Spis treści
Czy ludzie mogą zachorować? Dlaczego nasze zwierzęta nie są szczepione przeciwko pryszczycy? Po czym rozpoznać pryszczycę? Co się stanie, gdy choroba pojawi się w moim gospodarstwie? Pytania mnożą się przez sześć ognisk pryszczycy, stwierdzonych na Słowacji i cztery na Węgrzech.
Główny Inspektorat Weterynarii informuje, że podjęto szereg działań aby zminimalizować ryzyko rozprzestrzeniania tej choroby, m. in. zakaz przemieszczania zwierząt i produktów pochodzących od zwierząt z obszarów występowania pryszczycy, wprowadzono kontrole na granicach Polski, wzmożono nadzór nad obrotem zwierząt pochodzących z krajów, w których stwierdzono ogniska pryszczycy.
- Na trenie naszego województwa wzmożono nadzór nad podmiotami zajmującymi się obrotem zwierząt i podmiotami transportującymi zwierzęta - uzupełnia Wojciech Młynarek, Kujawsko-Pomorski Lekarz Weterynarii w Bydgoszczy.
Na pryszczycę choruje bydło, świnie, owce, kozy. Ludzie rzadko się zarażają
Niepokoją się zwłaszcza hodowcy bydła, bo w tej grupie zwierząt przebieg choroby jest gwałtowny, zakażenie szerzy się błyskawicznie - w ciągu 24 - 48 godzin w gospodarstwie mogą zachorować wszystkie zwierzęta. Padnięcia dotyczą przede wszystkich zwierząt młodych.
Pryszczyca zagraża też świniom, owcom i kozom. U świń choroba rozprzestrzenia się równie gwałtownie, jak u bydła. Mają trudności ze wstawaniem, przede wszystkim umierają prosięta ssące, a świnie stojące bardzo ostrożnie opierają się na racicach.
W stadach owiec i kóz choroba rozprzestrzenia się wolniej i przebiega łagodniej, bez wyraźnie zaznaczonych objawów ogólnych i klinicznych. Podejrzeniem pryszczycy jest nagłe wystąpienie kulawizn u znacznego odsetka zwierząt oraz wysoki wskaźnik jagniąt padłych w okresie wykotów.
- Ludzie są wrażliwi na zakażenie, jednakże pryszczyca u ludzi nie jest śmiertelna i zwykle przebiega łagodnie - podkreśla Kujawsko-Pomorski Lekarz Weterynarii. - Ludzie zarażają się w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym zwierzęciem, jak również spożywając mięso, mleko i niepasteryzowane przetwory mleczne pochodzące od zakażonego zwierzęcia. Zachorowania na pryszczycę u ludzi są sporadyczne. Nawet podczas wybuchu pryszczycy w Wielkiej Brytanii w 2001 r., kiedy odnotowano ponad 2000 ognisk u zwierząt gospodarskich, nie zgłoszono żadnych przypadków zachorowań u ludzi.
Jak chronić zwierzęta przed pryszczycą?
Kraj, w którym wystąpi pryszczyca, narażony jest na bardzo duże straty ekonomiczne w przemyśle mięsnym oraz hodowli.
- Straty te powodowane są upadkami zwierząt, kosztami likwidacji ognisk choroby oraz wypłacanych odszkodowań, a także wstrzymaniem obrotu i eksportu zwierząt z gatunków wrażliwych, mięsa tych zwierząt oraz produktów pozyskiwanych od tych zwierząt - wyjaśnia GIW.
W celu ochrony stada przed pryszczycą należy:
wystrzegać się zakupu zwierząt pochodzących z niewiadomego źródła, bez świadectwa zdrowia (jeśli dotyczy) potwierdzającego ich pochodzenie i status zdrowotny,
zapewnić okresowe wizyty lekarza weterynarii w gospodarstwie,
w przypadku zauważenia objawów nasuwających podejrzenie choroby zakaźnej, niezwłocznie zgłosić to powiatowemu lekarzowi weterynarii bezpośrednio lub lekarzowi weterynarii opiekującemu się gospodarstwem albo wójtowi gminy (burmistrzowi, prezydentowi miasta),
unikać kontaktów między zwierzętami z różnych stad, np. na pastwisku, przez ogrodzenie,
unikać z korzystania ze wspólnych narzędzi, sprzętu, pojazdów, personelu z innymi gospodarstwami,
stosować odzież i obuwie ochronne do obsługi zwierząt, a także dezynfekcję obuwia przed wejściem do budynku ze zwierzętami.
