Medal z wybitym uśmiechem - komentuje Adam Willma

Jeden z nich otrzymał profesor fizyki, który Kongres organizował, a drugi – kanclerz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Wydarzenie jak wydarzenie. Podobnych, jako dziennikarze, obsługujemy co najmniej kilka w tygodniu. A jednak warto na chwilę się przy nim zatrzymać. Historia medali w Europie sięga XV wieku. Wówczas to wybijano złote krążki z dwóch powodów – jako lokatę kapitału albo jako upamiętnienie. Bo portret wybity w brązie zwiększał prawdopodobieństwa zachowania wizerunku w zawierusze dziejów. Taka "przesyłką" dla potomnych był m.in. medal wybity po śmierci Michała Anioła.

Lata mijały, taniały kruszce i medale zaczęto bić masowo, jako kolekcjonerski gadżet. Nic dziwnego, że zaczęły tracić ten walor unikalności. Co ciekawe, w PRL sztuka medalierska na moment znowu ożyła, a wizerunki tłoczone na medalach bywały małymi dziełami sztuki. Ówczesne władze z lubością szafowały tymi brzęczącymi ozdobami, które dawały możliwość wyróżniania i nagradzania w sposób niemal beznakładowy.

Jakie znacznie mają medale dziś? Przypadł mi kiedyś w udziale obowiązek zatroszczenia się o spuściznę zacnej i zasłużonej osoby. I pamiętam ten moment, kiedy wysypały się z któregoś z pudełek pamiątkowe medale. Złocone, srebrzone, patynowane. Niektóre ciekawe pod względem artystycznym, inne wtórne i kiczowate. Pudełko upchnięte było w pawlaczu, za starymi garnkami, obok innych gratów, które nie wiadomo po co trzymać, ale wyrzucić szkoda.

Mijają epoki, cywilizacja wykręca piruety, ale urzędnicze obyczaje pozostają trwalsze niż spiż. Co jest przyczyną tego fenomenu? Czy aby nie to, że uroczyste wręczenie podtrzymuje urzędowy spektakl, który w równym stopniu eksponuje nagrodzonego z nagradzającym?

Kongres Kopernikański był ogromnym przedsięwzięciem, przy którym jak mrówki uwijały się dziesiątki niewymienionych nigdzie z nazwiska organizatorów. Zamiast złożyć tym ludziom podziękowanie na przykład osobnym specjalnym koncertem (koszt zbliżony do wytłoczenia medalu), zamiast cieszyć się wspólnym działaniem, władza wybiera spektakl, który nieznośnie trąci naftaliną. O ironio, reszta krążków trafiła według dziwnego klucza, do spółdzielni mieszkaniowych, szpital, przedszkoli, a nawet do kardynała.

Jest w tej celebrze coś symbolicznego, ponury odgłos dawnych czasów. Życie pisze coraz to bardziej zaskakujące scenariusze, ale dygnitarze wciąż odgrywają spektakle z pożółkłych manuskryptów.