodeksu cywilnego. Posiadanie dokumentu umowy zdecydowanie ułatwia całą procedurę w zakresie dowodowym. Jeżeli umowa została przygotowana w sposób prawidłowy, to zdecydowanie zniwelowane zostają ewentualne problemy z udokumentowaniem zasadności Państwa roszczeń.

Odzyskiwanie zobowiązania powinno się zacząć od najbardziej polubownego i jednocześnie łagodnego rozwiązania, jakim jest skontaktowanie się z zadłużonym. Może okazać się, że wystarczy przypomnieć, że umówiony termin spłaty zobowiązania już upłynął. Mogą Państwo w tym celu użyć wszelkich dostępnych środków komunikacji, takich jak osobiste spotkanie, rozmowa telefoniczna. Dla celów dowodowych bezpieczniej jednak wykonać to listownie lub za pomocą poczty elektronicznej.

Jeśli samo to nie poskutkuje, a dłużnik unika odpowiedzi na podjęte próby kontaktu lub odmawia wykonania zobowiązania, można poinformować go o następnym podjętym kroku - wystosowaniu wezwania do zapłaty. Sama możliwość wystąpienia tego typu konsekwencji nierzadko skłania zobowiązanych do wykonania zobowiązania, by nie narazić się na dodatkowe koszty procesowe.

Kolejnym krokiem dochodzenia wierzytelności jest przedsądowe wezwanie do zapłaty. Jest to oficjalne pismo windykacyjne, które należy wysłać na zakończenie etapu windykacji polubownej. To jednocześnie ostatni moment, kiedy dłużnik może zwrócić zaciągnięty dług przed wkroczeniem na ścieżkę sądową. Dokument ten można sporządzić samodzielnie, chociażby poprzez jeden z dostępnych w Internecie formularzy bądź jego wykonanie zlecić profesjonaliście - np. radcy prawnemu. Doświadczenie wskazuje, że tego typu pisma wystosowane z Kancelarii Radcy Prawnego zdecydowanie bardziej przemawiają do wyobraźni Dłużników nierzadko wywołując pożądany skutek w postaci spełnienia zobowiązania

Jakie elementy powinno zawierać przedsądowe wezwanie do zapłaty?

• Po pierwsze, powinny znaleźć się w nim data i miejsce sporządzenia wezwania,
• Po drugie, należy podać dane wierzyciela - osoby wzywającej do zapłaty (imię i nazwisko, adres zameldowania, numer kontaktowy, ewentualnie adres e-mail),
• Po trzecie, informacje na temat dłużnika - osoby wzywanej do zapłaty (imię i nazwisko, adres zameldowania, numer kontaktowy, ewentualnie adres e-mail),
• W treści pisma windykacyjnego powinno się podać podstawę, na której opiera się roszczenie, jego wysokość, sposób oraz termin spełnienia zobowiązania. Najważniejszym jednak elementem jest wskazanie konsekwencji, które mogą spaść na dłużnika za nieuregulowanie zaległości. Owe pismo należy opatrzyć własnoręcznym podpisem wierzyciela.

Należy pamiętać, aby w placówce pocztowej dokument wysłać listem poleconym wraz z potwierdzeniem odbioru lub zachować potwierdzenie nadania przesyłki poleconej celem następnego wykorzystania go w systemie śledzenia przesyłek Poczty Polskiej.

Proces odzyskiwania długów może okazać się długi i stresujący. Warto więc zastanowić się, czy nie skorzystać z pomocy profesjonalnego podmiotu, tj. mediatora lub radcy prawnego. Kim jest mediator a czym jest mediacja dowiecie się Państwo tutaj: https://pawelwielkanowski.pl/mediacje/

Kim jest radca prawny i co go odróżnia od adwokata dowiecie się Państwo tutaj: https://pawelwielkanowski.pl/czym-rozni-sie-radca-prawny-od-adwokata/

Nad wyborem takiego rozwiązania powinniście się Państwo zastanowić szczególnie, jeśli:

• Próba polubownego dojścia do porozumienia nie odniosła skutku,
• Przedsądowe wezwania do zapłaty zostały zignorowane,
• Pożyczona została znaczna kwota pieniędzy,
• nie macie Państwo możliwości podejmowania dalszych kroków osobiście.

Po bezskutecznym wezwaniu dłużnika do zapłaty, kolejnym krokiem do odzyskania pożyczonych pieniędzy jest wstąpienie na ścieżkę sądową. W tym celu należy złożyć do właściwego miejscowo Sądu pozew o zapłatę.

Powinien zawierać on:

• Opis stanu faktycznego i prawnego sprawy,
• Dane wierzyciela,
• Dane dłużnika,
• Informacje o poprzednich etapach odzyskiwania wierzytelności,
• Potwierdzenie uiszczenia opłaty sądowej,
• Oznaczenie właściwego miejscowo Sądu,
• Wskazanie dochodzonej kwoty,
• W załączeniu dokumenty potwierdzającej istnienie zobowiązania takie jak umowa, potwierdzenie przelewu i wezwanie do zapłaty.

Jeśli w czasie trwania procesu Sąd uzna żądanie roszczenia za zasadne, na zobowiązanego nałożony zostanie nakaz zapłaty. Dłużnik może złożyć od nakazu zapłaty sprzeciw, a wtedy sprawa zostanie przekazana do postępowania zwykłego Jeżeli dłużnik po wydaniu nakazu zapłaty nie złoży w terminie 14 dni sprzeciwu od nakazu zapłaty, można wystąpić do Sądu o nadanie klauzuli wykonalności. Po nadaniu klauzuli nakaz zapłaty (wyrok) stanie się tytułem wykonawczym. Jeśli dłużnik nadal będzie unikał wykonania zobowiązania, należy rozpocząć procedurę egzekucji komorniczej, mającej na celu odzyskanie wierzytelności. W tym celu należy przesłać do komornika oryginał tytułu wykonawczego wraz z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Komornik może podjąć kroki prowadzące do zajęcia środków na kontach bankowych dłużnika, weryfikacji posiadanego majątku, czy nawet jego zlicytowania. Osobna kwestią jest ew. możliwość, że nasz znajomy dłużnik będzie chciał ogłosić upadłość konsumencką.

W przypadku gdy egzekucja komornicza okaże się bezskuteczna tj. dłużnik nie posiada majątku lub skutecznie go ukrywa, możemy podjąć szereg dalszych działań, takich jak skarga pauliańska, wyjawienie majątku dłużnika, czy złożenie zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa. Przy podejmowaniu tych czynności również rekomenduję skorzystanie z pomocy profesjonalisty – radcy prawnego.

Słowem podsumowania, - nikt z nas nie jest w stanie przewidzieć, czy udzielona wierzytelność zostanie terminowo spłacona. Możemy jednak w pewnym zakresie zapobiegać takim sytuacjom, dzięki choćby zawarciu umowy na piśmie, podpisaniu z osobą zobowiązaną odbioru pieniędzy, czy sprawdzeniu jej rzetelności płatniczej w Krajowym Rejestrze Długów.