Te badania profilaktyczne zrobimy za darmo w Kujawsko-Pomorskiem. Warto też skorzystać z darmowej diety

Mój tata zmarł na raka jelita grubego. Boję się, że jestem w grupie ryzyka. Czy w regionie można skorzystać z programu profilaktyki raka jelita grubego?
Od 1 grudnia 2022 roku w siedmiu placówkach medycznych w regionie można skorzystać z bezpłatnej kolonoskopii w ramach programu badań przesiewowych raka jelita grubego. Spośród wszystkich nowotworów, na jakie chorują Polacy, rak jelita grubego zajmuje drugie miejsce. Większa zachorowalność i liczba zgonów jest tylko na raka płuc. Rak jelita grubego częściej dopada kobiety. Dlatego też tak ważne jest, by jak najszybciej wychwycić ewentualne zmiany i wyprzedzić chorobę. Temu właśnie służy program profilaktyki raka jelita grubego. Dzięki niemu mieszkańcy Kujawsko-Pomorskiego mogą skorzystać z bezpłatnej kolonoskopii. Nie jest wymagane skierowanie. Z programu mogą skorzystać osoby w wieku: 50-65 lat oraz 40-49 lat posiadające krewnego pierwszego stopnia (rodzice, dzieci), u którego rozpoznano raka jelita grubego.
Bezpłatną kolonoskopię można wykonać w:

• Bydgoszczy: Centrum Onkologii, ul. Romanowska 2, tel. 52 374 31 10, Centrum Medycznym Ikar, ul. Fromborska 18, tel. 735 976 914, Endomed- Ikar, ul. Fromborska 18, tel. 52 322 66 66, 52 506 55 33, SP WZOZ MSWiA, ul. Markwarta 4-6, tel. 52 309 82 22,
• Toruniu: Lecznice Citomed, ul. M. Skłodowskiej-Curie 73, tel. 56 658 44 44,
• Grudziądzu: Centrum Zdrowia Na Skarpie, ul. Konstytucji 3 Maja 3, tel. 661 014 444,
• Włocławku: Centrum Onkologii, ul. Królewiecka 2 A, tel. 54 230 13 46.

Przed wykonaniem kolonoskopii ważne jest odpowiednie przygotowanie pacjenta. Dlatego konieczny jest wcześniejszy kontakt z wybraną placówką w celu uzyskania informacji w tej sprawie.

Mam 67 lat. Czy mogę skorzystać z programu Profilaktyka 40 PLUS?
Jak najbardziej. Ten program jest realizowany od 1 lipca 2021 roku. Został przedłużony do końca 2023 roku. Jego celem jest diagnostyka profilaktyczna pacjentów od 40. roku życia. Jest mylne przekonanie, że program obejmuje tylko czterdziestolatków. To nieprawda. Mogą się do niego zgłosić wszyscy, którzy w roku przeprowadzenia badania ukończą lub ukończyli 40 lat (liczy się rok urodzenia), a więc także sześćdziesięcio- czy siedemdziesięciolatkowie.

Jak się zgłosić do programu Profilaktyka 40 PLUS?
Należy uzupełnić ankietę na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) lub zgłosić się przez infolinię 22 735 39 53 bądź w przychodni POZ uczestniczącej w programie. W ramach 40 PLUS nie jest wymagane skierowanie od lekarza. Badania można zrealizować na podstawie e-skierowania wystawionego przez system. A dzielą się one na trzy grupy: na badania dla kobiet, dla mężczyzn i na pakiet wspólny. W przypadku panów w pakiecie jest badanie PSA w kierunku raka prostaty. To bardzo groźny męski nowotwór. To, jaki ich zakres badań będzie dla nas dostępny, zależy od odpowiedzi, jakich udzielimy w ankiecie. W regionie możemy zgłosić się do ponad 100 placówek realizujących 40 PLUS.

Mam 55 lat. Co prawda nie było u mnie w rodzinie raka piersi, ale wolę dmuchać na zimne. Wiem, że NFZ jakiś czas temu bezpłatnie robił mammografię. Czy nadal można się zapisać na to badanie za darmo?
Cały czas NFZ realizuje program profilaktyki raka piersi, bo jest on ciągle jednym z czołowych zabójców kobiet w Polsce. Początkowo nie daje żadnych objawów, ale wcześnie wykryty jest uleczalny. Program skierowany jest do kobiet od 50 do 69 lat, które w ciągu ostatnich 24 miesięcy nie wykonywały mammografii lub otrzymały, w ramach tego programu w ubiegłym roku, pisemne wskazania do ponownej mammografii. W naszym regionie można ją zrobić w 13 pracowniach stacjonarnych i 4 mammobusach, które docierają do najmniejszych miejscowości Pomorza i Kujaw.

