To szczepienie pomoże uniknąć raka szyjki macicy

Od kilku tygodni dzieci w wieku 12-13 lat mogą wziąć udział w programie bezpłatnych szczepień przeciw HPV. Proszę wyjaśnić czym jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV)?

Mariusz Bidziński: - Wirus HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) to grupa około 200 wirusów, z których tylko niektóre są sprawcami nowotworów. Te najgroźniejsze są określane mianem wirusów wysokoonkogennych i wywoływać mogą takie nowotwory jak: rak szyjki macicy, rak pochwy, sromu a także rak odbytnicy, krtani, gardła czy prącia. Zatem mogą one wywoływać nowotwory zarówno u kobiet jak i mężczyzn. Najczęściej jednak są przyczyną raków szyjki macicy. W Polsce umiera na ten nowotwór rocznie ponad 1500 kobiet i w większości są to osoby od 40 do 70 roku życia, zatem jeszcze w pełni aktywne społecznie.

Jak można się zakazić wirusem HPV? Dlaczego szczepionkę podaje się w wieku 12-13 lat?

Mariusz Bidziński: - Zakażenie wirusem dokonuje się na drodze kontaktów płciowych i wiele osób w swoim życiu zetknie się z tym drobnoustrojem, zatem szczepienie szczepionką HPV w pełni uchroni przed skutkami infekcji w przyszłości i to zarówno kobiety jak i mężczyzn. Najlepszym okresem do zaszczepienia jest czas przed inicjacją seksualną, czyli wiek młodzieży 12 – 13 lat. Szczepienie w tym wieku daje 100% ochronę przed skutkami infekcji wirusem. Dodatkowo szczepiąc w tym wieku stosujemy tylko dwie dawki szczepionki w odstępie 6 - 12 miesięcy.

Aleksandra Śremska: - Szczepienie w ramach profilaktyki pierwotnej powinno być zastosowane odpowiednio wcześniej, czyli przed narażeniem na zakażenie. Biorąc pod uwagę, że wirus może być transmitowany drogą kontaktów seksualnych, docelową grupą dla szczepień profilaktycznych są dzieci przed rozpoczęciem aktywności seksualnej.

Jakie szczepionki przeciw HPV są dostępne i w pełni refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia?

Jan Gessek: - W Polsce w powszechnym programie szczepień przeciw HPV bezpłatnie dostępne są 2 szczepionki: 2-walentna szczepionka Cervarix oraz 9-walentna szczepionka Gardasil 9.

Jaki jest cel szczepienia i jak można na nie zapisać dziecko?

Jan Gessek: - Wyniki badań jednoznacznie wskazują, że główny cel szczepienia przeciw HPV to zapobieganie chorobom nowotworowym. To szczepienie ratuje życie. Szczepionki przeciw HPV chronią przed zakażeniem wirusem. To oznacza, że chronią przed nowotworami, które są związane z HPV oraz przed konsekwencjami, jakie mogą wynikać z rozwoju raka (np. śmierć). Szczepienie to inwestycja w zdrowie – efekty widać po latach.

Aby zapisać dziecko na szczepienie przeciw HPV wystarczy umówić wizytę:

• w przychodni Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ),
• przez infolinię 989 (7 dni w tygodniu od godz. 7:00 do 20:00),
• przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP).

W naszym województwie mamy już prawie 260 punktów szczepień przeciw HPV. Ich wykaz znajduje się na stronie pacjent.gov.pl. Kto nie korzysta z Internetu uzyska informację pod numerem bezpłatnej, czynnej całodobowo i 7 dni w tygodniu infolinii NFZ 800 190 590.

Czy z programu bezpłatnych szczepień przeciw HPV może skorzystać osoba, która, została zaszczepiona pierwszą dawką szczepionki odpłatnie?

Jan Gessek: Tak. Dotyczy to sytuacji, kiedy pierwsza dawka szczepionki została podana dziecku w wieku 12 lub 13 lat odpłatnie w 2023 roku, jeszcze przed rozpoczęciem powszechnego programu szczepień.

Dostępne szczepionki to nie jest nowość czy eksperyment, to preparat już dobrze znany od długiego czasu, przebadany i bezpieczny prawda?

Aleksandra Śremska: - Szczepionkę uważa się za skuteczną, dobrze tolerowaną i bezpieczną. Jest stosowana powszechnie w wielu krajach od wielu lat. Do tej pory większość zgłaszanych działań niepożądanych miała charakter łagodny lub umiarkowany. Jak w przypadku każdego leku, jest możliwe, że u niektórych szczepionych osób wystąpią działania niepożądane, ale najczęściej są to odczyny miejscowe, jak ból czy niewielki obrzęk w miejscu podania. Podejmując decyzję o zaszczepieniu dziecka, kierujmy się jego dobrem i aktualną wiedzą medyczną.

Mariusz Bidziński: - Należy wspomnieć, że szczepionka nie zawiera materiału zakaźnego wirusa, zatem nie może wywołać przypadkowego zakażenia i zabezpiecza mocniej niż kontakt z wirusem. Szczepionka stosowana od 17 lat ma niezwykle dokładnie monitorowane bezpieczeństwo. Dotychczas nie odnotowano żadnych istotnych efektów ubocznych, poza drobnymi incydentami w postaci miejscowego odczynu w miejscu wstrzyknięcia preparatu. Szczepienie szczepionką HPV jest realizowane w przeważającej liczbie krajów Europy, a w Australii dzięki regularnym szczepieniom młodzieży od roku 2006, wkrótce zostanie całkowicie wyeliminowany rak szyjki macicy jako schorzenie nowotworowe występujące w tym kraju. Szczepienie jest od 1 czerwca bieżącego roku w całości refundowane dla dziewcząt i chłopców z roczników 2010 i 2011. Nie jest obowiązkowe, ale zalecane przez środowisko lekarzy ginekologów, pediatrów, onkologów czy lekarzy medycyny rodzinnej.
Informacje o możliwości zaszczepienia szczepionką HPV można uzyskać u lekarzy rodzinnych czy pobrać z platformy iKP (indywidualne Konto Pacjenta).

Jak przełamać niebezpieczną i nieuzasadnienie rosnącą ostatnio niechęć do korzystania ze szczepień? Czy wiara w „internetowe fejki” zamiast w osiągnięcia nauki może być dla nas zagrożeniem?

Aleksandra Śremska: - Powinniśmy się kierować przede wszystkim rozsądkiem - sprawdzać rzetelność docierających do nas informacji oraz ich źródła. Niestety coraz więcej osób niezwiązanych z medycyną rozpowszechnia błędne informacje, zaczerpnięte z niemedycznych źródeł. To może skutkować m.in.: brakiem przekonania pacjentów do potrzeby szczepień profilaktycznych, wybieraniem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną metod leczenia, co może stanowić zagrożenie dla zdrowia, a czasem nawet życia. Powinniśmy opierać się tylko na sprawdzonej i aktualnej wiedzy medycznej. Pamiętajmy także, że zawsze możemy o swoich obawach porozmawiać z lekarzem, który wyjaśni nasze wątpliwości i odpowie na nasze pytania.