Wędrówka po ziemi gotyckiej do kościoła w Kiełbasinie

Kościół w Dźwierznie wzniesiono około roku 1300. Jest więc jednym z najstarszych na ziemi chełmińskiej. Jego ozdobą są barokowe ołtarze

Już cieplej robi się na sercu i nogi same niosą do celu...

To rajd z cyklu "Wędrówki po ziemi gotyku" organizowany przez klub "Wędrownik" działający przy PTTK "Szlak Brdy" w Bydgoszczy.

Równym krokiem maszeruje 30 turystów pod przewodnictwem Anny i Piotra Hartwichów z Solca Kujawskiego.

Tu grzybek, tam bunkier
Przejście śródleśnym odcinkiem szlaku ze stacji kolejowej Kamionki - Jezioro do Nowego Dworu nie musi oznaczać zwykłego marszu - tu borowiki brązowe główki spod runa wystawiają, a tam znacznie większe grzyby, do purchawek raczej podobne. Betonowe ich kapelusze, mchem gdzieniegdzie porośnięte. To jeden z bunkrów niemieckiego systemu obrony dawnej linii kolejowej Kowalewo Pomorskie - Chełmża, dziś nieczynnej.

Gruntowa droga prowadzi prosto do Kiełbasina, łagodnie opadając ku zielonej dolinie Strugi Toruńskiej.

Historia z kamienia
Kiełbasin jest pierwszym znaczącym punktem na trasie rajdu, historię wspaniałą zwiastujący. Świątynię pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny wzniesiono zapewne na początku XIV wieku z fundacji krzyżackiej komturstwa toruńskiego.
Ale na karty historii wieś wpisała się dopiero w roku 1383 pod niemiecką nazwą Wurst.

Świadkiem dawnych dziejów jest zatem gotycki kościół. Niewielki, jednonawowy, bo też dla małej społeczności był przeznaczony. Jako budulca użyto kamienia polnego spajanego zaprawą wapienną. Cegłami obudowano bardziej wyszukane elementy architektoniczne: nadbudowę wieży i wschodniej ściany szczytowej, naroża nawy, okna.

Z zawieruch dziejowych nie ocalały dwa wcześniejsze ołtarze. Ten, który możemy podziwiać, datowany jest na ok. 1730 rok. Reprezentuje więc barok i to w pełnej okazałości, zadziwiający mnogością detali rzeźbiarskich - postaci ewangelistów i innych świętych. Centralne miejsce w ołtarzu zajmuje obraz Wniebowzięcia NMP.
Historycy sztuki przyrównują ten wspaniały zabytek (mowa o ołtarzu jako całości) do podobnych w kościołach toruńskich. Nie dziwi to, jako że od roku 1505 Kiełbasin był własnością toruńskiego magistratu.

Zabytek zadbany
W roku 2001 kościół otrzymał wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie "Zabytek zadbany A.D. 2001", zaś w następnym roku nagrodę im. ks. prof. Janusza Stanisława Pasierba "Conserwator Ecclesiae" za kompleksową rewaloryzację.

Okazały ołtarz uzupełniają dwa mniejsze boczne. Barokowe wyposażenie świątyni stanowią też ambona i chrzcielnica zwieńczona sceną chrztu Chrystusa. W poczet zabytków trzeba również zaliczyć prospekt organowy z roku 1910.

Dźwierzno - A. D. 1300
Nasza droga wiedzie teraz do Dźwierzna, gdzie wznosi się równie stary jak w Kiełbasinie, a może nawet nieco starszy kościół gotycki pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

Datowany jest na rok ok. 1300, ale pierwsza wzmianka sporządzona została 19 lat później. O jego rodowodzie świadczą ściany wzniesione z nieociosanych kamieni, zbieranych przez chłopów z pól. Ściany podparte są solidnymi szkarpami.

Ten, kto uważnie przyjrzy się budowli, odgadnie, że kamienna wieża później powstać musiała niż nawa. Oto użyte do budowy głazy gładkie posiadają lico. Kamienna płyta wmurowana w podstawę wieży nie pozostawia już wątpliwości - wykuto w niej rok 1865. Wcześniej na podmurówce wznosiła się wieża drewniana.

Opowieść proboszcza
O fascynującej historii parafii i całej ziemi chełmińskiej opowiada pięknie ks. proboszcz Leszek Łobodziński, oddając honor Krzyżakom, którzy - taka jest prawda - cywilizowali dzikie dotąd tereny, przynosili chrześcijaństwo i kulturę zachodnią. Dzięki nim przecież zachowały się tak wspaniałe kościoły i do dziś robiące ogromne wrażenie ruiny zamków. Proboszcz to prawdziwy przyjaciel turystów.

Barokowy ołtarz główny z roku 1752 emanuje ciepłym światłem złoconych postaci świętych. W centrum znajduje się słynący łaskami obraz Przemienienia Pańskiego i Najświętszej Marii Panny unoszonej w chmurach. Autorstwo ołtarza przypisuje się toruńskim artystom. Piękne są również dwa boczne ołtarze. Na zachodniej ścianie zachwyca naturalnej wielkości Grupa Ukrzyżowania.