Grudziądzkie spichlerze będą Pomnikiem Historii. Nareszcie!

Powielana wielokroć wiedza o spichrzach grudziądzkich jest oparta na artykule Zbigniewa Radackiego z 1959 r. Wówczas dominująca była metoda datacji w oparciu o układ wiązania cegieł. Ta metoda jest już przestarzała. Tracą na tym niewątpliwie spichrze grudziądzkie. Napisałem artykuł  o spichrzach do Rocznika Grudziądzkiego, T.17: 2007,s.53-75. Jest on jednak przemilaczany.

Bardzo ciekawe!

1. Są typu kalenicowego, klasyfikują się do kategorii spichrzy klasztornych.
Prawo zabraniało w miastach zabudowywać mury obronne. Inaczej było na terenach zamków. Identycznie, zamiast murów postawiono spichrze w zamkach miejskich w Pokrzywnie i Rogóźnie. Dla Jana Długosza i Kacpra Henenbergera Pokrzywno było miastem. Tamtejszy zamek jest typu miejskiego.
2. Są położone na terenie należącym do zamku od XIII do XVIII w. Teren ten nazywano też miejskim przedzamczem.
3. Był to teren dzierżawiony przez setki lat przez mieszczan od zakonu krzyżackiego a następnie od starostów.
4. Na tym terenie była też rezydencja kanoników chełmińskich, zwana w XVI w. zamkiem konwentu.
5. Jak wynika z dokumentu miejskiego z 1365 r. spichrze zbudowali Krzyżacy dla siebie a następnie odstąpili mieszczanom.
6. Np. spichrze 9-11 reprezentują ten sam typ monumentalny, co spichrze dla zamku w Malborku, zbudowane w Kałdowie.

7. Nie wszystkie obiekty w tym kompleksie to spichrze, nr 49 to baszta ustępowa, zwana gdaniskiem. Z pięciu zachowanych na terenie d. państwa krzyżackiego, tylko grudziądzkie pełni swoją pierwotną funkcję ubikacji. W Toruniu, Kwidzynie i Malborku sa wyłącznie obiektami muzealnymi.

8. Jednolity od strony Wisły obiekt o długości 100, z dwiema pierwotnie basztami po bokach o podstawach 15 m x 15 m i 15 m x 17 m to krzyżacka stajnia dla 50 koni pocztowych. Część środkowa ma ok 7 m szerokości i symetrycznie umieszczone stajenne frota (6 wrót). Nadal widoczne. Zapewne w nazywanym obecnie spichrzu 35 można zobaczyć na najniższym poziomie dawane żłoby z kamieniami wypolerowanymi przez końskie szyje.

Ja z kolei z niecierpliwością czekam na gruntowny remont zaniedbanych spichlerzy, uregulowanie ich sytuacji prawnej, i co najważniejsze - odpowiednie zagospodarowanie. Czy i kiedy to nastąpi - trudno to przewidzieć. Dla mnie, jako dla mieszkańca Grudziądza, wstydem jest pokazać z bliska spichrze obdrapane, uszkodzone, często z wywieszoną bielizną. Do tego dochodzi kwestia iluminacji, a w zasadzie jej braku. Niegdyś pięknie prezentowały się nocą, teraz niestety nie prezentują się w ogóle. Cały kompleks spichrzy powinien być prawdziwą (tj, zadbaną i należycie wyeksponowaną) wizytówką miasta - łącznie z terenami przyległymi, tj. zagospodarowanymi Błoniami Nadwiślańskimi oraz ul. Spichrzową, która obecnie niestety wygląda jak nowojorski Bronx.

Teraz powinna zapewne  nastąpić promocja rzetelnej i obiektywnej wiedzy o tym kompleksie, od datacji począwszy. Na razie jest , jak z Zamkiem Wysokim. Wieża Klimek z fundamentami ok. 2- 3 m powyżej oficjalnego poziomu dziedzińca średniowiecznego . Podawany poziom dziedzińca to 59-60 m n.p.m. a fundament Klimka dochodzi do głębokości ok. 62-63 m n.p.m. Wg informacji podanej we wnętrzu wieży widokowej Klimek, po przeliczeniu na wysokość nad poziomem morza, Zamek Wysoki zbudowano na wzniesieniu o wysokości ok. 80 m n.p.m., czyli w przybliżeniu na poziomie obecnego tarasu widokowego. Wg mapy geodezyjnej przy studni zamkowej jest wysokość ok. 64-65 m n.p.m.

Turysta widzi tam np. ściany o grubości ok. 0,7 m z parapetami okiennymi, ceglaną, oryginalną posadzką na poziomie 0, czyli 59-60 m n.p.m. a z treści tablicy informacyjnej wynika, że tam były ściany o grubości ok.  3 --4 m.

Z rzetelną wiedzą naukową można startować na Listę UNESCO. Jest tylko jedno ale. Czy osoby odpowiedzialne z urzędu za badania i promocję historii Grudziądza, pobierające pensję są tym zainteresowane?