Mamy duże szanse obronić się przed wystąpieniem udaru mózgu! Pomoże nam w tym profilaktyka

Gościem wtorkowego spotkania (23 czerwca) był Sebastian Szyper - fizjoterapeuta, prezes Stowarzyszenia „Udarowcy - Liczy się wsparcie” i kierownik Zakładu Rehabilitacji Kujawsko-Pomorskie Centrum Pulmonologii w Bydgoszczy. Sebastian Szyper tematyką udarów, zarówno w obszarze związanym z profilaktyką, jak i w obszarze fizjoterapii i rehabilitacji poudarowej, zajmuje się ponad 10 lat.

Udar - choroba cywilizacyjna

Prelegent przedstawił kilka aspektów związanych z zagadnieniem udarów, jako choroby cywilizacyjnej, a także rolą profilaktyki i rozpoznawania objawów. Jak zaznaczył, udar to poważny problem, bo jest pierwszą przyczyną trwałej niepełnosprawności w naszym społeczeństwie i trzecią przyczyną śmiertelności w Polsce.
- Niestety, jest coraz więcej doniesień o zależności, która mówi, że po 50. roku życia - co każdą dekadę - mamy podwojenie częstości występowania tej choroby, czyli co 10 lat pod waja się liczba zachorowań. Po 65. roku życia to aż 5 procent naszej populacji - przekazał Sebastian Szyper.
Mózg człowieka waży średnio od 1200 do 1400 gramów. Pomimo, że stanowi zaledwie 2 procent masy ciała, to potrzebuje bardzo dużo tlenu (20 proc. przechodzącego przez organizm tlenu).

Jak dochodzi do udaru?
- Coś co odżywia tkankę mózgową, to właśnie tlen i substancje odżywcze, które płyną naczyniami krwionośnymi i docierają do wszystkich jego tkanek i komórek - mówił Sebastian Szyper. - W momencie, kiedy dochodzi do utraty odpowiedniego ukrwienia i utlenowania tkanek mózgowych, mówimy o udarze mózgowym. Nie możemy tego mylić z porażeniem słonecznym, bo to jest zupełnie coś innego. Udar mózgu zawsze należy kojarzyć z czymś, co ma podłoże naczyniowe, które jest zlokalizowane w obrębie mózgowia. Konsekwencją niedostatecznego zaopatrzenia w substancje są jakieś powikłania w postaci podstawowych pierwotnych objawów. Jeżeli te objawy utrzymują się dłużej niż 24 godziny, to mówimy o dokonanym udarze mózgowym.

Możliwy w każdym wieku

Wyróżniamy dwa typy udarów: krwotoczny i niedokrwienny. Do udaru krwotocznego (tzw. wylew) dochodzi w momencie pęknięcia naczynia krwionośnego i wyciekania krwi poza naczynie. Stanowi on tylko 15 procent wszystkich udarów. Natomiast większość (85 procent) stanowią udary niedokrwienne (potocznie nazywane zawałami mózgu). W tym przypadku dochodzi do niedrożności naczynia krwionośnego, co skutkuje zaburzeniami przepływu krwi. Przyczyn może być dużo, np.: zakrzep, zator, zmiany miażdżycowe.
- Choć zdecydowana większość chorych to osoby starsze, należy pamiętać, że udar może zdarzyć się w każdym wieku - zaznacza Sebastian Szyper. - Ważne jest, żebyśmy nie bawili się w domowych felczerów i szukać rozwiązania np. w postaci tabletki na ból głowy, tylko starali się - najszybciej jak to możliwe - wezwać karetkę pogotowia i mówić do dyspozytorki, że mamy poważne podejrzenia, że jest to udar mózgu. Wtedy uruchamia się interwencja najszybsza z możliwych, bo udar mózgu jest chorobą, która bezpośrednio zagraża życiu.

Jak rozpoznać udar?

Są cztery podstawowe objawy udaru: usta wykrzywione, dłoń opadnięta (najczęściej niedowład kończyny górnej, ale też słaba kończyna dolna), artykulacja utrudniona (zaburzone mówienie), rozmazane widzenie. - Objawy nie muszą wystąpić wszystkie, czasami jest tak, że występuje jeden, dwa, po czym ustępują. To jest sytuacja, której nie wolno lekceważyć, trzeba to jak najbardziej zgłosić - zaznacza Szyper.

W przypadku udaru liczy się czas. Diagnostyka i terapia powinny być przeprowadzone jak najszybciej - najlepiej w ciągu 3,5 godzin od zauważenia pierwszych objawów.

Obrona przed udarem

Czynniki ryzyka, które mogą spowodować wystąpienie udaru mózgu dzielimy na niemodyfikowalne (niezależne od nas), np. wiek, płeć (najczęściej męska), czynniki genetyczne i modyfikowalne (zależne od nas), np. nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, migotanie przedsionków, cukrzyca, otyłość, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, niska aktywność fizyczna. - 90 proc. spośród wszystkich czynników ryzyka, to czynniki modyfikowalne, na które mamy realny wpływ w ramach wczesnej profilaktyki, kiedy jeszcze nie ma-my objawów żadnej choroby. Bądź też profilaktyki pierwotnej, kiedy mamy pierwsze symptomy chorób, które należą do grupy ryzyka udarów w postaci cukrzycy, podwyższonej masy ciała, poziomu cholesterolu - mówił Sebastian Szyper. - Wtedy należy wdrożyć pewną profilaktykę, czyli wyeliminować te czynniki poprzez skuteczne leczenie. Skutecznie możemy leczyć np. nadciśnienie tętnicze, które jest jednym z najgroźniejszych czynników ryzyka.