Brutalna prawda o rencie dożywotniej i odwróconej hipotece. Emeryt dostanie 1000 zł miesięcznie, ale traci mieszkanie

Ustawa o hipotece odwróconej obowiązuje od 2014 roku, czyli już od 8 lat. Jednak np. banki, jak dotąd, nie zaproponowały takich usług, dlatego nie znajdziemy ich m.in. w PKO BP, Pekao, Santanderze, ING Banku Śląskim, Banku Spółdzielczym, Alior Banku, mBanku. Bardzo prawdopodobne, że banki nie robią tego z powodów wizerunkowych, ponieważ tego rodzaju oferty kojarzą się z „żerowaniem” na starszych i ubogich. Ponadto usługi są ryzykowne. Bank nie wie, kiedy przejmie nieruchomość i jaka będzie wtedy jej wartość, zaś sama sprzedaż nieruchomości po jej przejęciu również może okazać się wyzwaniem.

Ten rynek przejęły fundusze hipoteczne i to one kuszą seniorów dodatkowymi pieniędzmi - od czasu do czasu reklam jest tak dużo, że niektórzy emeryci mogą w końcu ulec informacjom, że wreszcie nie będą musieli martwić się, czy im wystarczy do pierwszego.

• Liczby mówią same za siebie. Ponad 150 mln zł są warte nieruchomości, należące do funduszy hipotecznych, które podpisały umowy renty dożywotniej z ich dotychczasowymi właścicielami - wynika z danych Związku Przedsiębiorstw Finansowych.
• Zrzeszone w ZPF fundusze wypłaciły klientom w 2023 r. renty w łącznej kwocie 4,77 mln zł.

„Odwrócona hipoteka to nazwa usługi polegającej na tym, że instytucja finansowa wypłaca klientowi dożywotnią rentę w zamian za przeniesienie na nią prawa własności nieruchomości. Jednocześnie klient otrzymuje notarialnie gwarancję dożywotniego zamieszkania we wskazanym lokalu” - tłumaczy ZPF.

Według Money.pl, klientami funduszy są osoby w wieku 75-80 lat. Uśredniony wiek seniora korzystającego z odwróconej hipoteki w 2023 r. wyniósł 76,6 lat. W 2023 roku seniorzy otrzymywali przeciętnie ok. 1000 zł miesięcznie w ramach renty dożywotniej.

Więcej można dostać za piękne mieszkanie w prestiżowej lokalizacji, jednak większość starszych osób żyje skromnie, a ci bogatsi raczej w takie umowy nie wchodzą. Świadczenie jest co roku waloryzowane (o wskaźnik inflacji konsumenckiej). Jego wysokość zależy od kilku czynników, m.in. wieku, płci i wartości mieszkania.

Renta dożywotnia to pieniądze dla osób, które są właścicielami nieruchomości. Zakłada przeniesienie jej praw własności na podmiot, który w zamian do końca życia wypłaca seniorowi comiesięczną rentę. Uwaga: to nie to samo, co odwrócona hipoteka. Owszem, produkty wydają się podobne, bo jeden i drugi to comiesięczne świadczenie w zamian za prawo do mieszkania. Jednak w przypadku renty dożywotniej, fundusz hipoteczny przejmuje nieruchomość od razu. Natomiast bank oferujący tzw. odwrócony kredyt hipoteczny robi to dopiero po śmierci klienta i to w sytuacji, gdy mieszkania nie będzie chciała odzyskać rodzina. Zapewnia wypłaty do końca życia, a w przypadku odwróconej hipoteki wypłaty są realizowane jedynie przez określony czas.

Przed rentą dożywotnią ostrzega KNF uznając ją za produkt wysokiego ryzyka. Fundusze hipoteczne nie są objęte nadzorem Komisji i tym samym państwowymi gwarancjami. Nie mamy tutaj do czynienia z bankiem lub inną instytucja finansową, ale z przedsiębiorcą. Może się więc zdarzyć, że prywatny fundusz przejmie za bezcen nieruchomość, a w razie jego kłopotów problem może mieć też senior. Renta nie gwarantuje ani bezpieczeństwa, ani często nawet świadczenia w wysokości adekwatnej do posiadanego majątku.

I tak np., jeśli emeryt podpisze umowę z funduszem, dotyczącą mieszkania wartego 300 tys. zł i przeżyje na takiej rencie (1000 zł) np. 15 lat, otrzyma 180 tys. zł. Tyle dostanie senior, a fundusz zarobi aż 120 tys. zł, a może i więcej, przecież mieszkania bardziej drożeją niż tanieją. To nasze wyliczenia, w sieci są symulacje, że fundusze przejmowały warte 300 tys. zł mieszkania, a wypłacały seniorom po 80 tys. zł. Nie każdy może żyć na tej rencie 15 lat, jak my założyliśmy.

Oczywiście, spadkobiercy, np. dzieci, nie mogą spłacić pieniędzy, które emeryt pobrał z funduszu, bo to fundusz jest właścicielem nieruchomości. Media donoszą o źle skonstruowanych umowach, niewłaściwym oszacowaniu wartości nieruchomości i wysokości świadczeń, ale przede wszystkim o zapisach, które wprost pozbawiają seniora dachu nad głową nie zapewniając mu należytej opieki, o rencie dożywotniej nie wspominając.

Ministerstwo Sprawiedliwości chce zabezpieczyć interes seniorów, którzy oddają prawo do domu lub mieszkania za comiesięczne świadczenie - dowiedział się Money.pl. Rynek renty dożywotniej rozwija się od ponad 17 lat i wciąż nie doczekał się regulacji.