Dlaczego zwierzęta nie są szczepione przeciwko pryszczycy?
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przestrzega przed kupowaniem testów i szczepionek przeciwko pryszczycy.
- Tego typu oferty, pojawiające się w internecie lub w bezpośrednich kontaktach, należy natychmiast zgłaszać policji i powiatowym lekarzom weterynarii. Szczepionki stosowane przy zwalczaniu pryszczycy mogą być wykorzystywane wyłącznie wg obowiązujących regulacji prawnych UE i instrukcji służb weterynaryjnych - podkreśla resort.
- Wiemy, że szczepionki przeciw pryszczycy są stosowane na Słowacji. Czemu nie dostają ich nasze zwierzęta? - pytają hodowcy.
- W Słowacji i na Węgrzech wdrożono wyłącznie szczepienia interwencyjne, które nie mają charakteru szczepień profilaktycznych. Szczepienia te są stosowane tylko w ogniskach choroby i w gospodarstwach kontaktowych przed uśmierceniem zwierząt, w celu zatrzymania zakażenia w stadzie - odpowiada resort. - Produkcja szczepionki i możliwość zastosowania w ogniskach pryszczycy na Słowacji i Węgrzech była poprzedzona badaniami sekwencjonowania wirusa, w celu oceny czy szczepionka będzie wykazywać skuteczność na konkretny serotyp wirusa występującego w tych krajach.
Co się stanie, gdy w gospodarstwie pojawi się pryszczyca?
Choroba podlega w Polsce obowiązkowi zwalczania. Odbywa się to przez zabicie i zutylizowanie zwierząt. Hodowcy przysługuje za to odszkodowanie z budżetu państwa.
W przypadku stwierdzenia ogniska choroby inspekcja weterynaryjna wdroży m.in. następujące działania:
wokół ogniska choroby zostanie wyznaczony zostanie obszar zapowietrzony (o promieniu 3 km od ogniska) oraz zagrożony (o promieniu 10 km od ogniska), na którym wprowadzane są środki zwalczania i kontroli choroby, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenieniu się jej,
jeżeli zajdzie taka konieczność, zostanie wyznaczony również obszar buforowy wokół obaru zagrożonego,
w obszarach będą prowadzone wizytacje w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta wrażliwe wraz z badaniem klinicznym i ewentualnym pobraniem próbek do badań laboratoryjnych,
w ognisku przeprowadzane będzie dochodzenie epizootyczne, które ma ustalić drogę wniknięcia zakażenia wirusa do gospodarstwa i możliwość jego ewentualnego dalszego rozprzestrzenienia z gospodarstwa (gospodarstwa kontaktowe),
jednocześnie wszystkie zwierzęta wrażliwe będące w ognisku zostaną zabite pod nadzorem organów inspekcji weterynaryjnej, a ich zwłoki bezpiecznie unieszkodliwione,
jeżeli zajdzie taka konieczność, organ inspekcji weterynaryjnej może nakazać uśmiercanie prewencyjne zwierząt wrażliwych w określonej odległości od ogniska choroby lub gospodarstwie kontaktowym, w celu przerwania łańcucha zakażenia, np. szerzenia zakażenia z wiatrem.
Wirus pryszczycy wydalany jest przez zakażone zwierzę na ok. 4 dni przed wystąpieniem u niego objawów chorobowych. Zakażone i chore na pryszczycę zwierzęta wydalają wirus z powietrzem, wydzielinami oraz wydalinami. Największa koncentracja wirusa znajduje się w płynie surowiczym i nabłonku pojawiających się pęcherzy. Przeżuwacze mogą być nosicielami wirusa nawet do trzech lat.
