Historia tej wsi w gminie Kijewo Królewskie zaczęła się od rycerza Mikołaja z Bajerza, zwanego też Bajerskim, który w czasach władzy krzyżackiej na ziemi chełmińskiej był członkiem Związku Pruskiego (Jaszczurczego - oznaką przynależności była noszona na tunice srebrna jaszczurka). Organizacja powołana do życia w roku 1397 w Radzyniu Chełmińskim miała bronić praw i interesów rycerstwa ziemi chełmińskiej. Te zaś skutecznie ograniczał im zakon krzyżacki.
Bajerski, czyli von Beyersee
Bajerski to nazwisko spolszczone. Pierwotnie rycerz Mikołaj nazywał się von Beyersee, bo też wieś nazywała się Beyersee właśnie.
Z dokumentów krzyżackich wynika, że 16 lipca 1421 roku wieś nadał mu na prawie magdeburskim wielki mistrz Michał Küchmeister „na wspomożenie dóbr Kijewa Szlacheckiego”. Oprócz stosownej daniny z ziemi był zobowiązany do służby wojskowej w lekkiej zbroi. Mikołaj popadł w konflikt z zakonem, chciał sprzedać swój majątek i przenieść się do Polski.
Ostatecznie przeszedł na polską stronę - podczas wojny trzynastoletniej Polski z Krzyżakami (1454-1466). Został mianowany przez króla Kazimierza Jagiellończyka starostą w Radzyniu Chełmińskim i w roku 1456 bronił wraz ze szlachtą wierną Polsce tamtejszego zamku. Po wygranej Polski i odebraniu Krzyżakom ziemi chełmińskiej oraz Pomorza Mikołaj został członkiem lokalnego rządu Prus Królewskich kierowanego przez Jana Bażyńskiego, który za władzy niemieckiej nazywał się Hans von Baysen.
To też może Cię zainteresować
W czasach nowożytnych wieś Bajerze wzmiankowana była w roku 1789 jako folwark i dwór z karczmą. Należała do majątku Bolumin.
Dom lefebrystów
Dziś ozdobę tej miejscowości stanowi eklektyczny pałac wniesiony pod koniec XIX wieku dla Ernsta Antala. W okresie międzywojennym (od 1921 r. do wybuchu II wojny światowej) należał do wolnomularza Henryka Hoffmana.
Budowla posiada okazałą czworokątną okazałą wieżę, liczne przybudówki i ozdobne elementy. Od północy przylega do niej starszy o kilkadziesiąt lat park krajobrazowy o powierzchni 3,4 ha. Rośnie tam kilka pomnikowych drzew.
Po wojnie w pałacu mieściła się szkoła dla dziewcząt, potem szkoła rolnicza. Po jej przeniesieniu do Grubna ulokowano tu Spółdzielnię Kółek Rolniczych. W roku 1992 władze gminy podarowały obiekt Towarzystwu Apostolskich Pomocnic. W roku 1997, po beatyfikacji cygańskiego męczennika Zefiryna Giméneza Malla (1861- 1936), nazwę zmieniono na Towarzystwo Błogosławionego Zefiryna. Jego imię nosi urządzony w pałacu Dom Rekolekcyjny (dla rekolekcji zamkniętych). Jest tu też kaplica pw. Chrystusa Króla. Nabożeństwa odprawiają księża związani z Bractwem Kapłańskim św. Piusa X, zwanym popularnie lefebrystami.
Kościół w Trzebczyku
W bezpośredniej bliskości Bajerza – w Trzebczyku - znajduje się rzymskokatolicki kościół pw. św. Józefa Robotnika, neogotycki, wzniesiony w roku 1890 dla ewangelików. Jest świątynią filialną dla parafii w Trzebczu Szlacheckim.
Z gazu jest prąd
Od niedawna główną atrakcją Bajerza i okolic jest elektrownia czerpiąca spod ziemi gaz i przetwarzająca go na miejscu na energię elektryczną.
Wydobyciem gazu zajmuje się spółka z Grupy ORLEN – Upstream. Wydobycie tutejszych zasobów, a także zlokalizowanych w okolicy Tucholi (to dwie lokalizacje w województwie kujawsko-pomorskim i pierwsze takie w Polsce), potrwa około 10- 14 lat.
To też może Cię zainteresować
Jak wyjaśnił dziennikarzom goszczący w środę w Bajerzu Daniel Obajtek, prezes Polskiego Koncernu Naftowego Orlen, zasoby geologiczne złóż Bajerze i Tuchola szacowane są na około 1,5 mld m sześciennych gazu ziemnego. Rocznie można z niego wytworzyć 125 tys. MWh energii elektrycznej.
Tak wygląda w miejscowości Bajerze na ziemi chełmińskiej. Ta...
