Spotkanie w Bibliotece Publicznej w Sępólnie z Adamem Węsierskim, autorem kontrowersyjnej książki „Toksyczna agentura”

16 września 2020, 12:00

W Bibliotece Publicznej w Sępólnie Adam Węsierski promował swoją książkę "Toksyczna agentura"

„Kłos”, „Jadzia”, „Olek”, Janusz”, „Maria”, „Szachista” „Edek”, „Ambroży”, Żbik”, „Tajny” - to jedne z wielu pseudonimów, pod którymi, według badań Adama Węsierskiego, swoją tożsamość ukrywali konfidenci współpracujący ze Służbami Bezpieczeństwa w okresie PRL-u. Najnowsze jego badania koncentrują się na zagadnieniu działalności organów bezpieczeństwa państwa na Pomorzu w latach 1945-89 oraz sieci agenturalno-informacyjnej.

W pierwszym tomie„Toksycznej agentury” Adam Węsierski skupił się na powiecie tucholskim, w drugim dodał sępoleński i chojnicki. - W przeprowadzonej kwerendzie wyszło mi 90 nazwisk tajnych współpracowników aparatu bezpieczeństwa z terenu powiatu sępoleńskiego – oznajmił Adam Węsierski. W publikacji z powiatu sępoleńskiego podaje ich ponad 30. Oprócz tego pojawia się 800 nazwisk osób inwigilowanych przez służby. Były wśród nich osoby duchowne, nauczyciele, urzędnicy, rolnicy, rzemieślnicy, członkowie NSZZ „Solidarność”.

Bezpieka w powiecie sępoleńskim

Węsierski w swojej książce podaje dokładne biogramy tajnych współpracowników: nazwisko, pseudonim, wizerunek, datę urodzenia, imiona rodziców, czym się zajmował, kogo poślubił, a nawet, jak na imię mają jego dzieci. Dowodem mają być m.in. własnoręcznie podpisane zobowiązania, pokwitowania przyjęcia pieniędzy. Autorowi zarzuca się niekiedy, że skazuje rodziny tych osób na napiętnowanie przez społeczeństwo, szczególnie w tak małych społecznościach jak powiat sępoleński czy tucholski. Zapytaliśmy, w jakim celu publikuje tak dokładne dane.

- Robię to imię ciekawości badawczej, a przede wszystkim w imię prawdy historycznej. Czytelnicy chcą, bym wydobył ze źródeł jak najwięcej. Powinniśmy wyjaśniać, jak władza totalitarna potrafi zniewolić i omamić, że niektórzy potrafią się godzić na rzeczy podłe. Trzeba podkreślić, że te osoby, które miały okres współpracy, czyniły to z różnych powodów. Nie stawiam się w roli prokuratora, wiem, do jakich granic mogę się posunąć – opowiedział Adam Węsierski. - Nie chcę naznaczyć tych rodzin ostracyzmem, bo przecież nikt nie odpowiada za swojego ojca, ale równie dobrze mogę „odbić piłeczkę” i zapytać, jak mają się czuć rodziny osób, na które donoszono, które straciły zdrowie zamknięci w więzieniach. Ale nie o to chodzi – dodaje.

Jak zapowiada badacz, w przygotowaniu jest publikacja o Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Sępólnie i sieci agenturalnej, która prawdopodobnie ukaże się wiosną. - Tam dopiero jest esencja tego, jak wyglądała praca operacyjna bezpieki, pozyskiwanie informacji. Oczywiście, tłumaczę też te zagadnienia pod kątem socjologii i psychologii społecznej – podkreśla.

Na spotkaniu autorskim opowiedział, jak wyglądały kategorie agentury,teczki personalne, teczki pracy, czyli donosów, jak Służby Bezpieczeństwa roztaczały „parasol ochronny” nad współpracownikami czy też jak przebiegało zakończenie współpracy z TW. Zaznaczył, że dane w książce są rzetelnie sprawdzone i mają swoje potwierdzenie.

- Każdy ślad zostaje. Nawet gdy niszczono dokumenty, sporządzane były protokoły zniszczenia. Podkreślam, że bezpieka nie fałszowała dokumentów donosicieli. Jeśli coś takiego się zdarzyło, było to łatwe do wykrycia – podkreślił.

Wszystkie zagadnienia poruszone w serii i na jej promocji spotkały się z dużym zainteresowaniem. Każdy, kto przyszedł na spotkanie do sępoleńskiej biblioteki zakupił książki i jeszcze przed spotkaniem zdążył pobieżnie zapoznać się z treścią, w szczególności listą nazwisk delatorów.