W wielkanocną niedzielę szymborscy kawalerowie znów będą przywoływać panny

Na Kujawach przetrwał do dziś ludowy rytuał, będący osobliwością regionalną, jako zapowiedź dyngusu w poniedziałek wielkanocny. Przywołówki kultywowane są w Szymborzu, dawniej wsi, a dziś dzielnicy Inowrocławia - w miejscu gdzie urodził się i wychował Jan Kasprowicz.

Od 1834 r. Stowarzyszenie Klubu Kawalerskiego w Szymborzu organizuje coroczne przywołówki, według utrwalonego przez lata rytuału. Członkami stowarzyszenia mogą być mężczyźni stanu wolnego, którzy ukończyli 21 lat, urodzili się w Szymborzu i cieszą się nienaganną reputacją w środowisku.

Kawalerowie wybierają spośród siebie komitet, którego głównym celem jest czuwanie nad zwyczajami młodego pokolenia wsi oraz organizacyjne przygotowanie do publicznego wygłoszenia przykładów złego zachowania, lenistwa, śmieszności itp. Tej swoistej kontroli, czy obserwacji przez cały rok poddawane są zarówno dziewczęta jak i chłopcy.

Dwa tygodnie przed Wielkanocą zaczyna obradować komitet w swej siedzibie zwanej „sztubą”. Wówczas po raz pierwszy rozlega się w Szymborzu głos trąbki. Potem w sygnał słychać codziennie, aż do Wielkiej Soboty. Dla kawalerów jest to znak, że w siedzibie oczekuje na nich komitet. Mogą tam przyjść i wykupić się od krytyki, a swoje panny od dyngusu. Ci którzy tego nie uczynią, mogą oczekiwać w czasie przywołówki słów krytyki.

Termin wykupu mija w Wielką Sobotę o godzinie 22. Wtedy to, podczas całonocnej debaty, zapisana zostaje w specjalnej księdze ostateczna wersja tekstów, które odczytane zostaną nazajutrz przez prezesa i dwóch zastępców.

W niedzielę wielkanocną po południu z powagą i z uświęconym tradycją ceremoniałem, wyrusza spod siedziby komitetu specjalny orszak. Poprzedzany przez orkiestrę dętą idzie komitet z prezesem na czele, a za nimi mieszkańcy i gapie. Potem z wysokiej drewnianej platformy, czyli „ambony” ustawionej nad szymborskim stawkiem, wykrzykiwane są przez funkcyjnych komitetu, dosadne rymowanki dotyczące przewin poszczególnych osób. Jeżeli dziewczyna została „wykupiona” przez bliskiego jej chłopaka, usłyszy o sobie pochlebny wierszyk. Jeżeli nie jest lubiana, a chłopak skąpy i jej nie wykupił, zostanie wyśmiana. Przywoływanie trwa do późnego wieczora, a następnego dnia szymborscy kawalerowie udają się z dyngusem do dziewcząt, którym przywołano. W przeszłości przychodzono z wiadrami wody, dziś z perfumami, albo ze zwykłą wodą „komitecką”.

Dodajmy, że szymborskie przywołówki zostały w 2016 r. wpisane na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

Inowrocławskie przywołówki to polskie dziedzictwo kulturowe