Stan budowli piętrzących w Polsce nie jest zadowalający. Ekstremalne zjawiska pogodowe mogą być dla nich groźne

Tak wynika z najnowszego raportu Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytuty Badawczego i działającego w jego strukturach Centrum Technicznej Kontroli Zapór (CTKZ).

„Dalszy brak zdecydowanych działań w kierunku poprawy stanu budowli piętrzących może prowadzić do pogorszenia w zrównoważonym funkcjonowaniu i szybkim rozwoju społeczno-gospodarczym naszego kraju, zwłaszcza poprzez zwiększenie zagrożeń powodziowych i w dostępie do wody” – czytamy w raporcie.

Budowle piętrzące, takie jak zapory i jazy, wały przeciwpowodziowe, obwałowania kanałów, pełnią bardzo istotną rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym. W zależności od swoich funkcji są kluczowe w ochronie przeciwpowodziowej, w dostarczaniu zapasów elektrycznej mocy dyspozycyjnej z hydroelektrowni, stabilizacji przeciążeń sieci, wytwarzaniu zielonej energii, a zwłaszcza w zaopatrzeniu w wodę rolnictwa, przemysłu i ludności.

W tym ostatnim aspekcie dostępność wody w bardzo dużych ilościach jest niezbędna w rozwijanych intensywnie segmentach produkcji energii, do chłodzenia elektrowni atomowych, produkcji biomasy na cele energetyczne oraz do produkcji wodoru.
Wraz z rozwojem gospodarczym i technologicznym niezbędna jest budowa nowych obiektów. Tym bardziej, że wiele budowli ma ponad 50 lat.

Zły stan techniczny takiej budowli może spowodować ograniczenie jej funkcjonalności lub nawet doprowadzić do wyłączenia z użytkowania.

Problem ogólnego pogorszenia stanu technicznego jest najbardziej widoczny w przypadku zapór, zwłaszcza ziemnych, które w znacznej liczbie, nakazami Wojewódzkich Inspektoratów Nadzoru Budowlanego, mają nakaz trzymania niższego piętrzenia wody. Co istotne, dotyczy to nie tylko pojedynczych obiektów, ale już całych grup zapór ważnych dla danego regionu.

W przypadku ekstremalnych zjawisk pogodowych, znacząco zwiększa to ryzyko wystąpienia powodzi, a nawet katastrofy zapory albo przeciwnie – niskich przepływów w rzekach i braku w zaopatrzenie w wodę.

Według raportu na terenie administrowanym przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej (RZGW) w Bydgoszczy (zlewnia Noteci) funkcjonują trzy Zespoły Budowli Hydrotechnicznych (ZBH) o pierwszej i drugiej (czyli najwyższych) klasach, na które składa się co najmniej jedna zapora czołowa i towarzyszące im budowle hydrotechniczne, np. elektrownia. 67 proc. z tych obiektów jest w stanie dostatecznym i 33 proc. w dobrym. Owe 67 proc. zapór nie zagraża bezpieczeństwu, ale w stosunku do 33 proc. są uwagi.

Na terenie RZGW w Gdańsku, który administruje dużą częścią województwa kujawsko-pomorskiego (w zlewni Wisły) znajduje się 12 budowli i tak jak w przypadku Bydgoszczy 67 proc. z tych obiektów jest w stanie dostatecznym i 33 proc. w dobrym. 8 proc. zagraża bezpieczeństwu.

RZGW w Warszawie podlega wschodnia cześć naszego regionu z zaporą włocławską na Wiśle na czele. Na całym terenie RZGW Warszawa znajduje się 12 budowli, z których 25 proc. nie zagraża bezpieczeństwu, ale są do nich uwagi.