Jakie programy profilaktyczne są jeszcze w regionie?
NFZ finansuje też program profilaktyki raka szyjki macicy skierowany do kobiet od 25 do 59 lat, które w ostatnich trzech latach nie miały wykonywanego badania cytologicznego. A może je wykonać każda poradnia położniczo-ginekologiczna, która ma podpisaną umowę z NFZ oraz wybrane poradnie POZ, które podpisały umowę także na świadczenia położnej POZ. W Kujawsko-Pomorskiem mamy około 200 takich placówek. Z kolei osobom szczególnie narażonym na choroby układu krążenia dedykujemy Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (CHUK). Tym od 35. do 65. roku życia, które w ciągu ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń w ramach tej profilaktyki. Co ważne, program CHUK mają obowiązek realizować wszystkie poradnie POZ.

Przez 40 lat paliłam papierosy. Mąż także. Ja mam 63 lata, mąż jest o rok starszy. Nigdy nie sprawdzaliśmy, jak wyglądają nasze płuca. Czy NFZ realizuje jakiś program profilaktyczny dla palaczy?
Dla szczególnie narażonych na choroby odtytoniowe mamy Program Profilaktyki Chorób Odtytoniowych (w tym POChP). Program adresowany jest do palaczy powyżej 18. roku życia oraz do osób od 40 do 65 lat, które nie miały w ramach programu profilaktyki POChP wykonanych badań spirometrycznych w ciągu ostatnich 3 lat oraz u których nie zdiagnozowano wcześniej przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, przewlekłego zapalenia oskrzeli lub rozedmy. Realizuje go w regionie 18 placówek POZ, które podpisały umowę z NFZ. Mamy też Program Profilaktyki Gruźlicy, jego celem jest m.in. zmniejszenie wskaźnika zachorowalności na tę wykrywaną, często przypadkowo, chorobę.

Jestem pod opieką lekarza onkologa. Leczę się na raka szyjki macicy. Czy ja też mogę skorzystać z programu profilaktyki raka szyjki macicy?
Programy profilaktyczne dedykowane są osobom potencjalnie zdrowym, które znajdują się w określonych grupach ryzyka, ale w danym momencie nie są chore, ani nie znajdują się pod opieką lekarza specjalisty z powodu określonego schorzenia, np. raka szyjki macicy czy raka jelita grubego.

Jak się można zapisać na badania profilaktyczne? Gdzie znajdę wykaz placówek, które realizują dane badanie?
Ze wszystkich programów profilaktycznych możemy skorzystać bez skierowania. Wystarczy skontaktować się z daną placówką w regionie i umówić na badanie. Dane kontaktowe realizatorów programów są na stronie www.nfz-bydgoszcz.pl Osoby, które nie korzystają z internetu, zapraszam do skorzystania z bezpłatnej, czynnej całodobowo i we wszystkie dni tygodnia, weekendy oraz święta Infolinii NFZ pod nr 800 190 590. Tu konsultanci udzielą pełnej informacji o miejscach, gdzie realizowane są programy profilaktyczne. W Kujawsko-Pomorskim Oddziale NFZ w Bydgoszczy przy ul. Łomżyńskiej 33 mamy także stanowisko ds. profilaktyki i promocji zdrowia oraz kiosk profilaktyczny, w którym można wykonać bezpłatne pomiary. W kiosku samodzielnie: zmierzymy swój wzrost i wagę, wykonamy analizę składu ciała, a następnie skorzystamy z konsultacji z doradcą ds. profilaktyki i promocji zdrowia.

