Tak wygląda w miejscowości Bajerze na ziemi chełmińskiej. Tam powstała elektrownia [zdjęcia]

Historia tej wsi w gminie Kijewo Królewskie zaczęła się od rycerza Mikołaja z Bajerza, zwanego też Bajerskim, który w czasach władzy krzyżackiej na ziemi chełmińskiej był członkiem Związku Pruskiego (Jaszczurczego - oznaką przynależności była noszona na tunice srebrna jaszczurka). Organizacja powołana do życia w roku 1397 w Radzyniu Chełmińskim miała bronić praw i interesów rycerstwa ziemi chełmińskiej. Te zaś skutecznie ograniczał im zakon krzyżacki.

Bajerski to nazwisko spolszczone. Pierwotnie rycerz Mikołaj nazywał się von Beyersee, bo też wieś nazywała się Beyersee właśnie.

Z dokumentów krzyżackich wynika, że 16 lipca 1421 roku wieś nadał mu na prawie magdeburskim wielki mistrz Michał Küchmeister „na wspomożenie dóbr Kijewa Szlacheckiego”. Oprócz stosownej daniny z ziemi był zobowiązany do służby wojskowej w lekkiej zbroi. Mikołaj popadł w konflikt z zakonem, chciał sprzedać swój majątek i przenieść się do Polski.

Ostatecznie przeszedł na polską stronę - podczas wojny trzynastoletniej Polski z Krzyżakami (1454-1466). Został mianowany przez króla Kazimierza Jagiellończyka starostą w Radzyniu Chełmińskim i w roku 1456 bronił wraz ze szlachtą wierną Polsce tamtejszego zamku. Po wygranej Polski i odebraniu Krzyżakom ziemi chełmińskiej oraz Pomorza Mikołaj został członkiem lokalnego rządu Prus Królewskich kierowanego przez Jana Bażyńskiego, który za władzy niemieckiej nazywał się Hans von Baysen.

W czasach nowożytnych wieś Bajerze wzmiankowana była w roku 1789 jako folwark i dwór z karczmą. Należała do majątku Bolumin.

Dziś ozdobę tej miejscowości stanowi eklektyczny pałac wniesiony pod koniec XIX wieku dla Ernsta Antala. W okresie międzywojennym (od 1921 r. do wybuchu II wojny światowej) należał do wolnomularza Henryka Hoffmana.

Budowla posiada okazałą czworokątną okazałą wieżę, liczne przybudówki i ozdobne elementy. Od północy przylega do niej starszy o kilkadziesiąt lat park krajobrazowy o powierzchni 3,4 ha. Rośnie tam kilka pomnikowych drzew.

Po wojnie w pałacu mieściła się szkoła dla dziewcząt, potem szkoła rolnicza. Po jej przeniesieniu do Grubna ulokowano tu Spółdzielnię Kółek Rolniczych. W roku 1992 władze gminy podarowały obiekt Towarzystwu Apostolskich Pomocnic. W roku 1997, po beatyfikacji cygańskiego męczennika Zefiryna Giméneza Malla (1861- 1936), nazwę zmieniono na Towarzystwo Błogosławionego Zefiryna. Jego imię nosi urządzony w pałacu Dom Rekolekcyjny (dla rekolekcji zamkniętych). Jest tu też kaplica pw. Chrystusa Króla. Nabożeństwa odprawiają księża związani z Bractwem Kapłańskim św. Piusa X, zwanym popularnie lefebrystami.

W bezpośredniej bliskości Bajerza – w Trzebczyku - znajduje się rzymskokatolicki kościół pw. św. Józefa Robotnika, neogotycki, wzniesiony w roku 1890 dla ewangelików. Jest świątynią filialną dla parafii w Trzebczu Szlacheckim.

Od niedawna główną atrakcją Bajerza i okolic jest elektrownia czerpiąca spod ziemi gaz i przetwarzająca go na miejscu na energię elektryczną.

Wydobyciem gazu zajmuje się spółka z Grupy ORLEN – Upstream. Wydobycie tutejszych zasobów, a także zlokalizowanych w okolicy Tucholi (to dwie lokalizacje w województwie kujawsko-pomorskim i pierwsze takie w Polsce), potrwa około 10- 14 lat.

Jak wyjaśnił dziennikarzom goszczący w środę w Bajerzu Daniel Obajtek, prezes Polskiego Koncernu Naftowego Orlen, zasoby geologiczne złóż Bajerze i Tuchola szacowane są na około 1,5 mld m sześciennych gazu ziemnego. Rocznie można z niego wytworzyć 125 tys. MWh energii elektrycznej.