Badanie jakości zbóż w skupach powinno być jawne. Ministerstwo rolnictwa ma plan

Rolnicy wnioskują o wprowadzenie ustawowego obowiązku jawnych analiz jakości zbóż oraz innych nasion w podmiotach skupujących.

- Otrzymujemy wiele sygnałów dotyczących braku wiarygodności analiz jakościowych sprzedawanych przez nich ziaren i nasion, które wykonują firmy skupowe – skarżą się w piśmie do Czesława Siekierskiego, ministra rolnictwa i rozwoju wsi. - Rolnicy sygnalizują ponadto, że najczęściej analizy te są niekorzystne dla rolnika i powodują obniżanie ceny za daną partię. Często próby są pobierane bez obecności dostawcy, za zamkniętymi drzwiami, rolnik nie ma więc możliwości sprawdzania wiarygodności wyników, które wpływają na cenę, jaka uzyskuje za swój produkt.

Ten temat wraca co kilka lat. Rolnicy skarżą się na dyktat cenowy, jaki stosują firmy skupujące ziarno i apelują o ochronę. - To ważne, bo przez zaniżoną ocenę ziarna, straty dla rolnika mogą sięgać kilku tysięcy złotych – wyjaśnia rolnik z powiatu brodnickiego. – Takie praktyki skupy stosują od średniowiecza, mijają kolejne lata i nic się nie zmienia.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi odniosło się do sprawy. Przypomina, że w każdym województwie znajduje się wiele laboratoriów finansowanych z budżetu państwa: w Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Weterynaryjnej, a także instytutach naukowo-badawczych, stacjach chemiczno-rolniczych i wyższych uczelniach. - Oznacza to, że rolnicy oraz inni producenci prowadzący działalność na rynku rolno-spożywczym mają możliwość oceny jakości sprzedawanych przez siebie produktów. Np. Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych na zbadane artykuły wystawia świadectwo jakości handlowej, które potwierdza cechy jakościowe artykułu i może być przedstawione kontrahentom – przypomina resort.

Taka ocena może być podstawą do rozstrzygnięcia sporu między rolnikiem a skupem.

- Kwestionowanie parametrów jakościowych, które zostały określone w laboratoriach należących do podmiotów skupowych, można zakwalifikować jako spór cywilnoprawny pomiędzy stronami umowy handlowej. Aby zapewnić tę możliwość, ustawą o organizacji niektórych rynków rolnych wprowadzono obowiązek zawarcia pisemnej umowy pomiędzy producentem produktów rolnych a pierwszym nabywcą. Przepisy ułatwiają możliwość egzekwowania swoich praw w momencie sporu z odbiorcą, gdyż pisemna umowa spełnia rolę dowodu i zabezpiecza interesy stron, wskazując ich prawa oraz obowiązki – przypomina resort.

Ale umowy na dostawy produktów rolnych są pomiędzy stronami negocjowane swobodnie, bo przepisy wskazują tylko obowiązkowe elementy w umowie. - Nie zakazują natomiast stronom zawarcia również innych zapisów, które mają zasadniczy wpływ na sposób realizacji i rozliczenie umowy – uzupełnia MRiRW.

Dla zabezpieczenia interesów zarówno dostawcy jak i odbiorcy, w umowie powinny znaleźć się zapisy dotyczące wymagań co do jakości handlowej dostarczanych produktów rolnych, ustalonych metod badań surowca, sposobu pobierania próbek, czy sposobu określenia ceny, gdy produkt nie spełnia wymagań wynikających z umowy.

- Niemniej jednak z dotychczasowych kontroli przeprowadzonych przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (organ odpowiedzialny za kontrolę realizacji obowiązku zawarcia pisemnej umowy) wynika, że takie dodatkowe klauzule nie są wprowadzane do treści umów dostaw. W związku z powyższym, resort rolnictwa rozważa możliwość wprowadzenia dodatkowego, obligatoryjnego elementu umowy na dostawę, dotyczącego sposobu oznaczania jakości i postępowania w sytuacjach kwestionowania parametrów jakościowych produktów rolnych stwierdzonych przez nabywcę.