Słyszałam, że w NFZ można otrzymać darmowe diety. Czy to prawda?
Tak. Darmowe diety dostępne są na portalu dietynfz.gov.pl. Można otrzymać przykładowe trzydniowe jadłospisy bez logowania się lub założyć konto podając adres mailowy i hasło. Jeżeli założymy konto, portal poprosi nas o podanie parametrów takich jak: płeć, wzrost, wiek, masa ciała, aktywność fizyczna. Następnie otrzymamy wskaźnik BMI z graficznym przedstawieniem i opisem. W tej chwili możemy już wygenerować sobie dietę lub dodać członka rodziny, jeśli chcemy otrzymać plan żywieniowy dla całej rodziny. Jest możliwość utworzenia planu żywieniowego aż dla ośmiu osób, w tym dzieci od lat pięciu.

Czy diety są dostosowane do schorzeń? Dodam, że choruję na nadciśnienie. Czy znajdę jakąś dietę dla siebie?
Na portalu diety.nfz.gov.pl jest dostępnych dziesięć planów żywieniowych. Są to: Classic, Cukrzyca, Depresja, Hashimoto, Nadciśnienie, Nadwaga i otyłość, Rodzina, Senior, Wege + ryby i Zaparcia. Classic oraz Rodzina są to diety podstawowe dla osób chcących zdrowo się odżywiać. Wege + ryby to propozycja dla osób, które chcą wyeliminować z diety mięso i jego przetwory, jednocześnie stosując zasady zdrowego odżywiania. Dieta Senior jest bogata w składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania osób, które ukończyły już 65. rok życia. Pozostałe plany żywieniowe są formą dietoterapii i dotyczą konkretnych schorzeń, np. nadciśnienia. Wszystkie propozycje posiłków na portalu oparte są na diecie DASH (ang. Dietary Approaches to Stop Hypertension, czyli dieta w leczeniu i zapobieganiu nadciśnieniu). Jest to uniwersalna dieta o udowodnionych właściwościach prozdrowotnych, wręcz profilaktycznych, która jest uznawana za najzdrowszą dietę świata. Ogranicza spożycie soli przy jednoczesnym zwiększeniu spożycia potasu. Zawiera dużą ilość warzyw i owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych, ryb i chudego mięsa i redukuje spożycie czerwonego mięsa, słodyczy i pokarmów zawierających cukier.

Czym właściwie jest dieta DASH?
Dieta DASH jest to urozmaicony sposób odżywiania, który bazuje na świeżych produktach: warzywach i owocach, niskotłuszczowych produktach mlecznych, pełnoziarnistych produktach zbożowych, suchych nasionach roślin strączkowych, rybach i owocach morza, chudym drobiu, orzechach i nasionach i olejach roślinnych. Eliminuje produkty przetworzone, zawierające tłuszcze nasycone oraz nadmierne ilości soli i cukru. To dieta zdrowa, smaczna i szybka w przygotowaniu, gdyż opiera się na prostych i łatwo dostępnych produktach.

Czy diety na portalu NFZ są adresowane tylko do dorosłych?
Jeżeli nie utworzymy konta, dostępne są przykładowe, trzydniowe jadłospisy dla osób dorosłych o określonej kaloryczności. Natomiast po założeniu konta mamy możliwość stworzenia planu maksymalnie na 28 dni z indywidualnie dobraną kalorycznością. Możemy wybrać plan np. biorąc pod uwagę problemy zdrowotne albo wiek. Jest także możliwość stworzenia planu żywieniowego o nazwie Rodzina poprzez dodanie od dwóch do ośmiu osób dla każdego wpisując jego parametry. W tym można zawrzeć również dzieci od 5. roku życia. Plan żywieniowy pozwoli stworzyć wspólny, odpowiednio zbilansowany posiłek, który procentowo przedstawi wielkość porcji dla każdej z osób. Portal dietynfz.gov.pl oprócz ciekawych i prostych przepisów pozwala wygenerować listę zakupów na dowolną liczbę dni. Jeżeli niektóre produkty mamy już w domu, lista jest tak skonstruowana, że przed jej wydrukowaniem lub jeśli korzystamy z portalu w telefonie, to przed pójściem do sklepu, możemy odhaczyć produkty, których nie chcemy kupować. Dla wybrednych stworzono także możliwość zamiany proponowanego posiłku na inny o podobnej kaloryczności. Jeżeli jednak nie chcemy korzystać z planu żywieniowego, to portal proponuje wiele ciekawych artykułów, porad. Dostępne są e-booki, z możliwością wydrukowania oraz quizy i filmy, np. dotyczące czytania etykiet lub przygotowywania posiłków.