Sądny dzień w Golubiu - komentuje Adam Willma

Dobrych kilka lat nie byłem w Golubiu, a tak się złożyło, że ostatnio miałem sposobność. Więc zawiozłem zagranicznego gości na ryneczek, aby mu pokazać urokliwe miasteczko z pięknym zamkiem. Problem w tym, że miasteczko zgubiło gdzieś swój urok, a odwiedzających straszą na przemian witryny zabite dechami i grupy pijaczków snujące się po głównym placu.

Pochopne byłoby jednak rzucanie oskarżeń w kierunku gospodarzy miasta. Golub-Dobrzyń to jedno z tych miast, które szczególnie boleśnie dotknie katastrofa demograficzna. Ironia losu: piękna architektura, cenne zabytki, urocza przyroda wokół, a więc wydawałoby się - idealne miejsce do życia stopniowo przesuwa się na margines. Może jego problemy nie są jeszcze tak gigantyczne jak w przypadku powiatu lipnowskiego, ale widać je gołym okiem.

Liczby są rzeczywiście przerażające. W naszym województwie 28 proc. młodych mężczyzn nie ma szansy na znalezienie partnerki (a są województwa w znacznie gorszym położeniu). Szansy na osiągniecie zastępowalności, w sprawie której od dziesiątków lat bębnią na alarm socjologowie, już zwyczajnie nie ma. Musimy więc przyzwyczaić się, że świat, do którego byliśmy przyzwyczajeni będzie zanikał na naszych oczach.

Młodzi ze wsi i małych miasteczek osiedlają się w wielkich aglomeracjach. Te puchną i odreagowują wzrastającą przestępczością. Liczba kradzieży włamań w największych ośrodkach wzrosła ostatnio znacząco. Pojawiły się już nawet spekulacje, że winę za to ponoszą ukraińscy uchodźcy. Tyle, że w Przemyślu i w Rzeszowie, gdzie jest ich spory odsetek, nie odnotowuje się tego zjawiska. Może więc spojrzeć na sprawę inaczej? Może dołączyliśmy do społeczeństw zachodu i zaczynamy mierzyć się z problemami tych społeczeństw?

W tym statystycznym czarnowidztwie jedno wydaje się pouczające – odsetek przestępczości na „ścianie wschodniej” mocno odstaje od tego z centralnej i zachodniej Polski. W Polsce wschodniej żyje się najdłużej. Co więcej, najnowsze dane z Podlasia, które jeszcze trzy dekady temu uchodziło za symbol zacofania, lokują je wśród najzamożniejszych województw. Również wyniki egzaminów ósmoklasistów czynią ze „ścianę wschodniej” wśród liderów. Czyżby najbardziej tradycyjonalistyczne polskie regiony zagrały na nosie liderom progresu? A jeśli tak, to czym w zasadzie jest ów progres?