78-latek z Bydgoszczy szykuje się do smutnego jubileuszu. "10. Wigilia w samotności"

O pandemii samotności mówiło się, odkąd w marcu 2020 roku pojawił się w Polsce koronawirus. On osłabł, ale samotność wciąż towarzyszy ludziom, zwłaszcza tym w podeszłym wieku - zwłaszcza w święta.

Samotni w rzeczywistości - i teoretycznie - samotnymi przeważnie nie są. Jeżeli nie mają współmałżonka, bo są wdowcami lub po rozwodach, to przeważnie i tak mają dzieci. Tyle że dzieci nie utrzymują kontaktów z rodzicami. Co trzeci Polak powyżej 75. roku życia mieszka sam - wynika z raportu „Oblicza samotności”, przygotowanego przez organizację Szlachetna Paczka. Cieszy, że starsi państwo mają gdzie mieszkać. Martwi, że nikogo z nimi nie ma w czterech ścianach.

Wzrasta poczucie izolacji, chociaż to nie jest sprawka pandemii. - Około 10 proc. osób w wieku 65 plus doświadczało izolacji społecznej już w 2018 roku - podkreślają autorzy raportu.

COVID-19 dał się jeszcze bardziej we znaki seniorom. - Tylko w pierwszym półroczu 2020 roku najczęstszą przyczyną wystawiania zwolnień lekarskich, poza ciążą, były zaburzenia psychiczne - kontynuują w Szlachetnej Paczce.

Jeżeli inni ludzie nie wyjdą do seniora, to niech on wyjdzie do innych ludzi. Może uczestniczyć chociażby w wigilii organizowanej przez miasto. Część spotkań już się odbyła (m.in. w bydgoskim Starym Fordonie), a część odbędzie, np. w Toruniu (20 grudnia na Rynku Nowomiejskim) i Włocławku (23 grudnia na Placu Wolności). Dla wybranych wyjście z domu stanowi przeszkodę nie do pokonania.

Problem samotności będzie się pogłębiał, ponieważ społeczeństwo województwa kujawsko-pomorskiego się starzeje. - Wskazują na to zmiany dotyczące udziału ludności w wieku poprodukcyjnym. Chodzi o kobiety w wieku 60 lat i więcej oraz o mężczyzn 65 plus. - Na koniec 2021 roku zbiorowość ta liczyła 460,2 tys. osób, tj. 22,5 procent ogółu ludności w województwie - informują w Urzędzie Statystycznym w Bydgoszczy. - W ciągu roku ta grupa zwiększyła się o 4,5 tys.
Nie patrz tylko przed siebie. Rozejrzyj się dookoła. Na pewno zauważysz samotnego seniora. Pozwól mu być blisko ciebie, chociażby od święta.

Starszy pan mieszka w 4-piętrowym bloku blisko Śródmieścia w Bydgoszczy. - U nas każdy żyje swoimi sprawami - mówi. - Mieszkam tutaj od 30 lat, a niektórych sąsiadów nadal nie kojarzę. O mnie też prawie nic nie wiedzą.
Nie wiedzą, że kiedyś był żonaty.

- Tak krótko, że dzieci nie zdążyliśmy mieć - opowiada 78-latek. - Rozwiodłem się, zanim skończyłem 30 lat. Jedyną krewną, z którą utrzymywałem kontakty, była moja siostra. W młodości nie przeszkadzało mi, że nie założyłem swojej rodziny. Pracowałem od rana do wieczora, byłem sanitariuszem. Potem zdrowie się posypało. Kręgosłup zaczął strajkować. Lekarz zakazał mi pracować. Przeszedłem na rentę.

Siostra też zaniemogła. - Rozpoznano u niej raka. Odchodziła w cierpieniu przez pięć lat. Dzień w dzień ją odwiedzałem, niezależnie od tego, czy przebywała w domu, szpitalu, czy już pod koniec w hospicjum. Zmarła prawie 11 lat temu.
Siostra była wdową, miała córkę, jedynaczkę. - Siostrzenica mieszka daleko od Bydgoszczy - wyjaśnia czytelnik. - Założyła swoją rodzinę. Nie będzie przejmować się starym wujkiem. A ja siostrzenicy nie będę się narzucał.

Mężczyzna przygotowuje się do smutnego jubileuszu. - Wigilia 2022 będzie moją dziesiątą, którą spędzę w samotności. Przedtem chodziłem na gwiazdkę do domu siostry. W swojej kawalerce typowych świąt nie zorganizuję.
Pan ma sztuczną choinkę sprzed 30 lat. - Nie ustroję jej. Ja nastroju gwiazdkowego nie czuję - twierdzi. - Kilka lat temu ktoś zostawił mi opłatek na wycieraczce. Do dziś go trzymam.
Po 30 latach pracy bydgoszczanin dostaje niecały tysiąc złotych emerytury. Na czynsz i media wydaje łącznie około 300 złotych. Za leki daje 150 zł. Reszta idzie na życie.

Trochę ugotuje na zapas. - Żadnych tam pieczeni i pierogów na wigilijny stół nie przygotuję. Nie umiem gotować. Pokupuję jedzenie, ale niewiele, ponieważ zapowiadają się inflacyjne święta. Najtańszy chleb był po 2 złote. Dzisiaj za ten sam płacę ponad 3. Rok temu pasztetowa kosztowała 14 zł za kilogram, dzisiaj 23, nawet 24. U rzeźnika zamówię jeszcze ścinki wędlin, czyli resztki krojonych kiełbas. Kilo kosztuje kilkanaście złotych. Niektórzy klienci biorą je dla psów. Ja dla siebie. Sprzedawczyni nie wnika, czy mam psa.

Mężczyźnie bardziej, niż drożyzna, dokucza samotność. - Za młodu człowiek o tym nie myśli. Goni za karierą i pieniądzem. Ja akurat kariery nie zrobiłem, pieniędzy prawie nie mam. Bliskich tak samo nie, a chciałbym chociaż od święta.
Właśnie w święta spotykamy się z rodziną, ale dla wielu seniorów to czas kojarzony z samotnością. Jak wynika z raportu „Jakość życia osób starszych w Polsce”, odsetek wyizolowanych społecznie osób 65 plus wynosi 9,8 procent, natomiast wśród tych, które ukończyły 75 lat, to aż 14,1 proc. Osoby 60 plus stanowią ponad 25 proc. mieszkańców Polski, a grupa się wciąż powiększa. W 2030 roku będzie liczyła niemal 30 proc. ogółu mieszkańców, w 2050 przekroczy 40 proc.

- Z roku na rok zauważamy, że coraz więcej seniorów spędza święta samotnie. Warto rozejrzeć się, czy w naszym otoczeniu nie ma starszej samotnej osoby - podkreśla Agnieszka Niedziela z Promedica24. - Czas Bożego Narodzenia to idealny moment na zacieśnienie więzi. Zaproszenie na Wigilię i rozmowa sprawią, że seniorzy choć na chwilę poczują się ważni i potrzebni.
78-latek z Bydgoszczy kończy: - Życzyłbym sobie, żeby ktoś mnie potrzebował. U mnie to marzenie się nie spełni. Życzenia wymawia się, łamiąc się opłatkiem. Ja się nim nie podzielę. Nie mam z kim.