Dostaniesz 200 zł za znalezienie padłego dzika. Zmiany w programie wczesnego wykrywania ASF

Polska i krajowi hodowcy trzody chlewnej z afrykańskim pomorem świń zmagają się od 2014 roku. Według danych Polskiego Związku Łowieckiego oraz Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych w roku łowieckim 2020/2021 szacunkowa liczebność
populacji dzików na terenie Polski wynosiła około 66 tys. sztuk. Liczba dzików pozyskanych w sezonie łowieckim 2019/2020 to 367 896 sztuk (dane PZŁ z 30.05.21)

„Program mający na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczanie” jest kontynuacją tego realizowanego w 2021 r. Będą jednak pewne zmiany, by skuteczniej zapobiegać rozprzestrzenianiu się choroby na strefy nieobjęte wirusem. Nowością w programie na 2022 r. są większe środki, nieujęte w dotychczasowym programie.

Zwiększono kwotę przewidzianą za zgłoszenie znalezienia padłego dzika na obszarze wolnym od tej choroby do 200 zł brutto, co ma podnieść motywację do szukania i zgłaszania znalezionych zwłok padłych dzików, stanowiących główny rezerwuar wirusa w środowisku.

Ze sprawozdania rocznego z realizacji programu w 2020 r. na obszarach nieobjętych ograniczeniami zgłoszono znalezienie jedynie 11 zwłok padłych dzików, co stanowiło jedynie 0,6% wszystkich zwłok dzików padłych znalezionych na terytorium Polski w tym okresie czasu. Większa stawka ma to zmienić i zachęć do uważniejszego rozglądania się.

Druga ważna zmiana - tusze wraz ze wszystkimi częściami ciała, dzików odstrzelonych w ramach odstrzału sanitarnego będą poddawane utylizacji, co docelowo ma skutkować zmianą proporcji liczby wykonywanych odstrzałów sanitarnych na rzecz zwiększenia liczby polowań prowadzonych w ramach corocznych planów łowieckich.

Celem nadal jest ograniczenie populacji dzików, które stanowią główny rezerwuar wirusa ASF w środowisku oraz eliminacja zwłok padłych dzików ze środowiska. Program wciąż ma się przyczyniać do zwiększania świadomości na temat ASF wśród innych służb i inspekcji. Dostosowano również program do nowych przepisów Unii Europejskiej dotyczących zdrowia zwierząt.

Ministerstwo rolnictwa uznało, że niezbędne jest kontynuowanie monitorowania sytuacji epizootycznej dotyczącej ASF w Polsce, a także jego zwalczanie w przypadku stwierdzenia choroby u świń lub u dzików. Decyduje o tym sytuacja epizootyczna w odniesieniu do ASF w 2021 r., czyli powolne rozprzestrzenienie się choroby u dzików na coraz większe terytorium kraju, w tym wystąpienie choroby na obszarach wcześniej niezakażonych (województwie łódzkim czy województwie świętokrzyskim).

Do głównych celów programu należą:

• wczesne wykrywanie ASF w populacji świń oraz dzików poprzez monitoring,
• kontrola występowania ASF w populacji świń i dzików na obszarach, na których stwierdzono wystąpienie choroby oraz działania wspomagające obniżenie populacji dzików,
• zapobieganie rozprzestrzenianiu się ASF w populacji świń i dzików na nowych obszarach kraju

