Wiosną las wzywa nas. Sprawdzamy, gdzie się wybrać, by dużo zobaczyć

Zapraszam, bo mamy się czym pochwalić, choć ubiegłoroczna nawałnica mocno zmieniła krajobraz zachodniej części kompleksów leśnych, zwłaszcza Borów Tucholskich. Gdy bawiłem tam ostatnio w styczniu, nie mogłem ich poznać. Całe lata wędrówek przez bory zakodowały mi w głowie szczegóły niczym układanka z puzzli. Ta układanka mocno się posypała i to tak, że można w terenie się zgubić.

Ale do rzeczy - gdy spojrzymy na mapę fizyczną regionu, a znajduje się on w Krainie Wielkopolsko-Pomorskiej, od razu rzucą się w oczy zielone plamy - jedne większe, inne mniejsze. To oczywiście lasy, choć nie widać jakie. Trzeba zatem sięgnąć po literaturę, a najlepiej wybrać się w teren.

Nasze wspaniałe bory

Najliczniej występują tu bory sosnowe. Jak czytamy na stronie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu (obejmuje całe województwo kujawsko-pomorskie i powiat chojnicki), najwyższe wzniesienia, często wydmowe, pokryte są niekiedy śródlądowym borem suchym. Bory mieszane reprezentuje zespół kwaśnej dąbrowy oraz - bardziej charakterystyczny dla tego obszaru - kontynentalny bór mieszany. Ponadto dość często spotykany jest zespół świetlistej dąbrowy.

Bory to zwłaszcza wspomniane na wstępie Bory Tucholskie - największy kompleks leśny w naszym regionie i jeden z największych w Polsce.

Zajmuje ok. 3 tys. km kwadratowych na sandrowych (piaszczystych) Równinach Tucholskiej i Charzykowskiej oraz w południowej części Pojezierza Kaszubskiego.

Bory Tucholskie rozciągają się długim językiem wzdłuż doliny Brdy niemal do samej Bydgoszczy. Bardziej na północnym- wschodzie lasy wykorzystują dolinę Wdy, docierając do Świecia nad Wisłą, a kolejny, szeroki jęzor borów niemal "liże" Wisłę w okolicach Sartowic, Nowych i Starych Marz, Górnej i Dolnej Grupie.

Stolicą i sercem borów, bijącym jak należy z lewej strony, jest Tuchola. To 14-tysięczne miasto położone jest przy zachodnim skraju lasów, stanowiąc kapitalną bazę wypadową na tutejsze szlaki.
Drugim sercem, bo tak to chyba można ująć, jest leżący na północ od Chojnic Park Narodowy "Bory Tucholskie", oparty od zachodu i północy o łuk Jezior Charzykowskich (połączony rzeką Brdą).
Na Krajnie

W zachodniej części regionu rozciągają się lasy Krajny (nadleśnictwo Runowo i Krajeński Park Krajobrazowy), mocno poszatkowane, bo w 149 kompleksach. One także mocno ucierpiały w sierpniowej nawałnicy.
To wyjątkowo malownicza kraina, polodowcowa, pagórkowata (najwyższe wzniesienia w Kujawsko-Pomorskie), ozdobione rynnowymi jeziorami.

Puszcza na Kujawach

Na rozległych i w większości bezleśnych Kujawach największą powierzchnię zieloną zajmuje Puszcza Bydgoska (ponad 45 tys. ha).
Rozciąga się wzdłuż południowego brzegu Pradoliny Toruńsko - Eberswaldzkiej, którą płyną Wisła, dolna Brda, którą wypełnia Kanał Bydgoski, dalej Noteć. Z południowych dzielnic Bydgoszczy i Torunia wchodzi się bezpośrednio do lasów, stąd mnogość szlaków turystycznych - pieszych i rowerowych. Kilka z nich łączy oba miasta.

Puszcza Bydgoska jest ciekawa, bo pagórkowata. Owe wzniesienia to śródlądowe wydmy, które ukształtowały po ustąpieniu pra-Wisły zachodnie wiatry ok. 10 tys. lat temu.

Drugim największym kompleksem Kujaw (u ich wschodniego krańca), dzielonym z Mazowszem, są Lasy Gostynińsko-Włocławskie. Na północy ich granicę wyznacza Wisła (Zalew Włocławski). To tak jak w Puszczy Bydgoskiej teren wydmowy, a przy tym znacznie bardziej mokry niż pod Bydgoszczą i Toruniem. Mokry, bo znajdują się tu jeziora, w tym tak ciekawe, jak Rakutowskie. Ze względu na bogactwo rzadkich ptaków, w tym wodnych, utworzono tu rezerwat florystyczny, wybudowano punkty widokowe.

Włocławscy turyści (także z Kowala) mają zatem swoje zielone eldorado. Wytyczono tu kilka szlaków turystycznych. Północnym skrajem lasów biegnie od niedawna Wiślana Trasa Rowerowa.

Na brzegach Drwęcy

Na północnym-wschodzie regionu oko wędrowca cieszą dwie duże enklawy zieleni, przedzielone wstęga Drwęcy - to Brodnicki i Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy.
To teren polodowcowy, pagórkowaty, ozdobiony jeziorami, wyjątkowo malowniczy. Poprowadzono tu wiele szlaków.

Nasze oazy

Najmniej lasów znajduje się na Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim, co jest wynikiem intensywnego karczowania już w średniowieczu (zwłaszcza przez Krzyżaków).

Są i małe oazy pośród pól i łąk, jak Lasy Balczewskie koło Inowrocławia, Lasy Miradzkie koło Strzelna czy Lasy Pałuckie (nadleśnictwo Gołąbki). Te ostatnie są wyjątkowo malownicze - urozmaicone długim ciągiem jezior rynnowych, połączonych Strugą Foluską.