Kościół wznosi się na wzgórzu nad jeziorem i wypływającą z niego strugą. Na przeciwległym brzegu Panny znajduje się centrum tego pałuckiego miasteczka, a właściwie wsi (zamieszkuje ją ok. 600 osób). Nie bez powodu mowa o miasteczku, bo posiada charakterystyczną zabudowę z czworobocznym rynkiem i niegdyś posiadało prawa miejskie - od roku 1388.
Pierwszy raz Wylatowo wymieniono w dokumencie datowanym na rok 1147. W roku 1247 nastąpiła oficjalna lokacja wsi targowej na prawie średzkim.
Wylatowo dość dobrze rozwijało się jako miasto położone przy szlaku handlowym z Wielkopolski na Kujawy. Pobierano tu nawet cło. Ale pod koniec XVI wieku zaczęło tracić charakter miejski na rzecz rolniczego. Ostatecznie straciło prawa miejskie w roku 1871.
Przy rynku ustawiona jest tablica informująca o historii miejscowości. Najwięcej miejsca poświęcono tutejszym kręgom w zbożu, czyli do dziś nie wyjaśnionemu zjawisku, które niektórzy utożsamiają z siłami kosmicznymi lub paranormalnymi. Kręgi pojawiały się przynajmniej od roku 2000, co przyciągało rzesze turystów i miłośników tych zjawisk. Najwięcej osób zjechało do Wylatowa w roku 2003.
Na rynku znajduje się też kapliczka św. Wawrzyńca oraz pomnik poświęcony trzem młodym mieszkańcom miejscowości poległym w powstaniu wielkopolskim w latach 1918-19.
Przeczytaj również: Dziś światowy dzień UFO. To ślady kosmitów w regionie? [zobacz wideo i zdjęcia]
Historia tutejszej parafii od początku związana była z kanonikami regularnymi z pobliskiego Trzemeszna. Parafię założono prawdopodobnie w roku 1247 i zapewne wtedy wybudowano pierwszy kościół. Wiadomo, że przed rokiem 1564 miasto otrzymało nową drewnianą świątynię, która nosiła wezwanie św. Piotra. Kroniki podają, że przy kościele istniała szkoła parafialna i szpital (wzmiankowany w 1633 r.).
Istniejący do dziś kościół drewniany wzniesiono na kamiennym fundamencie) w roku 1761 z inicjatywy trzemeszeńskiego opata Michała Kosmowskiego. To budowla trzynawowa o układzie bazylikowym.
Uważa się, że jest świątynią bliźniaczą z kościołem w wielkopolskim Zakrzewie, której wieże zwieńczone są hełmami. W Wylatowie hełmy rozebrano w roku 1817 i wieże przykryto dachami namiotowymi.
Kościół wylatowski przeszedł gruntowną rekonstrukcję, co zdecydowanie zmieniło jego wygląd. Turyści pamiętający go jeszcze sprzed 2004 roku (gdy rozpoczęła się renowacja) przecierają więc oczy - niemal czarna bryła zmieniła się w jaśniejąca naturalnym drzewnem.
Czytaj też: Wylatowo znalazło się na liście największych atrakcji województwa kujawsko-pomorskiego
W rejestrze zabytków kościoła jest 60 przedmiotów. Najcenniejszym wyposażeniem są: figury Chrystusa Zmartwychwstałego z XV wieku i Chrystusa Frasobliwego z XVI stulecia. Cenne są także liczne obrazy, feretrony i szaty liturgiczne.
Wspomniana na wstępie Panna Południowa rodzi się w Jeziorze Szydłowskim i znajduje ujście w Jeziorze Mogileńskim. Tam łączy się z płynącą z północy - z Jeziora Wiecanowskiego - Panną właściwą. Już wspólnie jako Panna płyną na wschód, by zasilić Noteć Zachodnią.
Do Wylatowa dojedzie każdy, kto podróżuje autem lub autobusem PKS-u drogą krajową nr 15 ze Strzelna do Gniezna. Piętnastka, jedna z najruchliwszych dróg w regionie kujawsko-pomorskim przecina go z północnego-wchodu na południowy-zachód. Na tej trasie znajdują się m.in. Brodnica, Toruń, Inowrocław. Wylatowo leży tuż przy granicy z województwem wielkopolskim.
Do Wylatowa można dojechać też bezpośrednio z odległego o 7 km Mogilna przez Chabsko.
Czytaj e-wydanie »