• Badania laboratoryjne świń, dzików i świniodzików w kierunku ASF przeprowadzane na terytorium Polski, w tym pobieranie i transport próbek do badań od żywych i martwych zwierząt;
• Zwrot w postaci ryczałtu kosztów pozyskiwania dzików w ramach odstrzału sanitarnego na całym obszarze Polski;
• Zwrot w postaci ryczałtu kosztów pozyskiwania dzików odstrzelonych w ramach polowania na całym obszarze Polski, z wyjątkiem dorosłych samic dzików (powyżej 24. miesiąca życia);
• Ubój lub zabicie świń na obszarze objętym ograniczeniami I, objętym ograniczeniami II oraz objętym ograniczeniami III;
• Działania powiatowego lekarza weterynarii – po otrzymaniu zawiadomienia o podejrzeniu wystąpienia ASF;
• Przeprowadzanie przez powiatowego lekarza weterynarii kontroli gospodarstw w zakresie spełniania wymagań związanych z bioasekuracją na obszarze objętym ograniczeniami I, objętym ograniczeniami II oraz objętym ograniczeniami III;
• Zwrot kosztów transportu i unieszkodliwienia padłych dzików pozyskanych w ramach zorganizowanych przeszukiwań terenów znajdujących się w obszarze objętym ograniczeniami I, objętym ograniczeniami II oraz objętym ograniczeniami III, a także znalezionych na gruntach należących do osób fizycznych na całym terytorium RP;
• Finansowanie unieszkodliwiania pozyskanych w ramach polowań tusz dzików, które nie mogą zostać zagospodarowane przez myśliwych, na terytorium RP;
• Finansowanie unieszkodliwiania wszystkich tusz dzików pozyskanych w ramach odstrzału sanitarnego, na obszarze objętym ograniczeniami I, obszarze objętym ograniczeniami II oraz obszarze objętym ograniczeniami III oraz tusz dzików odstrzelonych w ramach odstrzału sanitarnego na obszarze wolnym, które nie mogą zostać zagospodarowane przez myśliwych ;
• Wypłatę środków uprawnionym osobom za zgłoszenie znalezienia zwłok dzików padłych na terytorium RP;
• Wzmocnienie środków bioasekuracji na drogowych przejściach granicznych z Federacją Rosyjską, Białorusią i Ukrainą;
• Dofinansowanie odłowu dzików zgodnie z art. 45 ust. 1 pkt 8g albo art. 46 ust. 3 pkt 8h ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, a także uśmiercenia oraz transportu, unieszkodliwiania zwłok odłowionych i uśmierconych dzików oraz obsługę i utrzymanie w dobrym stanie technicznym odłowni żywołownych na obszarze objętym ograniczeniami I, objętym ograniczeniami II oraz objętym ograniczeniami III;
• Finansowanie zbudowania i umieszczenia w terenie odłowni żywołownych do odłowu dzików;
• Finansowanie usług pomocnych przy zwalczaniu ASF u dzików oraz świń, w tym wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych lub fotopułapek służących do ustalania miejsc bytowania dzików;
• Dofinansowanie organizowanych w ramach nakazów powiatowych lekarzy weterynarii oraz wojewódzkich centrów zarządzania kryzysowego akcji poszukiwania padłych dzików;
• Prowadzenie przez Inspekcję Weterynaryjną kampanii informacyjnej dla podmiotów prowadzących działalność nadzorowaną związaną z produkcją żywności pochodzenia zwierzęcego i pasz, rolników, myśliwych, władz samorządowych, straży, inspekcji i innych służb oraz społeczeństwa oraz dla podmiotów świadczących usługi z zakresu przewozu osób, w tym operatorów portów lotniczych i portów morskich, oraz dla operatorów biur podróży i podmiotów świadczących usługi pocztowe i kurierskie, mającej na celu przekazanie wiedzy na temat ASF;
• Wprowadzenie zakazu dokarmiania dzików na terytorium Polski

Projekt rozporządzenia wskazuje, że szacowane ogólne koszty realizacji programu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w 2022 r. wyniosą 183 349 604,66 zł (40 462 301,61 euro). Z ogólnej sumy szacowanych kosztów programu Rzeczpospolita Polska będzie występowała do Komisji Europejskiej z wnioskiem o współfinansowanie ze środków Unii Europejskiej programu w odniesieniu do
kosztów kwalifikowalnych w wysokości 22 104 122,14 zł (4 879 384,67 euro).

Wszystkie szacunkowe koszty programu zostaną dostosowane do wielkości wydatków przewidzianych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w projekcie ustawy budżetowej na rok 2022, w ramach limitu wydatków właściwych części budżetowych.