Szanujmy okruszki z wigilijnego stołu

- Ile dań powinno być na wigilijnym stole?
- W dawnych chatach wiejskich, w zależności od zamożności, potraw było od siedmiu do trzynastu. Mogło być ich też dwanaście, tyle, ilu było apostołów. Nieparzysta liczba, jako otwarta, dawała wiarę, że w następnym roku potraw będzie więcej.

- Jakie są typowe wigilijne wróżby na Kujawach?
- Długie spanie oznaczało lenistwo przez cały następny rok. Ważne było więc wczesne wstawanie, nie należało się kłócić w tym dniu i wszystko sprawnie wykonywać. Wróżby dotyczyły też pogody. Dużo gwiazd i chmur na niebie wróżyło urodzajny rok, a mglisty dzień zapowiadał, iż rok będzie mleczny. Po wieczerzy panny wychodziły na dwór i nadsłuchiwały, z której strony szczekają psy. Oz-naczało to, że właśnie z tamtej przybędzie ukochany.

- Co symbolizuje opłatek?
- Zwyczaj łamania się opłatkiem sięga czasów pierwszych chrześcijan. Miał zapewnić dostatek, a przede wszystkim obfitość chleba. Okruchy z wigilijnego stołu wrzucano do studni, by oczyścić wodę i zapewnić ludziom oraz trzodzie zdrowie.

- Czego nie może zabraknąć na wigilijnym stole?
- Muszą być grzyby, kluski z makiem, kapusta z grochem lub fasolą, zupa z suszu owocowego lub na kwasie buraczanym, śledzie i smażone ryby. Bardzo późno na kujawskim stole wigilijnym pojawiły się ziemniaki, gdyż od niedawna są tu uprawiane i nie było ich w wielowiekowej tradycji.

- Miejsce dla samotnego wędrowca to piękny zwyczaj...
- Wolne miejsce przy wigilijnym stole było od zawsze. Wiąże się to ze zwyczajami zaduszkowymi, które kiedyś w tym dniu były obchodzone. Czyniono gesty ręką nad ławą, aby nie usiąść na duszyczce naszych przodków, odwiedzającej nas w Wigilię, będącą czasem pojednania żywych i umarłych. Dziś pozostawiamy przy stole wolne miejsce dla kogoś samotnego.

Rozmawiała: RENATA KUDEŁ