Miejscowość Bystrze (niem. Biesterfelde) otrzymała przywilej lokacyjny w 1344 r. od władz krzyżackich. Wszak miejscowość leżała tylko kilkanaście kilometrów na zachód od stolicy państwa krzyżackiego - Malborka (Marienburga). Żyzne ziemie w widłach Wisły i Nogatu nazywa się Wielkimi Żuławami Malborskimi.
Już pod koniec XIV wieku na północnym krańcu wsi wzniesiono murowany kościół pw. św. Jakuba Apostoła, który nawet w okresie reformacji pozostał w rękach katolików. Na przestrzeni wieków budowla była kilkakrotnie remontowana.
W 1706 r. w aktach wizytacji przeprowadzonej przez biskupa chełmińskiego Teodora Andrzeja Potockiego zanotowano, że kościół murowany pokryty był dachówką wypaloną z gliny. Dekanat pomezański był częścią diecezji chełmińskiej i przez to jego historia związana jest z naszym regionem.
Ze względu na zły stan świątyni w 1820 r. rozebrano ją. W ziemi pozostały tylko jej porośnięte dziką roślinnością fundamenty. Dziś mieszkańcy jeżdżą do kościoła parafialnego w pobliskich Kończewicach (za drogą krajową nr 22).
Z dawnych czasów na przykościelnym terenie zostały relikty cmentarza, w tym niewielkie, ale zachowane w całości ossuarium (kaplica, w której przechowuje się ekshumowane szczątki zmarłych). Gotyckie ossuarium zwieńczone kopułą zbudowano na przełomie XIV i XV w. We wnętrzu zachowały się gotyckie polichromie sakralne z ok. 1400 r.
Wiadomo, że w kaplicy złożono zebrane na polach bitew szczątki poległych w wojnie trzynastoletniej (1454-1466). Między sobą walczyły wtedy wojska krzyżackie z polskimi.
W centrum wsi wznosi się okazały budynek o konstrukcji szachulcowej z opartym na ośmiu słupach podcieniem. Drewniany szkielet wypełniony jest cegłami. Dom, o czym informuje data wyryta na jednej z poziomych belek, zbudowano w 1819 r.
Regiopedia.pl - wszystko o regionie
Czytaj e-wydanie »
