Śladami menonitów do parku w Wielkiej Nieszawce

Spotkanie turystów wyznaczono o godz. 10.15 przy pl. Armii Krajowej, z którego wyruszą na trasę: ruiny zamku „Dybów” – Fort X – ruiny zamku w Małej Nieszawce – Olenderski Park Etnograficzny w Wielkiej Nieszawce – Toruń (pętla MZK przy ul. Szubińskiej). Trasa wycieczki będzie miała ok. 15 km długości, a pokieruje nią przodownik turystyki pieszej Rajmund Czechowski.

Menonici są związani z wieloma miejscowościami leżącymi nad Wisłą takimi jak: Otorowo, Łęgnowo, Przyłubie, Cierpice, a także Małą i Wielką Nieszawką. W XVI wieku w okresie reformacji doszło na obszarze Fryzji do rozłamu w kościele katolickim, w wyniku którego powstały osobne wspólnoty protestanckie.

Jednym z odłamów anabaptystów była wspólnota której ojcem duchownym został eksproboszcz kościoła katolickiego Menno Simmonis, żyjący w latach 1498-1559. Wskutek masowych prześladowań menonici musieli masowo emigrować ze swojej ojczyzny, napotykając przyjazny klimat i tolerancję religijną w ówczesnej Polsce.

Przybysze zasiedlali tereny dotychczas nieprzydatne rolniczo jakimi były: podmokłe połacie łąk, nieuregulowane okolice rzek, tereny bagienne i okresowo podtapiane – jednym słowem zasiedlali nieużytki. Odpowiednia znajomość stosunków wodnych połączona z niezwykłą pilnością i pracowitością, zjednała przychylność właścicieli terenów i samego króla polskiego do cudzoziemców. Najlepszym tego przykładem były przywileje, którymi zostali obdarzeni menonici, np. zwolnieniami od służby wojskowej, wolnością osobistą, zwolnieniami od świadczeń w naturze i w obowiązku.

Menonici przez ponad 2 wieki utrzymywali swoją odrębność, m.in. chrzcili tylko dorosłych, a nie dzieci, ponosili odpowiedzialność grupową, odmawiali piastowania publicznych urzędów i funkcji, a także nie składali przysięgi.

W pasie osadniczym ciągnącym się wzdłuż obu brzegów Wisły: od Nowego przez Bydgoszcz i Toruń, aż po Włocławek, założyli wiele kolonii i wsi, wnosząc do kultury polskiej wiele swoich zwyczajów. W pasie osadnictwa niderlandzkiego nad Wisłą zostały założone takie miejscowości jak: Sosnówka, Kokocko, Sztynwag, Nieszawka, Otorowo, Cierpice, Zakurzewo, Wielki Wełcz, Kolno, Gogolin, Brzoza (Toruńska) i wiele innych. To właśnie menonici uregulowali Wisłę budując wały przeciwpowodziowe, kanały odwadniające, śluzy i jazy, mosty i groble, wiatraki i zbory protestanckie. Jako jeden z pierwszych, który użył określenia „menonici” w stosunku do wspólnoty Mennona był Jan Łaski.